Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Çanakkale Savaşı'nın Aşamaları
ÇANAKKALE SAVAŞI
Deniz Muharebeleri:
19 Şubat günü, güçlü Fransız kuvvetleri ile İngiliz Hsm Queen Elizabeth savaş gemisinin Osmanlı sahil bataryalarını bombalayarak ilk Çanakkale saldırısı başlatılmış oldu
İtilaf devletleri, kısa bir aranın arkasından bir sonraki saldırıyı 18 Martta gerçekleştirmişlerdir Kasıt, Çanakkale Boğazı'nın yalnızca 1 aks genişliğindeki en rahat noktasıdırAdmiral de Robeck komutasındaki öyle ya da böyle en az 16 savaş gemilik dev donanma Çanakkale'yi geçmeye kalkmıştır Oysa her gemi Nusret Mayın Gemisi adlı Osmanlı mayın gemisinin boğazın Asya tarafına yerleştirdiği deniz mayınları kadar hasar almıştır Bir Takım balıkçılar, İngilizler göre mayın birleştirme işiyle görevlendirilmiştir; fakat Osmanlı ordusunun açtığı top atışlarıyla korkarak kaçmışlar, mayınlara dokunulmamıştır Uygun kalmış bu mayınlar İngiliz HMS Ocean, HMS Irresistible ve FransızBouvet adlı üç savaş gemisini batırmıştır Hem İngiliz HMS Inflexible ve Fransız savaş gemileri Suffren ve Gaulois fazla ağır bir şekilde zarar almıştır
Bu ağır kayıplar İtilaf devletlerine, Çanakkale'yi deniz yoluyla geçemeyeceklerini göstermiştir İngiliz donanmasının yenilmesi Osmanlı askerlerine harika bir moral olmuştur, çünkü İngiliz donanmasının geri çekilmesinin hemen öncesinde Osmanlı topçuları mühimmat sıkıntısı çekmeye başlamıştır Eğer düşman gemileri azıcık daha zorlasaydı, cephanesi biten topçular bir şey yapamayacak, olur ya de İtilaf devletleri boğazı geçebileceklerdi böylece İngilizlerin geri çekilme kararı biraz tartışmalıdır, gerçekten Churchill boğazın zorlanmasını önermiştir
sonuç olarak, 18 Mart 1915'te İtilaf devletleri, Osmanlı tarafından yenilgiye uğratılmıştır Böylece İtilaf devletleri kara operasyonlarına girişerek kıyıyı toplardan temizlemeyi hedeflemişlerdir
Seddülbahir Cephesi:
Seddülbahir Cephesi?nde Türk kuvvetlerini atarak ilerlemenin olanaksız olduğu ortaya çıkmıştı Müttefik kuvvetler komutanı General Hamilton, yardım kuvvetlerle Suvla Koyu?nda bir çıkartma yapmayı planlamıştır Bu çıkartma harekâtının, Anzak Kolordusu komutanı General W Birdwood?un önerdiği Sarı Bayır Harekâtı ile benzer tarihte uygulanmasına karar verilmiştir Hem Türk savunmasının dikkatini yarımadanın güney ucuna çekmek için Seddülbahir Cephesi?nde aldatıcı bir taarruz planlanmıştı Kirte Bağları Muharebesi olarak aşina bu taarruz, 6 Ağustos sabahı İngiliz birliklerinin taarruzuyla başlamıştır İngilizler, birincil hat siperlerine girmiş, fakat karşı taarruzla geri atılmışlardır Taarruzun ikinci günü girişilen İngiliz taarruzları, Kirte Köyü?nün güney batısındaki bir bağ alanının bir bölümünde tutunabilmiştir
Sınırlı hedeflere karşın, bundan başka de bir yanıltma operasyonu olan İngiliz taarruzunun bu denli kayba karşın başarısız olması üzerine General Sır Ian Hamilton, Seddülbahir Cephesi'nde hiçbir askeri harekâta girişilmemesi emrini vermiştir
Arıburnu Cephesi:
İngiliz 9 Kolordusu?nun Suvla Koyu?na çıkartma yaptığı 56 Ağustos gecesi, bir Anzak tümeni gece yürüyüşüne geçmiştir Hedefleri, Kocaçimen Tepesi ? Besim Tepecik ? Conk Bayırı hattıdır Sarı Bayır Harekatı olarak bilinen harekatta Anzak birlikleri sırtlara değin yaklaşabilmiş lakin sırtları alamamıştır Muharebelerin yoğunluğu Conk Bayırı bölgesinde olmuş, Conk Bayırı Muharebesi 9 Ağustos 1915 tarihine değin sürmüştür Kurmay Albay Mustafa Kemal?in 10 Ağustos sabahı başlattığı taarruz ile Anzak kuvvetleri sırtlardan çekilmek zorunda kalmışlardır
Suvla Koyu?nda İngiliz 9 Kolordusu?nun ikinci genel taarruzuyla benzer gün 21 Ağustos?da Anzak birliklerinin sonuçsuz Bomba Tepecik taarruzu, Çanakkale Savaşı?nın son muharebesi olmuştur
Anafartalar Cephesi:
9 Ağustos 1915 günü şafakta iki İngiliz tümeni taarruz için ilerlemeye başladığı sırada Kurmay Albay Mustafa Kemal Bey?in de taarruzu başlamıştı Türk taarruzu, önlerindeki İngiliz kollarını atarak ilerlemiş, öğleden derhal sonra İngiliz 9 Kolordusu komutanı General Stopford, ihtiyatta tuttuğu tümeni alev hattına sürerek sahilde tutunmayı fakat başarabilmiştir
Birinci Anafartalar Savaşı?nın derhal ertesi günü, 10 Ağustos 1915 sabahı Mustafa Kemal, Kocaçimen Tepesi ? Conk Bayırı hattında yeni bir taarruz yapmıştır Albay Ali Rıza Bey komutasındaki 8 tümen ve 9 Tümen komutanı Yarbay Cemil Bey komutasındaki 9 Tümen?in taarruzlarıyla müttefik cephesi 5001000 metre geri atılmıştır
Bu bölgedeki Türk taarruzunun başladığı saatlerde daha kuzeyde, İngiliz 53 Tümen?i Yusufçuk Yokuş ve daha kuzeydeki Minik Anafartalar Tepesi yönünde taarruza geçmişti Yoğun topçu ateşleri gerisinde dört kere yenilenen taarruzlar gün boyu sürmüş olup iki Türk taburunun savunması, mevzileri korumayı başarmıştır
Seddülbahir Cephesi?ndeki İngiliz 29 Tümeni Anafartalar Cephesi?ne aktarıldı Mısır?da bulunan 5000 şahsiyet bir tümen de benzer cepheye getirildi Bu şekilde içerden ve dışardan destek edilen Anafartalar Cephesi?ndeki kuvvetlerle genel bir taarruz planlandı Müttefik taarruzu, Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal?in yükümlülük bölgesinde, 12 ve 7 Tümenlerin mevzilerine yönelmiştir
Bu kuvvetler 21 Ağustos 1915 sabahı İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepelerine genel bir taarruza geçtiler Benzer anda Anzak Kolordusu?na bağlı bir tugay da Bomba Yokuş?ye taarruz etmiştir İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepeleri?ne karşın taarruz aynı gün, emin bir başarısızlıkla son bulmuştur Bomba Tepecik?deki çatışmalar ise 29 Ağustos tarihine değin sürmüş yokuş, Türk savunmasının elinde kalmıştır
Bomba Tepe taarruzu, Çanakkale Savaşı'nın, tahliyeye dek küçük çaplı çatışmalar yaşanmış olsa da, son muharebesidir
Müttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenen yeni takviyelerle üçüncü bir cephe açılmasına rağmen kara harekatı Müttefikler açısından bir netice getirmemiş, Osmanlı kuvvetlerinin direnci karşısında cepheler tekrar kilitlenmiştir Bulgaristan'ın 14 Ekim 1915 tarihinde İttifak Devletlerine katılmıştır Almanya ile Osmanlı arasında Balkanlar üzerinden bir demiryolu hattı 29 Ekim tarihinde işlemeye başlamıştır
Bu tarihten üç gün daha sonra General Ian Hamilton görevden alınarak yerine General Charles Monro atanmıştır Monro cephede yaptığı incelemelerin arkasından 3 Kasım 1915?de İngiliz Yüksek Savunma Konseyi?ne cephe hakkındaki görüşünü, ?Gelibolu tahliye edilmelidir? biçiminde bildirmiştir Bu basit alınacak bir karar değildir 6 Kasım 1915 günü İngiliz Savaş Bakanı Lord Kitchener Gelibolu?ya gelmiştir 15 Kasım?da Lord Kitchener?in kararı Seddülbahir Cephesi dışındaki öteki iki cephedeki askerlerin tahliye edilmesi yönündedir Ertesi gün 16 Kasım?da Müttefiklerin Selanik Cephesi de General Monro?ya bağlanmıştır General Birdwood, General Monro?ya bağlanmak üzere Çanakkale Müttefik Kuvvetleri Komutanlığı?na atandı
Emin karar 7 Aralık 1915 tarihinde verilmiştir Arıburnu ve Anafartalar Cepheleri?ndeki Müttefik kuvvetler terhis edilerek Selanik Cephesi?ne kaydırılmış, Seddülbahir Cephesi?ndeki kuvvetler ise yerlerinde kalmışlardır Bu cephedeki kuvvetlerin tahliyesine 27 Aralık 1915 tarihinde karar verilmiştir Tahliye işlemleri 9 Ocak 1916 sabahı tamamlanmıştır Bu Nedenle Gelibolu Muharebeleri Osmanlı kuvvetlerinin zaferiyle sonuçlanmıştır *
ÇANAKKALE SAVAŞI
Deniz Muharebeleri:
19 Şubat günü, güçlü Fransız kuvvetleri ile İngiliz Hsm Queen Elizabeth savaş gemisinin Osmanlı sahil bataryalarını bombalayarak ilk Çanakkale saldırısı başlatılmış oldu
İtilaf devletleri, kısa bir aranın arkasından bir sonraki saldırıyı 18 Martta gerçekleştirmişlerdir Kasıt, Çanakkale Boğazı'nın yalnızca 1 aks genişliğindeki en rahat noktasıdırAdmiral de Robeck komutasındaki öyle ya da böyle en az 16 savaş gemilik dev donanma Çanakkale'yi geçmeye kalkmıştır Oysa her gemi Nusret Mayın Gemisi adlı Osmanlı mayın gemisinin boğazın Asya tarafına yerleştirdiği deniz mayınları kadar hasar almıştır Bir Takım balıkçılar, İngilizler göre mayın birleştirme işiyle görevlendirilmiştir; fakat Osmanlı ordusunun açtığı top atışlarıyla korkarak kaçmışlar, mayınlara dokunulmamıştır Uygun kalmış bu mayınlar İngiliz HMS Ocean, HMS Irresistible ve FransızBouvet adlı üç savaş gemisini batırmıştır Hem İngiliz HMS Inflexible ve Fransız savaş gemileri Suffren ve Gaulois fazla ağır bir şekilde zarar almıştır
Bu ağır kayıplar İtilaf devletlerine, Çanakkale'yi deniz yoluyla geçemeyeceklerini göstermiştir İngiliz donanmasının yenilmesi Osmanlı askerlerine harika bir moral olmuştur, çünkü İngiliz donanmasının geri çekilmesinin hemen öncesinde Osmanlı topçuları mühimmat sıkıntısı çekmeye başlamıştır Eğer düşman gemileri azıcık daha zorlasaydı, cephanesi biten topçular bir şey yapamayacak, olur ya de İtilaf devletleri boğazı geçebileceklerdi böylece İngilizlerin geri çekilme kararı biraz tartışmalıdır, gerçekten Churchill boğazın zorlanmasını önermiştir
sonuç olarak, 18 Mart 1915'te İtilaf devletleri, Osmanlı tarafından yenilgiye uğratılmıştır Böylece İtilaf devletleri kara operasyonlarına girişerek kıyıyı toplardan temizlemeyi hedeflemişlerdir
Seddülbahir Cephesi:
Seddülbahir Cephesi?nde Türk kuvvetlerini atarak ilerlemenin olanaksız olduğu ortaya çıkmıştı Müttefik kuvvetler komutanı General Hamilton, yardım kuvvetlerle Suvla Koyu?nda bir çıkartma yapmayı planlamıştır Bu çıkartma harekâtının, Anzak Kolordusu komutanı General W Birdwood?un önerdiği Sarı Bayır Harekâtı ile benzer tarihte uygulanmasına karar verilmiştir Hem Türk savunmasının dikkatini yarımadanın güney ucuna çekmek için Seddülbahir Cephesi?nde aldatıcı bir taarruz planlanmıştı Kirte Bağları Muharebesi olarak aşina bu taarruz, 6 Ağustos sabahı İngiliz birliklerinin taarruzuyla başlamıştır İngilizler, birincil hat siperlerine girmiş, fakat karşı taarruzla geri atılmışlardır Taarruzun ikinci günü girişilen İngiliz taarruzları, Kirte Köyü?nün güney batısındaki bir bağ alanının bir bölümünde tutunabilmiştir
Sınırlı hedeflere karşın, bundan başka de bir yanıltma operasyonu olan İngiliz taarruzunun bu denli kayba karşın başarısız olması üzerine General Sır Ian Hamilton, Seddülbahir Cephesi'nde hiçbir askeri harekâta girişilmemesi emrini vermiştir
Arıburnu Cephesi:
İngiliz 9 Kolordusu?nun Suvla Koyu?na çıkartma yaptığı 56 Ağustos gecesi, bir Anzak tümeni gece yürüyüşüne geçmiştir Hedefleri, Kocaçimen Tepesi ? Besim Tepecik ? Conk Bayırı hattıdır Sarı Bayır Harekatı olarak bilinen harekatta Anzak birlikleri sırtlara değin yaklaşabilmiş lakin sırtları alamamıştır Muharebelerin yoğunluğu Conk Bayırı bölgesinde olmuş, Conk Bayırı Muharebesi 9 Ağustos 1915 tarihine değin sürmüştür Kurmay Albay Mustafa Kemal?in 10 Ağustos sabahı başlattığı taarruz ile Anzak kuvvetleri sırtlardan çekilmek zorunda kalmışlardır
Suvla Koyu?nda İngiliz 9 Kolordusu?nun ikinci genel taarruzuyla benzer gün 21 Ağustos?da Anzak birliklerinin sonuçsuz Bomba Tepecik taarruzu, Çanakkale Savaşı?nın son muharebesi olmuştur
Anafartalar Cephesi:
9 Ağustos 1915 günü şafakta iki İngiliz tümeni taarruz için ilerlemeye başladığı sırada Kurmay Albay Mustafa Kemal Bey?in de taarruzu başlamıştı Türk taarruzu, önlerindeki İngiliz kollarını atarak ilerlemiş, öğleden derhal sonra İngiliz 9 Kolordusu komutanı General Stopford, ihtiyatta tuttuğu tümeni alev hattına sürerek sahilde tutunmayı fakat başarabilmiştir
Birinci Anafartalar Savaşı?nın derhal ertesi günü, 10 Ağustos 1915 sabahı Mustafa Kemal, Kocaçimen Tepesi ? Conk Bayırı hattında yeni bir taarruz yapmıştır Albay Ali Rıza Bey komutasındaki 8 tümen ve 9 Tümen komutanı Yarbay Cemil Bey komutasındaki 9 Tümen?in taarruzlarıyla müttefik cephesi 5001000 metre geri atılmıştır
Bu bölgedeki Türk taarruzunun başladığı saatlerde daha kuzeyde, İngiliz 53 Tümen?i Yusufçuk Yokuş ve daha kuzeydeki Minik Anafartalar Tepesi yönünde taarruza geçmişti Yoğun topçu ateşleri gerisinde dört kere yenilenen taarruzlar gün boyu sürmüş olup iki Türk taburunun savunması, mevzileri korumayı başarmıştır
Seddülbahir Cephesi?ndeki İngiliz 29 Tümeni Anafartalar Cephesi?ne aktarıldı Mısır?da bulunan 5000 şahsiyet bir tümen de benzer cepheye getirildi Bu şekilde içerden ve dışardan destek edilen Anafartalar Cephesi?ndeki kuvvetlerle genel bir taarruz planlandı Müttefik taarruzu, Anafartalar Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal?in yükümlülük bölgesinde, 12 ve 7 Tümenlerin mevzilerine yönelmiştir
Bu kuvvetler 21 Ağustos 1915 sabahı İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepelerine genel bir taarruza geçtiler Benzer anda Anzak Kolordusu?na bağlı bir tugay da Bomba Yokuş?ye taarruz etmiştir İsmailoğlu ve Yusufçuk Tepeleri?ne karşın taarruz aynı gün, emin bir başarısızlıkla son bulmuştur Bomba Tepecik?deki çatışmalar ise 29 Ağustos tarihine değin sürmüş yokuş, Türk savunmasının elinde kalmıştır
Bomba Tepe taarruzu, Çanakkale Savaşı'nın, tahliyeye dek küçük çaplı çatışmalar yaşanmış olsa da, son muharebesidir
Müttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenen yeni takviyelerle üçüncü bir cephe açılmasına rağmen kara harekatı Müttefikler açısından bir netice getirmemiş, Osmanlı kuvvetlerinin direnci karşısında cepheler tekrar kilitlenmiştir Bulgaristan'ın 14 Ekim 1915 tarihinde İttifak Devletlerine katılmıştır Almanya ile Osmanlı arasında Balkanlar üzerinden bir demiryolu hattı 29 Ekim tarihinde işlemeye başlamıştır
Bu tarihten üç gün daha sonra General Ian Hamilton görevden alınarak yerine General Charles Monro atanmıştır Monro cephede yaptığı incelemelerin arkasından 3 Kasım 1915?de İngiliz Yüksek Savunma Konseyi?ne cephe hakkındaki görüşünü, ?Gelibolu tahliye edilmelidir? biçiminde bildirmiştir Bu basit alınacak bir karar değildir 6 Kasım 1915 günü İngiliz Savaş Bakanı Lord Kitchener Gelibolu?ya gelmiştir 15 Kasım?da Lord Kitchener?in kararı Seddülbahir Cephesi dışındaki öteki iki cephedeki askerlerin tahliye edilmesi yönündedir Ertesi gün 16 Kasım?da Müttefiklerin Selanik Cephesi de General Monro?ya bağlanmıştır General Birdwood, General Monro?ya bağlanmak üzere Çanakkale Müttefik Kuvvetleri Komutanlığı?na atandı
Emin karar 7 Aralık 1915 tarihinde verilmiştir Arıburnu ve Anafartalar Cepheleri?ndeki Müttefik kuvvetler terhis edilerek Selanik Cephesi?ne kaydırılmış, Seddülbahir Cephesi?ndeki kuvvetler ise yerlerinde kalmışlardır Bu cephedeki kuvvetlerin tahliyesine 27 Aralık 1915 tarihinde karar verilmiştir Tahliye işlemleri 9 Ocak 1916 sabahı tamamlanmıştır Bu Nedenle Gelibolu Muharebeleri Osmanlı kuvvetlerinin zaferiyle sonuçlanmıştır *
