iltasyazilim
FD Üye
Çanakkale Zaferi hakkında veri
I Dünya Savaşı'nda, Osmanlı Devleti'nin, Çanakkale Boğazı'nı aşmak isteyen İtilâf kuvvetleriyle yaptığı savaşlar (1915)
Bahriye Nazırı Churchill'in teklifleri ve İngiltere'nin ısrarıyla İtilâf devletlerince girişilen harekâtın amacı, Rusya ile ilk elden görüşmek, onlara silâh ve araç gereç yardımı yapabilmekti Bu yolla, Süveyş Kanalı ve Hint yolu üzerindeki Türk baskısı da kaldırılmış olacak; savaşa bulunma istemeyen Balkan devletleri, İtilâf devletleri yanında yer almağa zorlanacaktı
Yapısı bakımından, savunmaya kullanışlı olan boğaz, Türkler göre mayınlanmıştı Tabyalar, toprak ve taştandı Zırhlı veya betondan tabya yoktu; hem çoğu sahte mevzi yapılmıştı Savunma düzeni, dış, orta ve iç bölgeler edinmek üzere üçe ayrılmıştı Bunların kumandası Miralay Cevdet Bey'de idi Savaş ilânından birkaç gün sonradan, 3 Kasım 1914'te İngilizler, Seddülbahir ve Kumkale tabyalarını topa tuttular 19 Şubat 1915'te boğazın dış tabyaları yıkım edildi Keza, karaya çıkarılan askerler, imha işini tamamladılar Bu harekâtta Türkler, 19 top kaybetti Dış savunmanın düşmesi, bir takım ülkelerde büyük yankılara yol açtı Bulgaristan, çekingen bir şart aldı İtalya, İtilâf devletlerine meyletti Yunanlıların İstanbul'a girmelerini istemeyen Ruslar, 40 bin karakter asistan bir baskı göndermeyi önerge etiler Bunun üstüne İngilizler ve Fransızlar, boğazları Ruslara vermeyi vaat ettiler Bundan sonraki büyük taarruzun, Marmara Denizi'ne aşmak amacıyla, Fransız ve İngiliz savaş gemileri göre, 18 Mart 1915'te yapılması planlandı Orta savunma tabyaları, sürekli olarak topa tutma edildi Dış hatlara komandolar çıkarıldı Boğazdaki mayın tarama ve temizleme işi başarıyla yürütüldü Ama 78 Mart gecesi, Yüzbaşı Hakkı Bey kumandasındaki Nusret mayın gemisi, karanlık limana, sezdirmeden yeniden mayın döşedi İtilâf kuvvetlerinin 16 harp gemisi, 18 Mart 1915'te boğaza girerek, tabyaları ateşe tuttular Gerek mayınlar ve gerekse bataryaların atışları ile İtilâf kuvvetleri birçok gemi kaybederek geri çekildi
18 Mart hücumu, Çanakkale'nin, karadan destek görmedikçe geçilemeyeceğini gösterdi Bunun üzerine, İngiliz, Fransız ve Anzaklardan (Avustralya, Yeni Zelanda ordusu) kurulan 70 000 şahsiyet zor, 25 Nisan 1915'te Seddülbahir ve Arıburnu bölgelerinde karaya çıkarıldı Düşman kuvvetleri, 109 harp ve 308 taşıma gemisi ve özel tümdengelim araçlarıyla denizden desteklenmekteydi Bu çıkarmaya karşısında savunma görevi, 5 Orduya verildi
Birincil çıkarmalar Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale'ye yapıldı Bazı yerlerde galibiyet şampiyon düşman, belirlenmiş sonuca gidemedi Seddülbahir ve Arıburnu'nu almayı başaramadı Binbaşı Mahmud Bey idaresindeki Türk kuvvetleri, düşmanın içi bölgelere sızmasını engelledi Birincil tümdengelim günü, 19 Tümen kumandanı Mustafa Kemal Bey (Atatürk), 17 Piyade Alayını, Conkbayırı'na zamanında yetiştirerek, Kocaçimen tepesinin düşman eline geçmesini önledi Düşman, 25 Nisan 1915 harekâtında, büyük kayba karşılık küçük bir köprübaşı elde edebildi, orada tutundu Türk kuvvetleri, gecenin karanlığından faydalanarak düşmanı denize dökmek istediyse de, bu harekâtta yer alan Arap askerlerinin başarısızlığı ve çıkarttıkları gürültü, buna imkân vermedi öte taraftan, 15 000 şahsiyet Anzak kuvveti de karaya çıkarılmıştı Benzer günlerde düşman Saros Körfezi'ne, Beşike Limanı'na gösteriş çıkarmaları yaptı Sonraki günlerde de Alçıtepe ve Arıburnu'nda Kocaçimen tepesini almak için harekete geçti Fakat, 5 Ordu kuvvetleri, büyük kayıplara karşın, düşmanı püskürttü giderken yapılan Seddülbahir, Arıburnu ve deniz savaşları fazla kanlı geçti Düşman, Seddülbahir'e 26 Nisan günü, top ateşiyle hücuma başlamıştı 1 Mayıs gecesi ve daha sonraki günlerde, 17 000 kişilik Türk kuvveti aleyhinde saldırıya geçti Lakin, bunda galibiyet kazanılamadı ve Türkler, 16 000 kayıp verdiler İngilizlerin kaybı, 14 000 kişiydi
Düşmanın ikinci hücumu, 68 Mayıs aralarında, Alçıtepe'yi fethetmek oldu Birkaç kez siperlere giren Fransızlar püskürtüldü Sadece birinci hat siperleri, düşman elinde kaldı 26 Nisan'da ve daha sonraki günlerde denizde savaşlar oldu Türklerin Nurulbahir adlı gemisi battı Gülcemal vapuru bere aldı Buna karşılık, İtilâf kuvvetlerinin Goliath zırhlısı batırıldı
14 Mayıs'ta İngiliz harp komitesi, savaşa devam kararı aldı ve İngiliz kabinesinde bazı vekiller değiştirildi 18 Mayıs'a değin nemli çarpışma olmadı Haziran ayında, kanlı siper muharebeleri yapıldı 4 Haziran'da 50 000 şahsiyet İngiliz ve Fransız ordusu, 25 000 kişilik Türk ordusu üzerine, top ateşi desteğinde taarruza geçti Taarruzda zırhlı araçlar da kullanıldı Bu atak, Çanakkale'deki en kanlı muharebe oldu Düşman, bir takım Türk siperlerine girdi 9 Temmuz'da Seddülbahir kumandanlığına Vehip Paşa getirildi Birazcık sonradan Kerevizdere savaşları başladı Çıkarmanın başlamasından 70 güne değin Türk ordusu, 100 000 kayıp verdi Her şeye karşın düşman ilerlemeyi başaramadı, yeni bir sonuç yapmaya karar verdi Hedef, Anafartalar platosunu ve Kocaçimen'i ele geçirmekti Taze kuvvetler, Ağustos başında Suvla kıyılarına, dominant halinde sonuç yaptılar Bunun üzerine Mustafa Kemal'in emriyle 28 ve 41 alaylar, 10 Ağustos'ta hücuma hazırlandı Kumandanın kısa bir konuşmasından sonra, süngü hücumu başladı Düşman, siperlerinde bastırıldı Türkler, Şahinsırt'a dek ilerledi Savaş esnasında, Mustafa Kemal'in göğsüne bir şarapnel parçası çarptı Düşman, Mustafa Kemal'in yönettiği bu harekâtla, ağır kayıplar vererek püskürtüldü
1915 yılının güz ayları, kanlı lakin sonuç alınamayan çarpışmalarla geçti Türk başkumandanlığı, 1 Orduyu Gelibolu'ya yolladı Bu Nedenle Türk ordusu, 21 tümene çıktı Ilk Olarak üç gün içinde Çanakkale Boğazını geçeceklerini sanarak giriştikleri savaşı bir lahza önce sonuçlandırmak isteyen İtilâf Devletleri, yeni kuvvetler sağlamağa çalıştılarsa da netice alamadılar General Charles Monroe, Çanakkale'nin boşaltılması gereğini bildiren bir rapor verdi Bunun üzerine, 5 Aralık tarihinde iki İngiliz tümeni, Selânik'e gönderildi Kasım ayında başlayan yağmur ve kar fırtınası, siperlerde çoğu askerin boğulmasına sebep oldu Bu felâkette düşmanın kaybı da çoktu
Limanda çoğu ufak gemi battı Sonuç Olarak çıkarma sahaları, düşman göre boşaltıldı El Altından yapılan boşaltma harekâtı sonucu, Ocak 1916'da Gelibolu yarımadası tamamen bırakılmış oldu bu arada bazı çarpışmalar da oldu Anafartalar ve Arıburnu çekilmesi sırasında dikkati dağıtmak için, düşman, 19 Aralık günü Seddülbahir bölgesine saldırdı Buraya döşenmiş olan mayınlar, Türklerin düşmanı takibine imkân vermedi
Çanakkale, I Dünya Savaşında Türkiye'nin çarpıştığı on cepheden biriydi Türk kara ordusu, savaş araç ve gereçleri bakımından çok zayıftı Burada ödev bölge Türk deniz kuvvetleri, 19111912 İtalyan ve 19121913 Balkan savaşlarında yıpranmış durumdaydı Savaş esnasında Türkiye, müttefiklerinden beklediği yardımı göremedi Sadece Alman subayları, Türk subayları yanına tayin aldılar Avusturya'nın yardımı, iki bataryadan ibaret kaldı Beklenen silah ve malzeme yardımı sağlansaydı, sonuç çok daha farklı olabilirdi
Çanakkale savaşları, 8,5 ay sürdü Türk ordusunun karşısında koymasıyla, Çanakkale, Irak, Filistin cephelerinde bir milyona yakın İngiliz ve Fransız askeri, batıdaki belli başlı cephelerinden uzak tutulmuş oldu Savaşlar, iki taraf için de büyük kayıplara sebep oldu İtilâf devletleri, Çanakkale'ye önce 70 000 birey göndermişlerdi Sonra bu güç 500 bin kişiye çıkarıldı Bunun 400 000'i İngiliz, 79 000'i Fransız ordusundandı İngilizlerin kaybı, 115 000'i ölü, zarar görmüş, tutsak ve memleketine gönderilen, 90 000'i hastalanmak üzere 205 000 idi Fransızların kaybı 47 000'di Türklerde ise şehid, yaralı ve hasta sayısı, 252 300'ü buldu *
I Dünya Savaşı'nda, Osmanlı Devleti'nin, Çanakkale Boğazı'nı aşmak isteyen İtilâf kuvvetleriyle yaptığı savaşlar (1915)
Bahriye Nazırı Churchill'in teklifleri ve İngiltere'nin ısrarıyla İtilâf devletlerince girişilen harekâtın amacı, Rusya ile ilk elden görüşmek, onlara silâh ve araç gereç yardımı yapabilmekti Bu yolla, Süveyş Kanalı ve Hint yolu üzerindeki Türk baskısı da kaldırılmış olacak; savaşa bulunma istemeyen Balkan devletleri, İtilâf devletleri yanında yer almağa zorlanacaktı
Yapısı bakımından, savunmaya kullanışlı olan boğaz, Türkler göre mayınlanmıştı Tabyalar, toprak ve taştandı Zırhlı veya betondan tabya yoktu; hem çoğu sahte mevzi yapılmıştı Savunma düzeni, dış, orta ve iç bölgeler edinmek üzere üçe ayrılmıştı Bunların kumandası Miralay Cevdet Bey'de idi Savaş ilânından birkaç gün sonradan, 3 Kasım 1914'te İngilizler, Seddülbahir ve Kumkale tabyalarını topa tuttular 19 Şubat 1915'te boğazın dış tabyaları yıkım edildi Keza, karaya çıkarılan askerler, imha işini tamamladılar Bu harekâtta Türkler, 19 top kaybetti Dış savunmanın düşmesi, bir takım ülkelerde büyük yankılara yol açtı Bulgaristan, çekingen bir şart aldı İtalya, İtilâf devletlerine meyletti Yunanlıların İstanbul'a girmelerini istemeyen Ruslar, 40 bin karakter asistan bir baskı göndermeyi önerge etiler Bunun üstüne İngilizler ve Fransızlar, boğazları Ruslara vermeyi vaat ettiler Bundan sonraki büyük taarruzun, Marmara Denizi'ne aşmak amacıyla, Fransız ve İngiliz savaş gemileri göre, 18 Mart 1915'te yapılması planlandı Orta savunma tabyaları, sürekli olarak topa tutma edildi Dış hatlara komandolar çıkarıldı Boğazdaki mayın tarama ve temizleme işi başarıyla yürütüldü Ama 78 Mart gecesi, Yüzbaşı Hakkı Bey kumandasındaki Nusret mayın gemisi, karanlık limana, sezdirmeden yeniden mayın döşedi İtilâf kuvvetlerinin 16 harp gemisi, 18 Mart 1915'te boğaza girerek, tabyaları ateşe tuttular Gerek mayınlar ve gerekse bataryaların atışları ile İtilâf kuvvetleri birçok gemi kaybederek geri çekildi
18 Mart hücumu, Çanakkale'nin, karadan destek görmedikçe geçilemeyeceğini gösterdi Bunun üzerine, İngiliz, Fransız ve Anzaklardan (Avustralya, Yeni Zelanda ordusu) kurulan 70 000 şahsiyet zor, 25 Nisan 1915'te Seddülbahir ve Arıburnu bölgelerinde karaya çıkarıldı Düşman kuvvetleri, 109 harp ve 308 taşıma gemisi ve özel tümdengelim araçlarıyla denizden desteklenmekteydi Bu çıkarmaya karşısında savunma görevi, 5 Orduya verildi
Birincil çıkarmalar Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale'ye yapıldı Bazı yerlerde galibiyet şampiyon düşman, belirlenmiş sonuca gidemedi Seddülbahir ve Arıburnu'nu almayı başaramadı Binbaşı Mahmud Bey idaresindeki Türk kuvvetleri, düşmanın içi bölgelere sızmasını engelledi Birincil tümdengelim günü, 19 Tümen kumandanı Mustafa Kemal Bey (Atatürk), 17 Piyade Alayını, Conkbayırı'na zamanında yetiştirerek, Kocaçimen tepesinin düşman eline geçmesini önledi Düşman, 25 Nisan 1915 harekâtında, büyük kayba karşılık küçük bir köprübaşı elde edebildi, orada tutundu Türk kuvvetleri, gecenin karanlığından faydalanarak düşmanı denize dökmek istediyse de, bu harekâtta yer alan Arap askerlerinin başarısızlığı ve çıkarttıkları gürültü, buna imkân vermedi öte taraftan, 15 000 şahsiyet Anzak kuvveti de karaya çıkarılmıştı Benzer günlerde düşman Saros Körfezi'ne, Beşike Limanı'na gösteriş çıkarmaları yaptı Sonraki günlerde de Alçıtepe ve Arıburnu'nda Kocaçimen tepesini almak için harekete geçti Fakat, 5 Ordu kuvvetleri, büyük kayıplara karşın, düşmanı püskürttü giderken yapılan Seddülbahir, Arıburnu ve deniz savaşları fazla kanlı geçti Düşman, Seddülbahir'e 26 Nisan günü, top ateşiyle hücuma başlamıştı 1 Mayıs gecesi ve daha sonraki günlerde, 17 000 kişilik Türk kuvveti aleyhinde saldırıya geçti Lakin, bunda galibiyet kazanılamadı ve Türkler, 16 000 kayıp verdiler İngilizlerin kaybı, 14 000 kişiydi
Düşmanın ikinci hücumu, 68 Mayıs aralarında, Alçıtepe'yi fethetmek oldu Birkaç kez siperlere giren Fransızlar püskürtüldü Sadece birinci hat siperleri, düşman elinde kaldı 26 Nisan'da ve daha sonraki günlerde denizde savaşlar oldu Türklerin Nurulbahir adlı gemisi battı Gülcemal vapuru bere aldı Buna karşılık, İtilâf kuvvetlerinin Goliath zırhlısı batırıldı
14 Mayıs'ta İngiliz harp komitesi, savaşa devam kararı aldı ve İngiliz kabinesinde bazı vekiller değiştirildi 18 Mayıs'a değin nemli çarpışma olmadı Haziran ayında, kanlı siper muharebeleri yapıldı 4 Haziran'da 50 000 şahsiyet İngiliz ve Fransız ordusu, 25 000 kişilik Türk ordusu üzerine, top ateşi desteğinde taarruza geçti Taarruzda zırhlı araçlar da kullanıldı Bu atak, Çanakkale'deki en kanlı muharebe oldu Düşman, bir takım Türk siperlerine girdi 9 Temmuz'da Seddülbahir kumandanlığına Vehip Paşa getirildi Birazcık sonradan Kerevizdere savaşları başladı Çıkarmanın başlamasından 70 güne değin Türk ordusu, 100 000 kayıp verdi Her şeye karşın düşman ilerlemeyi başaramadı, yeni bir sonuç yapmaya karar verdi Hedef, Anafartalar platosunu ve Kocaçimen'i ele geçirmekti Taze kuvvetler, Ağustos başında Suvla kıyılarına, dominant halinde sonuç yaptılar Bunun üzerine Mustafa Kemal'in emriyle 28 ve 41 alaylar, 10 Ağustos'ta hücuma hazırlandı Kumandanın kısa bir konuşmasından sonra, süngü hücumu başladı Düşman, siperlerinde bastırıldı Türkler, Şahinsırt'a dek ilerledi Savaş esnasında, Mustafa Kemal'in göğsüne bir şarapnel parçası çarptı Düşman, Mustafa Kemal'in yönettiği bu harekâtla, ağır kayıplar vererek püskürtüldü
1915 yılının güz ayları, kanlı lakin sonuç alınamayan çarpışmalarla geçti Türk başkumandanlığı, 1 Orduyu Gelibolu'ya yolladı Bu Nedenle Türk ordusu, 21 tümene çıktı Ilk Olarak üç gün içinde Çanakkale Boğazını geçeceklerini sanarak giriştikleri savaşı bir lahza önce sonuçlandırmak isteyen İtilâf Devletleri, yeni kuvvetler sağlamağa çalıştılarsa da netice alamadılar General Charles Monroe, Çanakkale'nin boşaltılması gereğini bildiren bir rapor verdi Bunun üzerine, 5 Aralık tarihinde iki İngiliz tümeni, Selânik'e gönderildi Kasım ayında başlayan yağmur ve kar fırtınası, siperlerde çoğu askerin boğulmasına sebep oldu Bu felâkette düşmanın kaybı da çoktu
Limanda çoğu ufak gemi battı Sonuç Olarak çıkarma sahaları, düşman göre boşaltıldı El Altından yapılan boşaltma harekâtı sonucu, Ocak 1916'da Gelibolu yarımadası tamamen bırakılmış oldu bu arada bazı çarpışmalar da oldu Anafartalar ve Arıburnu çekilmesi sırasında dikkati dağıtmak için, düşman, 19 Aralık günü Seddülbahir bölgesine saldırdı Buraya döşenmiş olan mayınlar, Türklerin düşmanı takibine imkân vermedi
Çanakkale, I Dünya Savaşında Türkiye'nin çarpıştığı on cepheden biriydi Türk kara ordusu, savaş araç ve gereçleri bakımından çok zayıftı Burada ödev bölge Türk deniz kuvvetleri, 19111912 İtalyan ve 19121913 Balkan savaşlarında yıpranmış durumdaydı Savaş esnasında Türkiye, müttefiklerinden beklediği yardımı göremedi Sadece Alman subayları, Türk subayları yanına tayin aldılar Avusturya'nın yardımı, iki bataryadan ibaret kaldı Beklenen silah ve malzeme yardımı sağlansaydı, sonuç çok daha farklı olabilirdi
Çanakkale savaşları, 8,5 ay sürdü Türk ordusunun karşısında koymasıyla, Çanakkale, Irak, Filistin cephelerinde bir milyona yakın İngiliz ve Fransız askeri, batıdaki belli başlı cephelerinden uzak tutulmuş oldu Savaşlar, iki taraf için de büyük kayıplara sebep oldu İtilâf devletleri, Çanakkale'ye önce 70 000 birey göndermişlerdi Sonra bu güç 500 bin kişiye çıkarıldı Bunun 400 000'i İngiliz, 79 000'i Fransız ordusundandı İngilizlerin kaybı, 115 000'i ölü, zarar görmüş, tutsak ve memleketine gönderilen, 90 000'i hastalanmak üzere 205 000 idi Fransızların kaybı 47 000'di Türklerde ise şehid, yaralı ve hasta sayısı, 252 300'ü buldu *