Çanakkale Savaşı deniz harekatları

Çanakkale Savaşı deniz harekatları kısa bilgi

Çanakkale Deniz Harekâtları, I Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'nin Birleşmiş Filo ile savunmada kalan Osmanlı İmparatorluğu kara topçusu aralarında 19 Şubat 1915'ten 18 Mart 1915'e değin Çanakkale Boğazı'nda yapılan bir dizi deniz operasyonudur

Birleşmiş Filo'nun Çanakkale Boğazı'na aleyhinde yaptığı 18 Mart tarihli en geniş kapsamlı hamle, harekâtın son operasyonudur ve çoğu kaynakta 18 Mart Deniz Savaşı olarak geçmektedirİtilaf Devletleri, Churchill'in çabalarıyla yalnızca donanmayla Çanakkale Boğazı'nı geçerek İstanbul önlerine varmak ve Almanya ile ittifak olan Osmanlı İmparatorluğu'nu tek darbeyle teslime zorlama planını kabul etmişlerdir Bu harekat için oluşturulan Birleşmiş Filo 3 Kasım 1914'te Boğaz'a karşı taarruzlarına başlamıştır

Boğaz'daki mayın ve topçu savunmasını devirmek için başlıca girişim 18 Mart 1915 tarihinde yapılmıştır Bu muharebede Birleşik Filo'ya dahil üç zırhlı doymuş, dört zırhlı da ağır biçimde zarar görerek savaş dışı kalmıştır Birkaç gün içinde İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazı'nın yalnızca donanmayla geçilemeyeceğini, ancak kara ordusu ile Gelibolu Yarımadası'nın işgal edilmesiyle Boğaz'ın açılabileceğine karar vermiştir Bu kararla 25 Nisan 1915 günü Yarımada'ya çıkarma yapılmıştır
Çanakkale Savasşı denizaltı harekatları

İngiliz denizaltıları, 1914 yılından itibaren, belli başlı savaş az önce başlatılmadan, saldırıya geçmişlerdir İngiliz amiral Carden komutasındaki Kuşatma Filosu, 20 Eylül 1914 gününden beri Yunanistan sınırları içindeki Dedeağaç'tan İzmir Körfezi'ne kadar tüm Kuzey Ege kıyılarında bir kuşatma uyguluyordu Komutası altındaki üç İngiliz (B9, B10 ve B11) ve üç Fransız (Joule, Saphir ve Marioette) denizaltısı bu ödev için kullanılıyordu

Bu harekatlar esnasında İtilaf Devletleri'ne ait 13 denizaltı kullanılmış ve Çanakkale Boğazı'nı 27 kez geçme girişiminde bulunulmuştur Bu teşebbüslerde 3 İngiliz denizaltısı ve 3 Fransız denizaltısı ile bir Avustralya denizaltısı doymuş, bir Fransız denizaltısı da ele geçirilmiştir Osmanlı İmparatorluğu'nun bu denizaltı harbindeki gemi kayıpları ise toplam tonajı 21 bin ton olan 8 askerî gemi (Mesudiye, Barbaros Hayreddin zırhlıları, Yarhisar muhribi, Pelengi Derya, Nurül Bahir gambotları, Nara ve Sakız yardım gemileri ile toplam tonajı 38500 ton olan Şirketi Hayriye ve Haliç Şirketi'ne ait 31 ticaret gemisi batmıştır Bunların yanı sıra 200'den pozitif minik tekne ve mavna da batırılmıştır Toplam gemi kaybı 63516 tondur

Bu denizaltı harekatları her ne değin 5 Ordu'nun savaş gücünde yok edici bir hasar yaratmadıysa da, Osmanlı İmparatorluğu'nun gemi, insangücü, malzeme ve cephane yönünden ağır sayılabilecek kayıplara uğramasına niçin olmuştur sonuç olarak asker nakliyatı mayıs ayı ortalarından itibaren Trakya üzerinden kara aracılığıyla yapılmaya başlanmıştır Bu durumda 12 saat gerektiren taşımacılık bir haftayı bulmuştur

Diğer ikmal maddeleri sevkiyatı da kara yoluna kaydırılmıştır Sonuç itibarıyla Müttefik denizaltı operasyonları cephe kuvvetlerinin ikmalini zor, sıkıntılı, vakit müşteri ayla getirmiş ve en azından altı kat daha pahalıya mal olmasına yol açmıştır

Bilhassa cephane nakliyesinde yaşanan gecikmeler cephelerde keskin sıkıntılar yaratmış, hatta bazı taarruzların sırf bu yüzden ertelenmesine niçin olmuştur Bir diğer önemli ikmal malzemesi olan tıbbî araç gereç sevkiyatındaki gecikmelerin de ölümcül olması tabidir Bütün bunların sonucunda denizyoluyla ikmal kademe aşama terk edildi Böylece ki Müttefik Donanma Komutanlığı, 1915 yılı Aralık ayı itibarıyla Marmara Denizi'nde amaç yokluğundan denizaltı operasyonlarına son vermeye karar vermiştir

*