iltasyazilim
FD Üye
Canlılarda Hücresel Hakkında Bilgi
Bir hücreden yeni hücrelerin oluşmasına hücresel bölünmesi denir Hücreli bölünmesi bütün canlılarda görülen bir olaydır
Hücreli bölünmesi hücreli çekirdeğinde başlar ve birbirini takip eden evrelerden (safhalardan) oluşur Yoğurdun mayalanması, bitkilerin büyümesi, tohumun çimlenmesi, yaraların iyileşmesi, büyüme ve gelişme olayları hücre bölünmesi tamamen gerçekleşir
Hücreli bölünmesi; mitoz ayrılma ve mayoz ayrılma olarak iki çeşittir
a) Gözenekli Olan Bölünmesinin Nedeni :
Hücrelerde yaşamsal faaliyetlerin sürdürülebilmesi için üretim (özümleme) ve felaket (yadımlama) olaylarının yani metabolik faaliyetlerin gerçekleşmesi gerekir Hücrelerin yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için enerji gerekir ve bu enerjide besinlerden oksijen gazı tamamen elde edilir (Beslenme ve oksijen gereklidir) Hücredeki hayati faaliyetler sonucu da zararlı ve atık maddeler (su, CO2, NH3, madensel tuzlar gibi) oluşur Hücreli içine gıda ve oksijenin alınmasını ve hayati faaliyetler sonucu oluşan zararlı ve atık maddelerin hücreli dışına atılması hücre zarı sayesinde gerçekleşir
Hücreler yaşamsal faaliyetlerini sürdürürken aralıksız büyür Hücrenin büyümesi çağrıda bulunmak hücre zarının, sitoplâzmanın ve çekirdeğin büyümesi demektir Fakat sitoplâzmanın (hacimce) büyümesi hücresel zarının (yüzeyce) büyümesinden daha artı olur Bir süre sonradan hücre zarından madde giriş – çıkışı zorlaşır ve çekirdeğin yöneteceği bölge sınırlı olduğu için çekirdek hücreyi yönetemez (Yönetmekte zorluk çeker) Bu anda çekirdek ayrılma emrini verir ve ayrılma emri verildikten sonradan hücre bölünmesi engellenemez
Tüm canlılarda hücre bölünmesi çekirdekte yer alan DNA molekülünün emri ile gerçekleşir Hücrenin bölünebilmesi için belli bir büyüklüğe (bölünebilme büyüklüğüne) ulaşması gerekir
b) Hücreli Bölünmesinin Amacı :
Hücre bölünmesinin amacı canlılarda üremeyi ve büyümeyi sağlamaktır
Canlılar hücre sayısına tarafından tek gözenekli olan ve fazla hücre canlılar olarak iki grupta incelenir
Tek hücre canlılarda gözenekli olan bölünmesinin amacı (hücreli sayısını arttırarak) çoğalmayı (üremeyi) sağlamaktır
Çok gözenekli olan canlılarda hücreli bölünmesinin amacı (hücresel sayısını arttırarak) doku, organ ve sistemlerin büyüyüp gelişmesini, yıpranan dokuların onarılmasını, ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlamaktır Bazı fazla hücre canlılarda sperm ve yumurta hücrelerinin oluşturulması gözenekli olan bölünmesi baştan sona sağlanır
ANEKDOT : 1 Hücre bölünmesinin nedeni çekirdeksitoplâzma oranının ya da hacimyüzey oranının
bozulmasıdır Hacim (sitoplâzma hacmi) r3 ile, yüzey (hücresel zarı) r2 ile orantılı olarak büyür
2 Hücrede bölünme emri, çekirdekte yer alan DNA molekülü kadar verilir DNA ’nın emri dıştan, kontrolsüz şekilde hücreler bölünürse kanserli dokular oluşur
3 Gözenekli Olan, yüzeyi arttırmak, hacmi eksilmek için bölünür
4 Hücresel bölünebilme büyüklüğüne ulaştığında çekirdek bölünme emrini vermezse gözenekli olan parçalanır
5 Fazla hücre canlılarda gözenekli olan bölünmesi bir takım hücrelerde seri, bir takım hücrelerde yavaş gerçekleşirken bazı hücrelerde emin bir dönemden (yaştan) sonra hiç bölünmezler İnsanlarda kan, cilt, bağırsak hücreleri hızlı, adale hücreleri yavaş bölünürken sinir ve retina hücreleri de belirli bir yaştan daha sonra hiç bölünmezler
*
Bir hücreden yeni hücrelerin oluşmasına hücresel bölünmesi denir Hücreli bölünmesi bütün canlılarda görülen bir olaydır
Hücreli bölünmesi hücreli çekirdeğinde başlar ve birbirini takip eden evrelerden (safhalardan) oluşur Yoğurdun mayalanması, bitkilerin büyümesi, tohumun çimlenmesi, yaraların iyileşmesi, büyüme ve gelişme olayları hücre bölünmesi tamamen gerçekleşir
Hücreli bölünmesi; mitoz ayrılma ve mayoz ayrılma olarak iki çeşittir
a) Gözenekli Olan Bölünmesinin Nedeni :
Hücrelerde yaşamsal faaliyetlerin sürdürülebilmesi için üretim (özümleme) ve felaket (yadımlama) olaylarının yani metabolik faaliyetlerin gerçekleşmesi gerekir Hücrelerin yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için enerji gerekir ve bu enerjide besinlerden oksijen gazı tamamen elde edilir (Beslenme ve oksijen gereklidir) Hücredeki hayati faaliyetler sonucu da zararlı ve atık maddeler (su, CO2, NH3, madensel tuzlar gibi) oluşur Hücreli içine gıda ve oksijenin alınmasını ve hayati faaliyetler sonucu oluşan zararlı ve atık maddelerin hücreli dışına atılması hücre zarı sayesinde gerçekleşir
Hücreler yaşamsal faaliyetlerini sürdürürken aralıksız büyür Hücrenin büyümesi çağrıda bulunmak hücre zarının, sitoplâzmanın ve çekirdeğin büyümesi demektir Fakat sitoplâzmanın (hacimce) büyümesi hücresel zarının (yüzeyce) büyümesinden daha artı olur Bir süre sonradan hücre zarından madde giriş – çıkışı zorlaşır ve çekirdeğin yöneteceği bölge sınırlı olduğu için çekirdek hücreyi yönetemez (Yönetmekte zorluk çeker) Bu anda çekirdek ayrılma emrini verir ve ayrılma emri verildikten sonradan hücre bölünmesi engellenemez
Tüm canlılarda hücre bölünmesi çekirdekte yer alan DNA molekülünün emri ile gerçekleşir Hücrenin bölünebilmesi için belli bir büyüklüğe (bölünebilme büyüklüğüne) ulaşması gerekir
b) Hücreli Bölünmesinin Amacı :
Hücre bölünmesinin amacı canlılarda üremeyi ve büyümeyi sağlamaktır
Canlılar hücre sayısına tarafından tek gözenekli olan ve fazla hücre canlılar olarak iki grupta incelenir
Tek hücre canlılarda gözenekli olan bölünmesinin amacı (hücreli sayısını arttırarak) çoğalmayı (üremeyi) sağlamaktır
Çok gözenekli olan canlılarda hücreli bölünmesinin amacı (hücresel sayısını arttırarak) doku, organ ve sistemlerin büyüyüp gelişmesini, yıpranan dokuların onarılmasını, ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlamaktır Bazı fazla hücre canlılarda sperm ve yumurta hücrelerinin oluşturulması gözenekli olan bölünmesi baştan sona sağlanır
ANEKDOT : 1 Hücre bölünmesinin nedeni çekirdeksitoplâzma oranının ya da hacimyüzey oranının
bozulmasıdır Hacim (sitoplâzma hacmi) r3 ile, yüzey (hücresel zarı) r2 ile orantılı olarak büyür
2 Hücrede bölünme emri, çekirdekte yer alan DNA molekülü kadar verilir DNA ’nın emri dıştan, kontrolsüz şekilde hücreler bölünürse kanserli dokular oluşur
3 Gözenekli Olan, yüzeyi arttırmak, hacmi eksilmek için bölünür
4 Hücresel bölünebilme büyüklüğüne ulaştığında çekirdek bölünme emrini vermezse gözenekli olan parçalanır
5 Fazla hücre canlılarda gözenekli olan bölünmesi bir takım hücrelerde seri, bir takım hücrelerde yavaş gerçekleşirken bazı hücrelerde emin bir dönemden (yaştan) sonra hiç bölünmezler İnsanlarda kan, cilt, bağırsak hücreleri hızlı, adale hücreleri yavaş bölünürken sinir ve retina hücreleri de belirli bir yaştan daha sonra hiç bölünmezler
*