Çanakkale Cephesinin Açılma Nedenleri ve Sonuçları

Çanakkale Cephesinin Açılım Nedenleri ve Sonuçları nelerdir?


18 MART 1915 ÇANAKKALE ZAFERİ

Kanal ve Kafkas cephesindeki başarısızlıklara karşılık Türk orduları Çanakkale ’de büyük bir utku kazanarak bir zaman için başkenti ve imparatorluğu kurtarmayı başarmışlardı

AÇILMA NEDENİ: İtilaf devletleri kadar açılmıştır

1 Belli Başlı niçin; İtilaf devletleri ’nin Doğu Akdeniz ’deki çıkarlarını koruma istekleridir Süveyş dolayısıyla Hindistan yoluna karşın baskı ortadan kalkacak, Başkenti savunma telaşına düşecek olan Osmanlı Genelkurmayı Sina da yeni bir harekete geçemeyecekti

2Sosyal ve idareli bunalıma düşen Rusya ’ya zorunlu yardımı yollamak

3İstanbul ve Boğazları ele geçirerek Osmanlı Devletini saf dışı etmek, böylece Rusya ile aracısız olarak ilişki kurulabilecekti Uzlaşma devletleri arasında her türlü dayanışma sağlanabilecekti

4Savaşa hemen şimdi girmemiş olan Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa çekerek Bulgaristan ile AvusturyaMacaristan İmparatorluğuna karşısında yeni bir cephe açmaktır

Bu nedenlerle İtilaf devletlerine ait donanmalar Çanakkale boğazına gelmişlerdir Türk komutanlığı daha 26 Eylülde yani Osmanlı savaşa katılmadan önce bu boğazı bütün tanıdık olmayan gemilere kapatmıştı Ama 1915 de Rusya İngiltere ’ye başvurarak İngiltere ve Fransa ’nın Çanakkale ’ye saldırmalarını Osmanlı birliklerini oraya çekmelerini ve Rusya ’nın işini kolaylaştırmalarını istemişti

O vakit İngiltere deniz kuvvetleri bakanı Churchill savaşın batı cephesinde siper savaşı haline gelmesi üstüne yeni bir cephe açarak düşmanı zorlamak yolunda bir plan hazırlamış ve bu planını 13 Ocak 1915 de kabineye kabul ettirmişti Sonunda bu yolda Fransızlar ile anlaşan İngilizler Fransız gemileri ile birlikte 19 Şubat 1915 de Kumkale ve Seddülbahır berkitimlerini dövmeye başladılar Mondros limanında toplanan düşman filosu 18 Mart 1915 de boğazı zorlayarak geçmeye çalıştı1915 ’de Çanakkale Boğazında Nusret mayın gemisinin başarısından dolayı 7 zırhlı yitirerek geri çekilmek zorunda kaldı Galibiyet sağlayamayan İngiliz ve Fransız Birlikleri Gelibolu yarımadasına asker çıkarmışlardır 25 Nisanda General Hamilton un ast İngilizler boğazın kıyısındaki Kumkale ’ye yerleştiler Bundan sonra iki tabi aralarında uzun ve yıpratıcı bir siper savaşı başladı 1915 Ağustosun da İngilizler in giriştikleri bir çevirme hareketi de Atatürk ’ün Anafartalar da zamanında el atmasıyla sonuçsuz kaldı Bulgaristan da Bağlaşma devletleri yanında yer aldığından Osmanlının Almanya ile bağlantısı sağlandı ve Çanakkale ye daha etkili silahlar gönderildi Almanya Osmanlıya en ince ayrıntısına kadar yardım yapabilmek için Sırbistan ’ı tamamıyla alt etmek ve Bulgaristan ’ı da Bağlaşık olarak için mücadele göstermekteydi Mustafa Kemal komutasındaki Türk ordusu Anafartalar, Kireçtepe, Conkbayırı ve Arıburnu cephelerindeki başarılar sonucu 9 Ocak 1916 ’ da geri çekilmişlerdir Savaşın son yılında Rusya ’da İhtilalin patlak vermesiyle birlikte Ruslar savaştan çekilme kararı almış ve Erzincan ’da 8 Aralık 1917 de tabanca bırakma antlaşması imzalanmıştı

Rusya Bağlaşık devletlerle imzaladığı BrestLitowsk antlaşması (3 Mart 1918 ) ile de Kars, Ardahan ve Batum ’un geri alınması sağlanmıştı Bu antlaşma ile Rusya 18771878 savaşında ele geçirdiği bu üç livada oysa askerlerini geri çekiyor, bunların bundan sonra hangi yönetime tabi olacağı sorununa da karışmayacağını kabul ediyordu Bu yöreler yapılan referandum ile Osmanlı topraklarına katılmıştı Kars, Gümüşhane, Ahıska, Ahılkelek de alınmıştı sırası gelmişken Enver Paşa son bir Çabayla “Kafkas İslam Ordusunu “ oluşturmuş ve başına amcasını geçirip Azerbaycan ’a ilerleme emrini vermişti

Enver Paşa anılarında savaşın 1918 de Osmanlı aleyhine sonuçlanacağını tahmin edemediğini Bulgaristan ve Avusturya ’nın savaştan çekilmeleri aleyhinde batıdan takviye alamayacağı için doğuda bir dayanak aramak nedeniyle Kafkas ve İran ’a yönelmişti

Bu cephede Mustafa Kemal Türk askerlerine Size savaşmayı değil, ölmeyi emrediyorum emrini vermiştir

SONUÇLARI:

1En önemli sonucu; Doğu cephesinde Almanlara karşısında fayda sağlamak için savaş uzamıştır

2İtilaf Devletlerinin İstanbul ve Boğazları almaları önlenmiştir

3Ruslara zorunlu takviye gönderilememiştir

4Yarın milyona yakın insan ölmüştür

5İngiliz ve Fransız gemileri büyük kayıplar vermiştir

6Mustafa Kemal ’in başarılarından nedeniyle ulusal mücadelenin önderi olarak kabul edilmesinde kayda değer bir etken olmuştur *