Çarşamba Tarihi

Çarşamba Tarihi Çarşamba'nın ne zaman sabit olduğuna dair belirli bilgiler yoktur Ancak Yeşilırmak ovası merkezinde kurulu olan ilçenin MÖ 4000'lerden bu güne bir yerleşme merkezi olduğuna dair düşünceler vardır Çarşamba MÖ 4000'lerden itibaren Hitit, Frig ve Pers egemenlikleri aşağıda yaşamıştır MS 63'de Roma İmparatorluğuna bağlanmış sonradan da Bizans topraklarına katılmıştır Bu durum 1200 yıllarına kadar sürmüştür Beylikler döneminde Canik Beylerinden Tacettinoğulllarının idaresindeydi 1428'de Osmanlı topraklarına katılan Çarşamba; Yörgüç Paşa, Hacı Ali Paşa ve Hazinedaroğulları göre idare edilmiştir Çarşamba ilçesi Yeşilırmak'ın doğu yakasında Akarsu mahallesi, batı yakasında Sarıcalı mahallesi almak üzere bu alanın çevresinde gelişmeye başlamıştır Çarşamba'nın tüm ovada merkez rolünü üstlenmesinde, ilki 1370 yılında resmileşmiş olan panayırın etkisi büyüktür Bu panayır Çarşamba günleri yerleşmiş olan panayırın etkisi büyüktür Bu panayırın Çarşamba günleri kurulduğundan ilçenin adı da buradan gelmiştir Osmanlı İmparatorluğu zamanında da yönetimsel teşkilatta manâlı bir ilçe olarak yerini almış olan Çarşamba'da Cumhuriyetten daha sonra 1925'de Belediye teşkilatı kurulmuştur İlçe SamsunOrdu karayolu üzerinde ve Yeşilırmak'ın iki yakasında Çarşamba ovası üzerinde kurulmuştur Doğusunda Terme, batısında Tekkeköy, Kuzeyinde Karadeniz kıyıları, Güneyde ise Ayvacık ve Salıpazarı ilçeleri ile sınırlanmıştır Bafra gibi Çarşamba'da Yeşilırmak'ın biriktirdiği birikinti ovasıdır Yeşilırmak ovayı ikiye bölmektedir Canik dağlarının uzantısı olan dağlar ilçenin güneyinde kalmaktadır Ormanlarla buruşuk olan bu alanlardan denize değin uzanan yalnızca çaltı burnundaki ormanlık alanlarıdır Türkiye'nin büyük akarsularından olan 416 km uzunluğundaki Yeşilırmak ilçenin en büyük akarsuyudur Sivas'taki Köse Dağlarından (2801m) doğar, Canik dağlarını aşarak Çarşamba ovasına ulaşır, Civa burnundan Karadeniz'e dökülür Yeşilırmak'ın denize yakın kısımlarında delta gölleri oluşmuştur Sahilde bulunan bu göller; Dumanlı gölü, Akarcık gölü, Akmaz gölü, Kocagöldür Diğer göller ise dere yatağının değişmesi sonucu oluşmuş göllerdir Bunlar; Sazlıkgölü, Çilme gölü, Körırmak gölüdür Göllerin çevresi sazlık ve bataklıkla çevrilidir Çarşamba ilçesi Yeşilırmak'ın oluşturduğu bereketli delta ovası üstünde kurulmuştur Halkının büyük bir kesimi tarımla uğraşmaktadır Yeşilırmak'ın suladığı ova tarıma son derece elverişli topraklarla kaplıdır İlçede tarım Türkiye'ye imal yapacak değin gelişmiştir Yetiştirilen ürünler; buğday, arpa, çeltik, fasulye, soya fasulyesi, nohut, şeker pancarı, ay çiçeği, şeftali, fındık ve elma ilk kez edinmek üzere fazla çeşitlidir Samsun mısır üretiminde Türkiye'deki üretimin % 39'unu sağlarken mısırın çoğunu Çarşamba ilçesinden elde eder İlçede yılda sıradan 42346 kg tütün yetiştirilmektedir Keza; şeker fabrikasının üretime başlamasıyla şeker pancarı da yetiştirilmeye başlanmıştır Şeker fabrikasının açılması özellikle köylerde büyük ve minik baş hayvancılığın gelişmesine yol açmıştır Ekime ve dikime kullanışlı alanların geniş olması; çiftçilerin bereketli alanlarda sebzecilik yapmalarına olanak sağlamıştır İlçede özellikle ; domates, biber, patlıcan, salatalık, taze fasulye vb sebzeler yetiştirilerek, toptancı sebze halinde ihtiyaç duyulan illere sevk edilmek üzere pazarlanmaktadır Çarşamba'da sanayi alanında da gelişmeler kaydedilmektedir Özellikle yörede üretilen fındığı işleyerek; Almanya, ABD, Suudi Arabistan, Hollanda, Belçika, İsviçre, Birleşmiş Arap Emirlikleri, İtalya gibi ülkelere ihraç eden özel sektöre ait üç fındık kırma fabrikası vardır Tekrar deniz ürünlerini işleyerek Fransa'ya ihraç eden özel sektöre ait iki ufak fabrika mevcuttur İlçede ilk Tunç Çağı yerleşmeleri olan; Tepe, Kilise Tepe, Tünbütepe Höyükleri vardır Çarşamba ilçe merkezi doğuyaka mezarlığı içinde yeralan Göğceli Cami Anadolu ahşap mimarisinin en hoş örneklerinden birini oluşturmaktadır 1206 yıllarında yapıldığı tahmin edilen camiye 1335 yılında revak kısmı ek edilmiştir Cami en ince ayrıntısına kadar ahşap olup, tekkatlıdır Dış kısmı çok kalın ve yaklaşık 25 m uzunluğundaki kalasların birbirine geçirilmesi ile yapılmıştır Caminin en kayda değer özelliğinden biri yapımında hiç metal tırnak kullanılmamış olmasıdır Caminin etrafındaki mezarlık garipler mezarlığı olarak bilinmektedir Cami kayıt edilmiş tarih eserler kapsamındadır id Çarşamba'da Osmanlılar döneminden kalma camiler de vardır Bunlar; Rıdvan Bey Camii (1781), Abdullah Paşa Camii (1847), Değirmenbaşı Camii (1916), Yeni Keten Camii (19 yy sonları), Kanarya Camii'dir Keza Yaycılar Köyünde de 1619 tarihlerinde yapıldığı tahmin edilen yine ahşaptan Şeyh Habil Camii yer alır 1931 yılında üretilmiş, Çarşamba Köprüsü de, Cumhuriyet döneminin ilçeye en manâlı armağanı olarak hala hizmet vermektedir Çarşamba ilçesi geniş ovalık alanları, Yeşilırmak ve çevresindeki doğal güzellikleriyle gezip görmeye değer yörelerimizdendir İlçe, Terme ilçesi sınırlarından başlayıp, Tekkeköy ilçesi sınırlarına değin uzanan sahilinde; Civa burnu istikametinde ilçe merkezine 1012 km uzaklıktaki, ince kumlu plajları ve doğal gölleriyle dikkat çeker Çevresi sazlık olan Çarşamba gölleri su ürünleri açısından zenginlikleri ile meşhurdur