Canakkale Savaşı Ansiklopedik Bilgi

Canakkale Savaşı Ansiklopedik Bilgiler

Yirminci yuzyılın başlarında Avrupa sınırlarından taşıyordu Ekonomik rekabet, somurgecilik ve milliyetcilik akımları Avrupayı ikiye boluyordu AlmanyaFransa ve RusyaAvusturya arasındaki cekişmeler gerginliğe donuşuyordu 28 Haziran 1914te AvusturyaMacaristan İmparatorluğu Veliahdı Arşiduk Ferdinandın bir Sırp milliyetcisi tarafından oldurulmesi bu gerginliğe son noktayı koydu

Avusturyanın 28 Temmuz 1914te Sırbistana seferberlik ilanının ardından I Dunya Savaşı başlamış oluyordu Bir yandan Almanya, AvusturyaMacaristan ve İtalyadan oluşan uclu İttifak Devletleri, bir yanda da İngiltere, Fransa ve Rusyadan oluşan uclu

İtilaf Devletleri sonunda Avrupayı ikiye bolmuşlerdiSavaş ilanlarının ardından İtalya tarafsızlığını ilan ettiyse de bir yıl sonra İtilaf Devletlerine katıldı
Osmanlı İmparatorluğu tarihin gorduğu en geniş sınırlara sahip olmuş, her ceşit milleti ve inanışı icinde barındırmış ve yaklaşık 600 yıl suren saltanatını 20 Yuzyılın başında kaybediyordu Dışta ve icte yaşadığı mucadeleler Osmanlı Devletini cokertiyor, topraklarını ve gucunu dağıtıyordu Son olarak

Trablusgarp Savaşı ve Balkan Savaşları ile arka arkaya yenilgiler alan Osmanlı Devleti, Doğu Trakya dışında Avrupadaki butun topraklarını kaybetmiş, saygınlığını ve gucunu yitirmişti Artık Osmanlı Devletinin olumu bekleniyor ve diğer ulkeler tarafından paylaşım planları hazırlanıyordu
Fransa,Lubnan,Suriye ve Kilikyanın kontrolunu duşluyor; Almanlar doğuya yayılma politikası guduyor, İtalyanlar ise Antalyaya sahip olmayı istiyorlardı

Birinci Dunya Savaşının patlamasının ardından Osmanlı Devleti once İtilaf Devletleri ile birlikte olmaya niyetlendiyse de, Rusyanın bu duruma soğuk bakması Osmanlıyı Almanyaya doğru yonlendirdi ve 2 Ağustos 1914te yapılan gizli bir antlaşma ile AlmanTurk ittifakı kesinleşti

Bu tarihten sonra, guvenliği acısından seferberlik ve silahlı tarafsızlık ilan eden Osmanlı Devleti, 10 Ağustos 1914te İngiliz donanmasından kacan GOEBEN ve BRESLAU adlı Alman savaş gemilerinin boğazlardan gecmesine izin verir ve boğazları tum yabancı gemilere kapatırOsmanlı Donanmasına katılmış olur

Bu duşunceyle İngiltere 28 Ocak 1915te Osmanlıya savaş kararı aldı ve bu karara Fransa da katıldı

Canakkale Savaşı'nın nedenleri
1914 tarihinde Almanya ile, İttifak Devletleri safında yer almak uzere bir antlaşma imzalamıştı Ancak bu antlaşma, Osmanlı Devleti'nin savaş hazırlıkları henuz başlamadığı icin gizli tutulmuştu Osmanlı Devleti'ni bu antlaşmanın hemen ertesinde seferberlik hazırlıklarına başlamıştı Aynı zamanda Osmanlı Devleti, silahlı tarafsızlıkını ilan etmiştir

Akdenizde İngiliz donanması onunden cekilen Alman SMS Goeben ve SMS Breslau ağır kruvazorlerinin, Amiral Souchon komutasında 10 Ağustos 1914 gunu Canakkale Boğazını gecerek İstanbula gelmeleri buyuk bir gerginlik yaratmıştı, cunku Osmanlı Devleti, Boğazlar Antlaşması gereği boğazları tum savaş gemilerine kapalı tutmak durumundaydı Alman Donanmasına bağlı bu gemilerin Boğazdan gecişine izin vermek savaş nedeni sayılacaktı Ancak Osmanlı Devleti, bu gemilerin Almanyadan satın alındığını acıklayarak gerginliği ertelemiştir Sozkonusu gemiler 16 Ağustos 1914 tarihinde Yavuz ve Midilli adlarıyla Osmanlı Donanmasına katılmışlardı Bu gemilerdeki Alman murettebat, Osmanlı Donanmasına ait subay ve erat uniformaları giyerek gemilerdeki gorevlerini surdurmuşler, Amiral Souchon ise Osmanlı Donanması Komutanlığına getirilmişti Boylece Almanya, yakın gelecekte Rus limanlarına karşı kullanılmak icin iki buyuk silahını Akdeniz'den gecirerek Karadeniz'in hemen yakınına atmış olmaktadır Bu silahlar Ekim 1914 ayında hem Rus limanlarını vurmak icin, hem de Osmanlı Devleti'ni bir oldu bittiye getirerek savaşın icine cekmekte kullanılacaktır

Canakkale Savaşlarının Nedenleri

1 19111912 yıllarında Osmanlı Devleti son Afrika toprakları olan Trablusgarp ve Bingazi'yi İtalya'ya bırakmış, 19121913 Balkan hezimeti ise, 500 yıldır Turk olan Rumeli'deki son Turk hakimiyetini yok etmişti Bu yuzden Osmanlı Devleti kaybettiği toprakları geri almak istemesi

2 İngiliz ve Fransızların İstanbul'u ele gecirmek istemesi ve İstanbul'a giden yol ise Canakkale Boğazı'ndan gecer Bulgar ordularının İstanbul kapılarını zorlaması, İstanbul ve boğazların guvenliğinin tehlikeye girmesi

3 Ekonomisi kotuye giden Rusya'ya gerekli yardımı goturmek Ve Anadoludaki petrol yataklarını ele gecirmek

4 Balkan Savaşları' nda yara almış Osmanlı devleti'ne ikinci hamleyi vurarak tamamen cokertmek Bu sayede de Avrupa'ya acılabilme emellerini gercekleştirmek

5 İki Alman gemisinin Akdeniz'de İngiliz ve Fransız donanmasından kacarak Turk bayrağı altında Rus limanlarını bombalaması

6 Osmanlı Devleti'nin bu sebeplerden dolayı savaşa girmek zorunda kalması ve muttefiği olduğu Almanya'nın savaşı kazanacaklarına inanması

Deniz harekatı
Denizlere hakim olan dunyaya hakim olur duşuncesiyle hareket eden İngilizler, boğazları ele gecirmek icin donanmanın yeterli olacağına inanıyorlardı Bahriye Nazırı Churchillin planları Akdeniz filosu komutanı Amiral Carden tarafından da desteklenince, Lord Fisherın şupheli gorduğu bu harekatın donanma ile yapılmasına karar verildi Tarihinde hicbir yenilgi almamış olan İngiliz donanmasının silah, teknoloji ve başarı acısından kendine guveni tamdı Dunyanın yenilmez donanması, Fransanın da desteği ile dunyanın en buyuk armadasını oluşturuyordu Bu donanmaya karşı gelebilecek hicbir guc duşunulemezdi Hele ki yıpranmış, teknoloji acısından zayıf ve parcalanmak uzere olan Osmanlı, bu armada ile asla baş edemezdi

İtilaf Devletlerinin deniz harekatı 19 Şubat 1915te başladı 13 Mart 1915e kadar duşman gemileri tabyaları top ateşine tuttu, mayın tarama gemileri olabildiğince yol actı Boğazları zorlayarak gecebileceklerine inanan duşman kuvvetlerinin, kararlı ve direncli bir karşılık almaları bu işin o kadar da kolay olmadığını gosteriyordu Bir ay boyunca yapılan binlerce mermi atışının ardından cok da buyuk bir gelişme elde edilememişti


Savaşın sebep ve sonucları
Guclu bir devlet olan ve dunya dengelerini altust eden Almanya'dan rahatsız olan İngiltere ve Fransa'nın, Birinci Dunya Savaşı'nda, Osmanlı Devleti'ne ait olan Canakkale Boğazını ele gecirerek, muttefikleri Rusya'ya yardım goturmek ve İstanbul'u işgal ederek Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak istemeleridir Savaş 18 Mart 1915 tarihinde başlamıştır

İngiltere ve Fransa ile Osmanlı ve Alman orduları arasında gecen ve iki taraftan toplam 500,000'den fazla insanın kaybına(olum, firar, esir, sakatlanma ve hastalıklar) neden olan savaşın ardından İtilaf Devletleri Canakkale Boğazı'nı gecememiş, İstanbul'u işgal edememiş, Rusya'da zorda kalan carlık rejimi devrilmiş ve I Dunya Savaşı 2 yıl uzamıştır