Çanakkale Tarihi

Çanakkale Tarihi çanakkale tarihi çanakkale tarihi özetle Çanakkale ili birçok uygarlığa beşiklik etmiş, yöreye yerleşmek için gelenler olduğu gibi istila nedeniyle gelenler de olmuştur Mitolojide Hellespontos adıyla anılan Çanakkale Boğazı'nın kuzeybatısında bulunan Gelibolu Yarımadası önceden Khersonesos (Hersonesos), Biga Ya rımadası'ndaki topraklar ise Troas olarak bilinirdi Yapılan kazı ve incelemeler Çanakkale ilinin Troas bölümünde ilk yerleşme yerlerinin İÖ 3500 de kurulduğunu göstermiştir İl toprakları üstünde Truva, Dardanos, Abydos, Asos, Sestos ve Gallipolis gibi önemli ilk devir kenleri kuruldu Akha, Dor, Trak, Aiol, Frig ve Lidya egemenliklerinden daha sonra Troas İÖ 6 yy da Persler' in eline geçti Çanakkale yöresi birsüre Spartalılar, Atinalılar ve Persler arasında el değiştirdikten sonra İÖ 4 yy da Büyük İskender' in egemenliğine girdi Büyük İskender Pers ordularını bu topraklar üstünde eski adı Granikos olan Kocabaş (Biga) Çayı kıyısında yapılan bir savaşta yenilgiye uğrattı Yöre Serevkos, Pontos ve Roma egemenliklerinden daha sonra Bizans yönetimi döneminde, İS 5 yy da Hunlar' ın 8 yy da da Araplar' ın istilasına uğradı sonradan, bir zaman Haçlılar' ın ve Venedikliler' in egemenliğinde kalan il toprakları 14 yy başlarında Karesioğulları' nın, aynı yüzyılın ikinci yarısında da Osmanlılar'ın eline geçti Çanakkale Boğazı' nın sıkça batıdan gelen yabancı donanmalar göre korkutma edildiğini görebilen Fatih Sultan Mehmet, İstanbul' u altıktan sonra denetimi sağlama amacı ile boğaz kıyılarında kaleler yaptırdı sonradan Köprülü Mehmet Paşa' nın da bir takım önlemler almasına rağmen Çanakkale Boğazı Cumhuriyet dönemine değin yabancı donanmaların birçok kere saldırısına uğradı ÇANAKKALE SAVAŞLARI : I Dünya Savaşı' nda İngilizler ile Fransızlar' ın Çanakkale Boğazı' nı ele geçirmek nedeniyle Osmanlı Devleti' ne karşı açtıkları savaşlardan oluşur 1915 yılı baştan başa denizde başlayıp karada süren savaşlar boğazı geçemeyeceklerini anlayan İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin geri çekilmeleri ile son bulmuştur I Dünya Savaşı' nda İngiltere ve Fransa kendileri aynı safta yer alan Rusya' ya yardımcı olmak istiyorlardı Bu yardımı karada Avrupa Kıtasındaki güçlü Almanya engelini aşmadıklarından, deniz yolu ile gerçekleştirmeye karar verdiler Aşmalrı gereken ilk engel ve ele geçirmeleri gereken ilk geçit Çanakkale Boğazı' ydı Bu boğazı aşarlarsa İstanbul Boğazı' da kolaylıkla ele geçirilebilir düşün cesindeydiler Bu Vesile Ile Akdeniz Karadeniz yolu İngiltere Fransa ve Rusya' nın denetimine girecek, başkenti İstanbul2 u bile yitiren Osmanlı Devleti' de savaş dışı kalmış olacaktı İngiliz Fransız donanması Osmanlı Devleti ile savaşa girdikleri Ağustos 1914' ten başlayarak Çanakkale Boğazı' na antre çıkışı denetimi altına almışlardı Kasım Aralık 1914' te boğazı savunan Türk tabyalarına karşı birkaç da atak düzenlediler Fakat ana deniz harekatı 19 Şubat 1915' te başladı 40 gemiden oluşan İngilizFransız filosunun saldırısını Türk topçuları boğazın iki yakasından açtıkları şiddetli ateşle geri püskürttüler 25 Şubat 1915' teki ikinci büyük saldırılarında boğazı savunan dış tabyaları susturmayı başardılarsa da iç tabyaların direnmesi karşısında boğaza giremediler Bu koşul karşısında ellerindeki bütün güçleri toplayarak muhakkak sonuç elde etmek için bir harekat düzenlemeye karar verdiler Böyle bir gelişmeyi bekleyen Türkler' de boğazın iki yakasındaki savunma güçlerini artırdılar Boğazın sularına da çok miktarda mayın döktüler 18 mart 1915 günü başlayan büyük saldırının daha başlangıcında İngilizFransız filosunda dört zırhlı mayınlara çarptı Bunlardan ikisi battı, ikisi de dingin kaldı Birkaç küçük gemi de kıyıdan açılan alev sonucu savaş dışı kaldı Bu gelişmeler üstüne geri çekilmeye çalışan iki Fransız zırhlısı da mayına çarparak ağır bere aldı Uzun hazırlıklar sonunda giriştikleri saldırının daha birincil gününde böylesi bir yenilgiye uğrayınca İngilizFransız filosu Çanakkale Boğazı' dan çekilmek zorunda kaldı Denizden boğazı geçemeyeceklerini anlayan İtilaf Devletleri, 25 Nisan' da İngiliz, Fransız,Avusturya ve Yeni Zelanda (Anzak) askerlerinden oluşan 70 bin kişilik bir kuvveti Gelibolu Yarımadası' nda Seddülbahir ve Arıburnu' na çıkardılar Çanakkale Şavaşları' nın en kanlı dönemi bunda sonra başladı Arıburnu' nda karaya çıkan ve Conkbayırı' na dürüst ilerleyen İngiliz birliklerini Mustafa Kemal' in komuta ettiği 19 Tümen karşıladı ve bir karşı atak ile geri püskürttü Fakat saldırıların ardı arkası kesilmedi Mayıs, Haziran, Temmuz ayları boyunca göğüs göğüse çarpışmalar sürüp gitti Ağustos ayı başlarında savaş bir ara durakladıysa da Çanakkale' yi kesin olarak geçmeyi amaçlayan İngiltere hükümetinin bakısı sonucu yeni bir hamle planlandı Donanmanın koruması aşağı yeni bir güçle 9 Ağustos da Anafartalar yöresine büyük bir sonuç yaptılar O sırada Anafartalar Grubu komutanlığına atanmış olan Mustafa Kemal bu saldırıyı da püskürttü 20 Ağustos' taki ikinci saldırı da itilaf güçlerinin geri çekilmesi ile sonuçlandı Çanakkale' yi karadan da geçemeyeceklerini anlayan İngilizler ve Fransızlar, bir iki ay daha küçük saldırılarla oyalandıktan daha sonra savaşı sona erdirmeyi kararlaştırdılar Şubat 1916 ya gelindiğinde Gelibolu Yarımadasında hiçbir İngilizFransız askeri kalmamıştı Kaynaklar:Temel Britannica 4cilt (s242)