Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Canlılar nasıl çoğalır özetle
Canlıların iki taraflı özelliklerinden biri de çoğalmadır Belirtilen büyüklüğe ve olgunluğa erişen tüm canlılar, nesillerinin devamı için kendilerine benzer canlılar oluştururlar Bu olaya büyüme denir
Canlılarda eşeysiz ve eşeyli edinmek üzere iki çeşitlilik artma görülür
1 Eşeysiz Büyüme
Kolay bir büyüme şeklidir İlkel canlılarda görülür eşeysiz çoğaltma yumurta yada sperm olmaksı zın yani gametlere gereklilik duyulmadan gerçekleştirilen artma şeklidir İkiye bölünerek çoğalma, fazla parçaya bölünerek artma, tomurcuklanma ve sporlanma gibi çeşitleri vardır
Ayrılma ile yükselme : Bakteri yosun, bir hücrelilerden terliksi hayvan, amip ve kamcılı hayvan gibi canlılarda görülen çoğaltma şeklidir Hücrenin ikiye bölünmesi ile gerçekleşir Bölünmenin temelini mitoz bö lünme oluşturur
Tomurcuklanma ile artış : Bira mayası, bazı bir gözenekli olan canlılar, süngerler ve sölenterlerde (tatlı su hidrası, mercan) görülen yükselme şeklidir
Başlıca canlı vücudunun herhangi bir yerinde zamanla bir çıkıntı oluşur Bu çıkıntının büyüyüp gelişerek yeni bir canlı oluşturmasına tomurcuklanma denir
Sporla çoğaltma : Algler, kara yosunları sporla gelişen fazla gözenekli olan organizmalardır Sıkma etkeni olan plazmodyumun hayat döngüsünde sporla çoğalma görülür Sporlar yerinde koşullarda açılarak gelişir ve yeni canlılar oluşturur Bu şekildeki çoğalmaya sporla yükselme denir
Bu eşeysiz yükselme şekillerinden diğer yumru ve çelikleme biçiminde de çoğalmalar vardır Patates,yer elması gibi ot gibi yaşama yumruları ile çoğalır Ayrıca bazı kolay yapılı canlılarda yenilenme (rejenerasyon) biçiminde çoğaltma görülebilir
Planarya adı verilen, tatlı sularda yaşayan yassı solucanlar enine ve boyuna parçalara kesilirlerse her bir parça gelişerek yeni bir planarya oluşur Deniz yıldızı kopan kollarını yenileyebilir Merkezi diskten parça elde etmek kaydıyla kopan her kol bir deniz yıldızına dönüşebilir
2 Eşeyli artma
Süngerler, solucanlar, böcekler, balıklar, sürüngenler, memeliler eşeyli çoğalan hayvanlara örnek tir Halk Müziği da eşeyli çoğalır Çiçekli ur ve kara yosunu, eğrelti otu gibi çiçeksiz bitkilerde eşeyli gelişen bitkilerdir Eşeyli büyüme ile artan canlının iki atası bulunur İki ataya ait bu ayrı eşey hücrelerinin birleşmesiyle oluşan artış şekline eşeyli büyüme denir
Öbür iki ataya ait kalıtsal özellikler, eşeyli çoğalma ile oluşan bireyde ortaya çıkar Bu Nedenle canlı çeşitliliği artar Daha güçlü bireyler oluşur
3 İnsanda büyüme
İnsanda erkek üreme hücresine sperm kadınsı üreme hücresine yumurta denir İnsan vücudunda üreme, hücrelerini oluşturan organlar vardır Sperm, er benzerlerinde (testislerde), yumurta, yumurtalıklarda (ovaryumda) oluşur Yumurta hücresi bol sitoplazmalı, büyük ve hareketsizdir Sperm hücresi ise yumurta hücrelerine kadar küçük, az sitoplazmalı ve kamçılıdır Kamcı, spermin akıcı organda hareketlerini sağlar
Döllenme : Sperm ve yumurta hücresel çekirdeklerini birleşmesine döllenme denir döllenme dişinin fallop borularında gerçekleşir Döllenmiş yumurtaya zigot denir Dut meyvesi görünümünde olan bu gözenekli olan grubuna morula denir Zigotun mitoz bölünme sonucu gelişimini sürdürdüğü, birincil yedi haftalık evredeki haline embriyo denir Bu evreden sonra embriyo ufak, bir insan minyatürü, halini alır Yedinci haftadan doğuma dek geçen sürede canlıya fetüs (embriyo) denir
Embriyonun Gelişiminde Plâsentanın Rolü : Embriyoyu döl yatağına bağlayan, döl yatağı duvar dokularından oluşmuş özel yapıya plâsenta denir Cenin geliştikçe plâsenta da büyür Plâsenta ile embriyonun bağlantısı göbek kordonu ile olur Gelişmekte olan embriyonun beslenme sonulum ve boşaltım görevlerini plâsenta, ile göbek kordonu, gerçekleştirir Fetüs, döl yatağı, içerisinde, gelişimini tamamladıktan sonradan doğum olayı gerçekleşir
Annenin dinç bir bebeğe sahip olabilmesi için hamileliği boyunca; Dengelenmiş ve ahenkli beslenmelidir Hamile bir bayanın beslenmesi bebeği gelişimini etkiler Beceriksiz beslenen hamilelerde bebeğin geli şimi geri kalır Bol proteinli, vitamin ve özellikle demir, kalsiyum gibi mineralleri yeterince taşıyan besinler almalıdır Gebelik süresince gaz yapıcı, artı şekerli ve yağlı yiyecekler yenmelidir Hamileler, doktor izni olmadan hap almamalılar röntgen ışıklarına maruz kalmamalılardır Ağır tartı kaldırmamalılar hekim kontrolünde olmalılar *
Canlıların iki taraflı özelliklerinden biri de çoğalmadır Belirtilen büyüklüğe ve olgunluğa erişen tüm canlılar, nesillerinin devamı için kendilerine benzer canlılar oluştururlar Bu olaya büyüme denir
Canlılarda eşeysiz ve eşeyli edinmek üzere iki çeşitlilik artma görülür
1 Eşeysiz Büyüme
Kolay bir büyüme şeklidir İlkel canlılarda görülür eşeysiz çoğaltma yumurta yada sperm olmaksı zın yani gametlere gereklilik duyulmadan gerçekleştirilen artma şeklidir İkiye bölünerek çoğalma, fazla parçaya bölünerek artma, tomurcuklanma ve sporlanma gibi çeşitleri vardır
Ayrılma ile yükselme : Bakteri yosun, bir hücrelilerden terliksi hayvan, amip ve kamcılı hayvan gibi canlılarda görülen çoğaltma şeklidir Hücrenin ikiye bölünmesi ile gerçekleşir Bölünmenin temelini mitoz bö lünme oluşturur
Tomurcuklanma ile artış : Bira mayası, bazı bir gözenekli olan canlılar, süngerler ve sölenterlerde (tatlı su hidrası, mercan) görülen yükselme şeklidir
Başlıca canlı vücudunun herhangi bir yerinde zamanla bir çıkıntı oluşur Bu çıkıntının büyüyüp gelişerek yeni bir canlı oluşturmasına tomurcuklanma denir
Sporla çoğaltma : Algler, kara yosunları sporla gelişen fazla gözenekli olan organizmalardır Sıkma etkeni olan plazmodyumun hayat döngüsünde sporla çoğalma görülür Sporlar yerinde koşullarda açılarak gelişir ve yeni canlılar oluşturur Bu şekildeki çoğalmaya sporla yükselme denir
Bu eşeysiz yükselme şekillerinden diğer yumru ve çelikleme biçiminde de çoğalmalar vardır Patates,yer elması gibi ot gibi yaşama yumruları ile çoğalır Ayrıca bazı kolay yapılı canlılarda yenilenme (rejenerasyon) biçiminde çoğaltma görülebilir
Planarya adı verilen, tatlı sularda yaşayan yassı solucanlar enine ve boyuna parçalara kesilirlerse her bir parça gelişerek yeni bir planarya oluşur Deniz yıldızı kopan kollarını yenileyebilir Merkezi diskten parça elde etmek kaydıyla kopan her kol bir deniz yıldızına dönüşebilir
2 Eşeyli artma
Süngerler, solucanlar, böcekler, balıklar, sürüngenler, memeliler eşeyli çoğalan hayvanlara örnek tir Halk Müziği da eşeyli çoğalır Çiçekli ur ve kara yosunu, eğrelti otu gibi çiçeksiz bitkilerde eşeyli gelişen bitkilerdir Eşeyli büyüme ile artan canlının iki atası bulunur İki ataya ait bu ayrı eşey hücrelerinin birleşmesiyle oluşan artış şekline eşeyli büyüme denir
Öbür iki ataya ait kalıtsal özellikler, eşeyli çoğalma ile oluşan bireyde ortaya çıkar Bu Nedenle canlı çeşitliliği artar Daha güçlü bireyler oluşur
3 İnsanda büyüme
İnsanda erkek üreme hücresine sperm kadınsı üreme hücresine yumurta denir İnsan vücudunda üreme, hücrelerini oluşturan organlar vardır Sperm, er benzerlerinde (testislerde), yumurta, yumurtalıklarda (ovaryumda) oluşur Yumurta hücresi bol sitoplazmalı, büyük ve hareketsizdir Sperm hücresi ise yumurta hücrelerine kadar küçük, az sitoplazmalı ve kamçılıdır Kamcı, spermin akıcı organda hareketlerini sağlar
Döllenme : Sperm ve yumurta hücresel çekirdeklerini birleşmesine döllenme denir döllenme dişinin fallop borularında gerçekleşir Döllenmiş yumurtaya zigot denir Dut meyvesi görünümünde olan bu gözenekli olan grubuna morula denir Zigotun mitoz bölünme sonucu gelişimini sürdürdüğü, birincil yedi haftalık evredeki haline embriyo denir Bu evreden sonra embriyo ufak, bir insan minyatürü, halini alır Yedinci haftadan doğuma dek geçen sürede canlıya fetüs (embriyo) denir
Embriyonun Gelişiminde Plâsentanın Rolü : Embriyoyu döl yatağına bağlayan, döl yatağı duvar dokularından oluşmuş özel yapıya plâsenta denir Cenin geliştikçe plâsenta da büyür Plâsenta ile embriyonun bağlantısı göbek kordonu ile olur Gelişmekte olan embriyonun beslenme sonulum ve boşaltım görevlerini plâsenta, ile göbek kordonu, gerçekleştirir Fetüs, döl yatağı, içerisinde, gelişimini tamamladıktan sonradan doğum olayı gerçekleşir
Annenin dinç bir bebeğe sahip olabilmesi için hamileliği boyunca; Dengelenmiş ve ahenkli beslenmelidir Hamile bir bayanın beslenmesi bebeği gelişimini etkiler Beceriksiz beslenen hamilelerde bebeğin geli şimi geri kalır Bol proteinli, vitamin ve özellikle demir, kalsiyum gibi mineralleri yeterince taşıyan besinler almalıdır Gebelik süresince gaz yapıcı, artı şekerli ve yağlı yiyecekler yenmelidir Hamileler, doktor izni olmadan hap almamalılar röntgen ışıklarına maruz kalmamalılardır Ağır tartı kaldırmamalılar hekim kontrolünde olmalılar *
