Çanakkale Savaşı Ansiklopedik Bilgi

Çanakkale Savaşı Ansiklopedik Bilgiler

Yirminci yüzyılın başlarında Avrupa sınırlarından taşıyordu Idareli rekabet, sömürgecilik ve milliyetçilik akımları Avrupayı ikiye bölüyordu AlmanyaFransa ve RusyaAvusturya arasındaki çekişmeler gerginliğe dönüşüyordu 28 Haziran 1914te AvusturyaMacaristan İmparatorluğu Veliahdı Arşidük Ferdinandın bir Sırp milliyetçisi göre öldürülmesi bu gerginliğe son noktayı koydu

Avusturyanın 28 Temmuz 1914te Sırbistana seferberlik ilanının gerisinde I Dünya Savaşı başlamış oluyordu Bir yanlamasına Almanya, AvusturyaMacaristan ve İtalyadan oluşan üçlü İttifak Devletleri, bir yanda da İngiltere, Fransa ve Rusyadan oluşan üçlü

İtilaf Devletleri sonunda Avrupayı ikiye bölmüşlerdiSavaş ilanlarının arkasından İtalya tarafsızlığını ilan ettiyse de bir yıl sonra İtilaf Devletlerine katıldı
Osmanlı İmparatorluğu tarihin gördüğü en geniş sınırlara sahip olmuş, her çeşit milleti ve inanışı içinde barındırmış ve yaklaşık 600 yıl süren saltanatını 20 Yüzyılın başında kaybediyordu Dışta ve içte yaşadığı mücadeleler Osmanlı Devletini çökertiyor, topraklarını ve gücünü dağıtıyordu Son olarak

Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları ile arka arkaya yenilgiler bölge Osmanlı Devleti, Doğu Trakya dıştan Avrupadaki bütün topraklarını kaybetmiş, saygınlığını ve gücünü yitirmişti Artık Osmanlı Devletinin ölümü bekleniyor ve diğer ülkeler göre paylaşım planları hazırlanıyordu
Fransa,Lübnan,Suriye ve Kilikyanın kontrolünü düşlüyor; Almanlar doğuya yayma politikası güdüyor, İtalyanlar ise Antalyaya sahip olmayı istiyorlardı

Birinci Dünya Savaşının patlamasının peşinde Osmanlı Devleti önce İtilaf Devletleri ile birlikte olmaya niyetlendiyse de, Rusyanın bu duruma soğuk bakması Osmanlıyı Almanyaya içten yönlendirdi ve 2 Ağustos 1914te yapılan gizli bir mukavele ile AlmanTürk ittifakı kesinleşti

Bu tarihten daha sonra, güvenliği açısından seferberlik ve silahlı açık sözlülük bildiri eden Osmanlı Devleti, 10 Ağustos 1914te İngiliz donanmasından kaçan GOEBEN ve BRESLAU adlı Alman savaş gemilerinin boğazlardan geçmesine izin verir ve boğazları tüm tanıdık olmayan gemilere kapatırOsmanlı Donanmasına katılmış olur

Bu düşünceyle İngiltere 28 Ocak 1915te Osmanlıya savaş kararı aldı ve bu karara Fransa da katıldı

Çanakkale Savaşı'nın nedenleri
1914 tarihinde Almanya ile, İttifak Devletleri safında yer olmak üzere bir mukavele imzalamıştı Ama bu mukavele, Osmanlı Devleti'nin savaş hazırlıkları hemen şimdi başlamadığı için rahat tutulmuştu Osmanlı Devleti'ni bu antlaşmanın hemencecik ertesinde seferberlik hazırlıklarına başlamıştı aynı zamanda Osmanlı Devleti, silahlı açık sözlülükını ilan etmiştir

Akdenizde İngiliz donanması önünden çekilen Alman SMS Goeben ve SMS Breslau ağır kruvazörlerinin, Amiral Souchon komutasında 10 Ağustos 1914 günü Çanakkale Boğazını geçerek İstanbula gelmeleri büyük bir gerginlik yaratmıştı, çünkü Osmanlı Devleti, Boğazlar Antlaşması gereği boğazları tüm savaş gemilerine kapalı tutmak durumundaydı Alman Donanmasına ast bu gemilerin Boğazdan geçişine müsade belirlemek savaş nedeni sayılacaktı Fakat Osmanlı Devleti, bu gemilerin Almanyadan satın alındığını açıklayarak gerginliği ertelemiştir Sözkonusu gemiler 16 Ağustos 1914 tarihinde Yavuz ve Midilli adlarıyla Osmanlı Donanmasına katılmışlardı Bu gemilerdeki Alman mürettebat, Osmanlı Donanmasına ait subay ve erat üniformaları giyerek gemilerdeki görevlerini sürdürmüşler, Amiral Souchon ise Osmanlı Donanması Komutanlığına getirilmişti Böylece Almanya, yakın gelecekte Rus limanlarına karşısında kullanılmak için iki büyük silahını Akdeniz'den geçirerek Karadeniz'in hemencecik yakınına atmış olmaktadır Bu silahlar Ekim 1914 ayında ayrıca Rus limanlarını vurmak için, hem de Osmanlı Devleti'ni bir oldu bittiye getirerek savaşın içine çekmekte kullanılacaktır

Çanakkale Savaşlarının Nedenleri

1 19111912 yıllarında Osmanlı Devleti son Afrika toprakları olan Trablusgarp ve Bingazi'yi İtalya'ya bırakmış, 19121913 Balkan hezimeti ise, 500 yıldır Türk olan Rumeli'deki son Türk hakimiyetini yok etmişti Bu yüzden Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları geri edinmek istemesi

2 İngiliz ve Fransızların İstanbul'u fethetmek istemesi ve İstanbul'a giden yol ise Çanakkale Boğazı'ndan geçer Bulgar ordularının İstanbul kapılarını zorlaması, İstanbul ve boğazların güvenliğinin tehlikeye girmesi

3 Ekonomisi kötüye giden Rusya'ya zorunlu yardımı götürmek Ve Anadoludaki petrol yataklarını fethetmek

4 Balkan Savaşları' nda yara almış Osmanlı devleti'ne ikinci hamleyi vurarak tamamen düşürmek Bu sayede de Avrupa'ya açılabilme emellerini yerine getirmek

5 İki Alman gemisinin Akdeniz'de İngiliz ve Fransız donanmasından kaçarak Türk bayrağı aşağı Rus limanlarını bombalaması

6 Osmanlı Devleti'nin bu sebeplerden dolayı savaşa girmek zorunda kalması ve müttefiği olduğu Almanya'nın savaşı kazanacaklarına inanması

Deniz harekatı
Denizlere başat olan dünyaya baskın olur düşüncesiyle hareket eden İngilizler, boğazları fethetmek için donanmanın tatmin edici olacağına inanıyorlardı Bahriye Nazırı Churchillin planları Akdeniz filosu komutanı Amiral Carden kadar da desteklenince, Lord Fisherın kararsız gördüğü bu harekatın deniz filosu ile yapılmasına karar verildi Tarihinde hiçbir mağlubiyet almamış olan İngiliz donanmasının silah, teknoloji ve galibiyet açısından kendine güveni tamdı Dünyanın yenilmez donanması, Fransanın da desteği ile dünyanın en büyük armadasını oluşturuyordu Bu donanmaya karşısında gelebilecek hiçbir güç düşünülemezdi Hele ama yıpranmış, teknoloji açısından güçsüz ve parçalanmak üzere olan Osmanlı, bu armada ile asla baş edemezdi

İtilaf Devletlerinin deniz harekatı 19 Şubat 1915te başladı 13 Mart 1915e kadar düşman gemileri tabyaları top ateşine tuttu, mayın tarama gemileri olabildiğince yol açtı Boğazları zorlayarak geçebileceklerine inanan düşman kuvvetlerinin, kararlı ve dirençli bir karşılık almaları bu işin pek da kolay olmadığını gösteriyordu Bir ay her tarafında yapılan binlerce mermi atışının ardından fazla da büyük bir gelişme elde edilememişti


Savaşın sebep ve sonuçları
Dinç bir devlet olan ve dünya dengelerini başaşağı eden Almanya'dan rahatsız olan İngiltere ve Fransa'nın, Birinci Dünya Savaşı'nda, Osmanlı Devleti'ne ait olan Çanakkale Boğazını ele geçirerek, müttefikleri Rusya'ya destek götürmek ve İstanbul'u işgal ederek Osmanlı Devleti'ni savaş dışı adamak istemeleridir Savaş 18 Mart 1915 tarihinde başlamıştır

İngiltere ve Fransa ile Osmanlı ve Alman orduları aralarında geçen ve iki taraftan toplam 500,000'den fazla insanın kaybına(ölüm, firar, esir, sakatlanma ve hastalıklar) niçin olan savaşın arkasında İtilaf Devletleri Çanakkale Boğazı'nı geçememiş, İstanbul'u işgal edememiş, Rusya'da zorda kalan çarlık rejimi devrilmiş ve I Dünya Savaşı 2 sene uzamıştır *