Çalışanlardan Maksimum Verim Alınabilmesi İçin Ortaya Çıkarılan Japon Kuramı: Z Teorisi

Japonların hemen hemen her konuda niçin bu değin başarılı olduğunu düşündünüz mü?*Hayat kalitesinden, yaşam standartlarına, teknolojiye, üretime ve felaketlere karşı aldıkları dahiyane önlemlerle az kalsın herkesin saygısını şampiyon Japonların bu başarılarının ardında çok sıkı bir varsayım var: Z teorisi*Tanıdık akımlar içerisinde oluşturulan X ve Y kuramlarına alternatif olarak ortaya çıkarılmıştır ve “Z isimi de buradan gelmektedir 1*Kabul edelim Ahali olarak çekik gözlü dostlarımızı fazla seviyoruz Japonlara olan hayranlığımız dillere destan2*Bu değin topluluk bir ülkede, böylesine kolaylık içinde yaşamalarının ana sırları olmalıydıwwwjapantimescojp100 milyonun üzerinde nüfusa karşın suç oranı neden en düşük düzeyde olabilir ki? Daha Aşağı maddelerde bunların da birkaç açıklaması var*Ekonomi Bakanlığı tarafından açıklanan 2019 verilerinde*Japonya'da Suç Oranı II Dünya Savaşı sonrası en düşük düzeydeymiş*Bakanlık göre açıklanan verilere gelmek için buraya tıklayabilirsiniz3*Peki niçin tecavüzler, adam öldürmeler, silahla yaralamalar bu dek düşük? Temelinde ana birkaç neden var Bunlardan ilki eğitim Japonya'da okuma yazma oranı %100!4*Tıpkı öyle %100 okuma oranı olan bir ülkede iyi, çalışkan, kurallara büsbütün ayak uyduran ve halden anlayan bir insan olmak hiç de güç olmasa gerek5*Iş hayatında, teknoloji ihracatında, patronların çalışanları mutlu etmesindeki esas sırlardan birisi de Z TeorisiZ Teorisi, bilinen görüşlerin (X ve Y) insanı hemen hemen hiç dikkate almayan, baştan sona örgüt odaklı görüşlerinin aksine bireyin, önemsendiği hatta her türlü yönetim sürecine etkin olarak dahil edildiği bir bakış açısı getirmektedir*Bu açıdan bakıldığında klasik teorilere daha yakın bir kavrama sergilemektedir Ancak aşina yaklaşımların aksine bütüncü bir bakışla toplum içindeki bireyin kendisi de dikkate alınır*Z Teorisi, klasik teorilerin şekillendiği bir dönemde Douglas McGregor tarafından oluşturulan X ve Y kuramlarının verilerinden de yararlanılarak bir alternatif oluşturulmuştur6*Z teorisinin insan davranışları hakkındaki 5 öbür varsayımı çok etkileyiciİnsan uyuşuk veya çalışkan değildir; düşünme, karar verme ve azmetme yeteneklerine sahiptirSalt felsefi açıdan bakıldığında insan doğuştan olan ne iyidir, ne de kötüdür yani dürtülere göre her ikisine de yatkındırİnsanı motive eden en esas unsurlar çalıştığı etraf ve çevresel koşullardırMotivasyon iç veya dış zorlamalarla (mobbing) sağlanamaz, insan ama mantık yoluyla ve açıklamalarla ikna edilebilirİnsanı iyimser veya kötümser olarak yok, nesnel olarak ölçmek gerekir7*Z Teorisine esas teşkil eden Japon Idare Sistemi ise başlı başına büyüleyici unsurlar içeriyorÖmür Boyu İstihdam Iş GüvencesiUzmanlaşmamış (Yarı Uzmanlaşmış) Mesleki GelişmeYavaş Değerleme ve TerfiOrtak Karar Verme KatılımcılıkOrtak Sorumlulukİşletme İçi Örtülü Yoklama MekanizmalarıRotasyon İşletme İçi Yer Değiştirmeİnanılmaz öyle yok mi? Ne kadar da bize uzaktan ve hayal gibi görünen şeyler8*Şu aşağıda gördüğünüz fotoğraf bir gaddarlık veya ızdırap değil Adamakıllı iyi bir insan olarak yetişmenin, daha açık konuşmak gerekirse yetiştirilmenin birincil adımıJaponya'da esas eğitimin birincil 4 yılını ağır dersler öncelikli olmaz Çocukların idrak çağlarını iyi bilen Japonya Eğitim Bakanlığı, müfredatlarına bireylerin gelecekte yapması gereken temel temizleme ve kavrama duygusunu işliyor*Ülkesinin kurtarıcı ve kurucularını tanıyarak artan bu çocuklar, gelecekte iyi bir insan oluyor*Z Teorisinde, olağan yönetimlerin anlayışındaki emirkomuta zinciri ve hiyerarşik inşa ilkelerinin tersine, ortak karar verme ve karar almalar söz konusudur9*Devletle ilgili işlerin yürütülmesi yaklaşımdaki formelleştirilmiş (biçimsellik) ve kişisel olmayan meslek anlayışının büyük oranda reddedildiği Z Teorisinde, çalışanların işlerini benimsemeleri en önemli unsurdurHal böyleyken yukarıda uyuyakalmış ahali toplum tarafından anlayışla karşılanır ve ellerinden geldiğince destek edilir*Japonya'da çalışma sırasında uyuklamak makul ve kurallara tutarsız olmayan bir eylemdir*Bu, personelin işini benimsediğini ve daha iyi motive olmasını temin etmek için işveren tarafından da onaylanan, kabul edilen bir durumdur*Bireysel sorumluluğun olduğu Bürokratik yönetimlerin bütün aksine Japonlarda Müşterek Yükümlülük duygusu vardır*İşin en küçük parçalarına kadar ayrılarak yapılması anlayışı Z Teorisine kadar gerekliliktir*Fakat çalışanın meslek bütünü hakkında bir bilgiye sahip olması her durumda önemlidir İşin hangi kolunda olursanız olun ama yapılan işin bütününe hakim olmanız gerekir*Nasıl olacak bu diye sakın *tasa etmeyin Çünkü, meslek hayatında da eğitim ilk sırada yer alıyor10*Kusursuz mu? Kesinlikle hayır! Uzmanlaşmış mesleki çalışmanın da Z Teorisinde kısmen de olsa terk edildiği görülür20 Yüzyılın ortalarında itibaren ortaya meydana çıkan ve “Fazla Uzmanlaşma olarak da tanıdık problemin çözümünü Z Tipi idare anlayışının kendi bünyesinde doğal olarak taşıdığı görülmektedir*Fazla Uzmanlaşmada birey tek bir alanda konuya derinlemesine hakimken ve bütün becerileri bu alanda gelişmişken, bütünsel bir görüntü açısından yoksundur Hatta benzer bağlı dallarda bile yetersiz bilgisi vardır hatta hiçbir bilgiye bile sahip olmayabilir Ancak farklı alanları kapsayan rotasyona dayalı Z tipi yönetim bu sorunun büyük oranda üstesinden gelmiş durumdadır11*Z Teorisi, bütünsel bir görünüm açısını ve özellikle bireyi çevresi ile birlikte değerlendirmeyi benimsemiştir, çalışanı etkileyen çevresel faktörlere siklet vermiştir Örneğin iş yeri içindeki sosyal olanaklar gibi12*Bireyin veriminin, işletmenin verimine yansıyacağı ve olumlu katkı maddesi sağlayacağı öngörülmüştür Bu idare anlayışında bilhassa çalışanların sorumluluk ve karar almada etkili olmaları ise sisteme aracısız katılımları sağlamaktadır13*Teoriyle ilgili fantastik kitap önerileriyle içeriğimizi sonlandıralımOuchi, William, Teori Z, Japon Idare TarzıWolferen, Karen von, Japon Gücünün SırrıBacarr, Jina How to Succeed in a Japanese CompanyGenç, Nurulllah, Idare ve Organizasyon