Çanakkale Savaşı ve Siyasi Sonuçları

Çanakkale Savaşı ve Siyasi Sonuçları Neler?

Çanakkale Savaşının Siyasi Sonuçları

1 Çanakkale'de denizde ve karada kazanılmış olan her iki başarı, Osmanlı'nın Balkan felaketiyle içte ve dışta sarsılmış bulunan devlet prestijini kurtarıp güçlendirmiş, hükümetin iktidarda kalış sürelerini uzatmıştıUzlaşma Devletleri'nin savaşın başından beri bekledikleri hükümet krizi olmamış ve kabine değişikliğine de gidilmemiştir

2 Türk ulusunun tarihini süsleyen fazla sayıdaki zaferlerine, Çanakkale'de, tüm dünyanın gözü önünde bir yenisini daha ekleyerek elde ettiği parlak başarı, onun eski şiddet ve dinamizmini koruduğunu, bastırma dönemini yaşamış ve can çekişen bir imparatorluk içinde hala kahraman bir ulusun varlığını, yeniden ortaya koymuştur Bir başka deyişle Çanakkale'de ölmesini bilenler, Türk milletinin tarihten silinmeden yaşayacağını kanıtlamıştır

3 Çanakkale Zaferi, Batılıların Doğulu müttefiki Rusya'ya ulaşmasına ihtimal tanımamış, mahsur kalan koskoca Çarlık Rusyası içerden çökerek, Bolşevikliğin pençesine düşmüştür

4 Çanakkale'de Türk savunması aşılabilse ve Boğaz açılabilmiş olsaydı, savaş kısa sürede biter, Rus ihtilali patlak vermez, verse bile, İngiltere ve Fransa'nın işe karışmasıyla bu devrim daha başlangıçta boğulabilirdi Böylece müttefikleriyle birlikte zaferi paylaşmakta gecikmeyecek olan Ruslar, Çarlarının taksim planı gereği kendilerine daha işin başında söz bahşedilen Boğazlar ve İstanbul'u işgal etmiş ve Deli Petro'dan beri izledikleri, Açık denizlere varmakpolitikalarını gerçekleştirmiş olurlardı

5 Anlaşma Devletleri'nin Çanakkale'deki başarısızlıkları henüz savaşa katılmamış olan Balkan Devletleri'nin tutumlarını da farklı yönlerde etkilemiştirBulgaristan, Merkez Devletleri'nin yanında yer alırken, Romanya, Yunanistan ve İtalya'nın daha bir vakit savaş haricen kalmalarını sağladığı gibi, Arap ayaklanmasını bir yıla yakın bir vakit geciktirmiştir

6 Çanakkale Muharebeleri, İngiltere'nin savaşın başından beri Japonya'dan yapmakta olduğu destek talebini artırmasını istemesine karşın, Japonya'nın bu istekleri değişik bahanelerle kabul etmemesine yol açmıştır

7 Birleşik Filo'nun ağır yenilgiye uğrayıp Boğaz'ı geçemeyişi, İngiltere ve Fransa'nın, siyasi ve askeri prestijini bir hayli sarsmış, özellikle İngiltere'nin denizlerdeki tartışılmaz üstünlüğü imajını ortadan kaldırmıştı Bu durum, adı geçen devletlerin sömürgelerinde bağımsızlık ve özgür akımlarının doğuşuna ve dolayısıyla dünya siyasi haritasını değiştiren bazı gelişmelere yol açmıştır

8 Hem Avustralya ve Yeni Zelanda gibi İngiliz dominyonu deniz fazla ülke askerlerinin, sırf İngiliz çıkarları uğruna Çanakkale'de Türklere karsı muharebeye zorlanıp, yabancı topraklarda hayatlarını yitirirken, kafalarında yer alan bir takım sorular (niçin ve kimin için dövüştükleri gibi), cepheden ailelerine gönderdikleri mektupların zamanla açıklanmasında anlaşılmaktaydı Bu da, onlarda kademeli olarak ulusal blincin kıvılcımlarını oluşturmakta gecikmedi
Nitekim, 9 Eylül 1922'de Yunanlılar İzmir'de denize döküldükten sonradan, muzaffer Türk ordularının Boğazlar bölgesine yönelip yaklaşmaları üzerine, Churchill'in dominyonlardan her yerde takviye istediği, Avusturalya başbakanının, Tek bir askerin hayatına tehlikeye koymayacağını ve savaşa karar verilirse, dominyondan meslek birliği istenmemesi gerektiğinibildiren anlamlı bir yanıtıyla karşılaşmıştı



9 Çanakkale Muharebelerinin diğer acayip bir yanı da, iki hasım ordunun dövüşken askerleri arasında yakınlaşmanın getirdiği dostluğun, zamanla artmış olmasıdır Aslında Anzak asker ve komutanları, Çanakkale'de mertçe dövüşen Türklerin keza asker, keza de insancıl yönlerini yakından izleyerek, onların kendilerine tanıtıldığı gibi kaba bir ulusun çocukları olmadığını görüp kavramak fırsatını bulmuşlardıİşte bu durum, ülkeler arasındaki siyasi ilişkileri de olumlu yönde etkilemiş ve savaş sonrasında, Avustralya ve Yeni Zelanda ile anlamlı dostlukların oluşmasının nedeni olmuştur



10 Çanakkale Muharebelerinin bir başka garip tarafı da Orta Doğu'da bu günkü İsrail Devleti'nin kurulmasında faktör bir rol almış olduğudur Nitekim, Siyonist liderlerinden Vladimir Eugeueniç, Gelibolu'daki Gönüllü Yahudi Birliğinin Hikayesiadlı eserinde, konuyu dobra dobra şöyle dile getirmektedir Gelibolu'ya yolladığımız 600 dek gönüllü Yahudi askerlerinin savaşlar sırasında gösterdiği üstün çaba ve başarı, davamızın dünyaya tanıtılması ve dikkate alınması bakımından çok yardımcı olmuşturGerçekte Birinci Dünya Savaşı hemen şimdi sona ermemişken, 2 Kasım 1917'de benimsenen Balfour Bildirisi, bu günkü İsrail'in kurulmasında etken olması açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir



Çanakkale Zaferi'nin daha ilginç ve manalı bir sonucu da, doğunun büyük bir imparatorluğunu oluşturan koskoca Çarlık Rusyası'nın yıkılmasıyla kalmamış, ülkesinde güneş batmayan Batılı büyük devlet olan Büyük Britanya İmparatorluğu'nda da birincil yarayı açmaya yetmiş olmasıydı Bu Nedenle yayılımcılık tam çökmüş olmasa bile, oldukça sarsılmıştır *