çanakkale zaferi

çanakkale zaferi Çanakkale Savaşı (Çanakkale Zaferi) I Dünya Savaşı'nda, Osmanlı Devleti'nin, Çanakkale Boğazı'nı devretmek isteyen İtilâf kuvvetleriyle yaptığı savaşlar (1915) Bahriye Nazırı Churchill'in teklifleri ve İngiltere'nin ısrarıyla İtilâf devletlerince girişilen harekâtın amacı, Rusya ile aracısız olarak irtibat kurmak, onlara silâh ve malzeme yardımı yapabilmekti Bu yolla, Süveyş Kanalı ve Hint yolu üzerindeki Türk baskısı da kaldırılmış olacak; savaşa katılmak istemeyen Balkan devletleri, İtilâf devletleri yanında yer almağa zorlanacaktı Yapısı bakımından, savunmaya elverişli olan boğaz, Türkler kadar mayınlanmıştı Tabyalar, toprak ve taştandı Zırhlı ya da betondan tabya yoktu; ayrıca çoğu sahte mevzi yapılmıştı Savunma düzeni, dış, orta ve iç bölgeler elde etmek üzere üçe ayrılmıştı Bunların kumandası Miralay Cevdet Bey'de idi Savaş ilânından birkaç gün sonradan, 3 Kasım 1914'te İngilizler, Seddülbahir ve Kumkale tabyalarını topa tuttular 19 Şubat 1915'te boğazın dış tabyaları tahrip edildi Keza, karaya çıkarılan askerler, imha işini tamamladılar Bu harekâtta Türkler, 19 top kaybetti Dış savunmanın düşmesi, bir takım ülkelerde büyük yankılara yol açtı Bulgaristan, çekingen bir durum aldı İtalya, İtilâf devletlerine meyletti Yunanlıların İstanbul'a girmelerini istemeyen Ruslar, 40 bin kişilik asistan bir şiddet göndermeyi öneri etiler Bunun üzerine İngilizler ve Fransızlar, boğazları Ruslara vermeyi taahhüt ettiler Bundan sonraki büyük taarruzun, Marmara Denizi'ne vermek amacıyla, Fransız ve İngiliz savaş gemileri kadar, 18 Mart 1915'te yapılması planlandı Orta savunma tabyaları, sürekli olarak bombardıman edildi Dış hatlara komandolar çıkarıldı Boğazdaki mayın tarama ve temizleme işi başarıyla yürütüldü Lakin 78 Mart gecesi, Yüzbaşı Hakkı Bey kumandasındaki Nusret mayın gemisi, karanlık limana, sezdirmeden her yerde mayın döşedi İtilâf kuvvetlerinin 16 harp gemisi, 18 Mart 1915'te boğaza girerek, tabyaları ateşe tuttular Gerek mayınlar ve gerekse bataryaların atışları ile İtilâf kuvvetleri çoğu gemi kaybederek geri çekildi 18 Mart hücumu, Çanakkale'nin, karadan yardım görmedikçe geçilemeyeceğini gösterdi Bunun üzerine, İngiliz, Fransız ve Anzaklardan (Avustralya, Yeni Zelanda ordusu) kurulan 70 000 kişilik baskı, 25 Nisan 1915'te Seddülbahir ve Arıburnu bölgelerinde karaya çıkarıldı Düşman kuvvetleri, 109 harp ve 308 taşıma gemisi ve özel sonuç araçlarıyla denizden desteklenmekteydi Bu çıkarmaya aleyhinde savunma görevi, 5 Orduya verildi Ilk çıkarmalar Seddülbahir, Arıburnu ve Kumkale'ye yapıldı Bir Takım yerlerde başarı şampiyon düşman, muhakkak sonuca gidemedi Seddülbahir ve Arıburnu'nu almayı başaramadı Binbaşı Mahmud Bey idaresindeki Türk kuvvetleri, düşmanın içi bölgelere sızmasını engelledi Birincil tümdengelim günü, 19 Tümen kumandanı Mustafa Kemal Bey (Atatürk), 17 Piyade Alayını, Conkbayırı'na zamanında yetiştirerek, Kocaçimen tepesinin düşman eline geçmesini önledi Düşman, 25 Nisan 1915 harekâtında, büyük kayba karşılık minik bir köprübaşı elde edebildi, orada tutundu Türk kuvvetleri, gecenin karanlığından faydalanarak düşmanı denize dökmek istediyse de, bu harekâtta yer alan Arap askerlerinin başarısızlığı ve çıkarttıkları şamata, buna imkân vermedi öte yandan, 15 000 şahsiyet Anzak kuvveti de karaya çıkarılmıştı Benzer günlerde düşman Saros Körfezi'ne, Beşike Limanı'na şaşaa çıkarmaları yaptı Sonraki günlerde de Alçıtepe ve Arıburnu'nda Kocaçimen tepesini almak için harekete geçti Lakin, 5 Ordu kuvvetleri, büyük kayıplara karşın, düşmanı püskürttü sırası gelmişken yapılan Seddülbahir, Arıburnu ve deniz savaşları fazla kanlı geçti Düşman, Seddülbahir'e 26 Nisan günü, top ateşiyle hücuma başlamıştı 1 Mayıs gecesi ve daha sonraki günlerde, 17 000 şahsiyet Türk kuvveti karşı saldırıya geçti Ama, bunda galibiyet kazanılamadı ve Türkler, 16 000 kayıp verdiler İngilizlerin kaybı, 14 000 kişiydi Düşmanın ikinci hücumu, 68 Mayıs arasında, Alçıtepe'yi fethetmek oldu Birkaç kere siperlere giren Fransızlar püskürtüldü Yalnızca birinci hat siperleri, düşman elinde kaldı 26 Nisan'da ve daha sonraki günlerde denizde savaşlar oldu Türklerin Nurulbahir adlı gemisi battı Gülcemal vapuru bere aldı Buna karşılık, İtilâf kuvvetlerinin Goliath zırhlısı batırıldı 14 Mayıs'ta İngiliz harp komitesi, savaşa devam kararı aldı ve İngiliz kabinesinde bir takım vekiller değiştirildi 18 Mayıs'a değin ıslak çarpışma olmadı Haziran ayında, kanlı siper muharebeleri yapıldı 4 Haziran'da 50 000 karakter İngiliz ve Fransız ordusu, 25 000 karakter Türk ordusu üstüne, top ateşi desteğinde taarruza geçti Taarruzda zırhlı araçlar da kullanıldı Bu hücum, Çanakkale'deki en kanlı muharebe oldu Düşman, bir takım Türk siperlerine girdi 9 Temmuz'da Seddülbahir kumandanlığına Vehip Paşa getirildi Biraz daha sonra Kerevizdere savaşları başladı Çıkarmanın başlamasından 70 güne kadar Türk ordusu, 100 000 kayıp verdi Her şeye karşın düşman ilerlemeyi başaramadı, yeni bir çıkarma yapmaya karar verdi Hedef, Anafartalar platosunu ve Kocaçimen'i ele geçirmekti Taze kuvvetler, Ağustos başında Suvla kıyılarına, baskın halinde sonuç yaptılar Bunun üzerine Mustafa Kemal'in emriyle 28 ve 41 alaylar, 10 Ağustos'ta hücuma hazırlandı Kumandanın kısa bir konuşmasından sonradan, süngü hücumu başladı Düşman, siperlerinde bastırıldı Türkler, Şahinsırt'a dek ilerledi Savaş sırasında, Mustafa Kemal'in göğsüne bir şarapnel parçası çarptı Düşman, Mustafa Kemal'in yönettiği bu harekâtla, ağır kayıplar vererek püskürtüldü 1915 yılının güz ayları, kanlı fakat sonuç alınamayan çarpışmalarla geçti Türk başkumandanlığı, 1 Orduyu Gelibolu'ya yolladı Böylece Türk ordusu, 21 tümene çıktı Ilk Olarak üç gün içinde Çanakkale Boğazını geçeceklerini sanarak giriştikleri savaşı bir lahza önce sonuçlandırmak isteyen İtilâf Devletleri, yeni kuvvetler sağlamağa çalıştılarsa da sonuç alamadılar GeneraL Charles Monroe, Çanakkale'nin boşaltılması gereğini gösteren bir rapor verdi Bunun üzerine, 5 Aralık tarihinde iki İngiliz tümeni, Selânik'e gönderildi Kasım ayında başlayan yağmur ve kar fırtınası, siperlerde birçok askerin boğulmasına sebep oldu Bu felâkette düşmanın kaybı da çoktu Limanda çoğu ufak gemi battı Neticede tümdengelim sahaları, düşman kadar boşaltıldı El Altından yapılan boşaltma harekâtı sonucu, Ocak 1916'da Gelibolu yarımadası ayrıntılarıyla bırakılmış oldu bu vesileyle bir takım çarpışmalar da oldu Anafartalar ve Arıburnu çekilmesi sırasında dikkati dağıtmak için, düşman, 19 Aralık günü Seddülbahir bölgesine saldırdı Buraya döşenmiş olan mayınlar, Türklerin düşmanı takibine imkân vermedi Çanakkale, I Dünya Savaşında Türkiye'nin çarpıştığı on cepheden biriydi Türk kara ordusu, savaş vasıta ve gereçleri bakımından çok zayıftı Burada atama alan Türk deniz kuvvetleri, 19111912 İtalyan ve 19121913 Balkan savaşlarında eskimiş durumdaydı Savaş sırasında Türkiye, müttefiklerinden beklediği yardımı göremedi Sadece Alman subayları, Türk subayları yanında devir aldılar Avusturya'nın yardımı, iki bataryadan ibaret kaldı Beklenen silah ve malzeme yardımı sağlansaydı, sonuç fazla daha öbür olabilirdi Çanakkale savaşları, 8,5 ay sürdü Türk ordusunun karşısında koymasıyla, Çanakkale, Irak, Filistin cephelerinde bir milyona yakın İngiliz ve Fransız askeri, batıdaki başlıca cephelerinden uzak tutulmuş oldu Savaşlar, iki taraf için de büyük kayıplara sebep oldu İtilâf devletleri, Çanakkale'ye önce 70 000 birey göndermişlerdi Sonra bu baskı 500 bin kişiye çıkarıldı Bunun 400 000'i İngiliz, 79 000'i Fransız ordusundandı İngilizlerin kaybı, 115 000'i ölü, zarar görmüş, esir ve memleketine gönderilen, 90 000'i hasta olmak üzere 205 000 idi Fransızların kaybı 47 000'di Türklerde ise şehid, yaralı ve hasta sayısı, 252 300'ü buldu