Çatalhöyük Hakkında bilgi

Çatalhöyük

Çatalhöyük,Konya'nın Çumra İlçesi sınırlarında olup, ilçenin 10 km doğusunda yer almaktadır Höyük, farklı yükseklikte iki tepe düzü olan bir tepecik şeklindedir Bu iki yükseltisi sebebiyle çatal sıfatını almıştır Çatalhöyük 1958 yılında J Mellaart kadar keşfedilmiş, 19611963 ve 1965 yıllarında kazısı yapılmıştır Yüksek tepenin batı yamacında yapılan araştırmalar neticesinde, 13 inşa katı açığa çıkarılmıştır En erken yerleşim katı (1) ise MÖ 5500 yıllarına tarihlenmektedir Tarz kritiği yolu ile yapılan bu tarihleme, C 14 metodu ile de doğrulanmış bulunmaktadır Ilk yerleşme, birincil konut mimarisi ve ilk tanrısal yapılara ait özgün buluntuları ile insanlık tarihine ışık tutan bir merkezdir Çatalhöyük'teki yerleşimin, yani şehirciliğin en iyi tanıdık dönemi 7 ve 11 katlardadır Dörtgen duvarlı evlerin duvarları birbirine bitişiktir Karşılıklı duvar yoktur, her evin kendi müstakil duvarı vardır Evler ayrı ayrı planlanmış ve gereklilik duyulunca yanında başka bir ev yapılmıştır Evlerin bitişik duvarları nedeniyle şehirde sokaklar mevcut değildir Ulaşım düz damlar üzerinden olmaktadır Şehri sınırlayan ve koruyan sur duvarları niteliğinde herhangi bir buluntuya rastlanmamıştır Yapı yapımında kullanılan araç gereç kerpiç, ağaç ve kamıştır Evlerin esas derinlikleri azdır Duvarlar aralarında ağaç dikmeler vardır Bu dikmeler üzerine gelen kirişler düz tavanı taşımaktadır Tavan üstteki örtüsü kamış üzerine sıkıştırılmış kil topraktır Evler tek katlı olup, eve antre damda açılan bir delikten merenle olmaktadır Her konut bir oda ve bir depodan oluşur Odaların içinde dörtgen ocaklar, duvarların ön kısımlarında taban döşemesinden yüksekliği 10 30 cm arasında değişen sekiler ve duvar içinde dörtgen nişler bulunmaktadır Duvarlar sıvalıdır, sıva üzeri beyaza boyandıktan daha sonra sarı, kırmızı ve siyah tonlarda resimler yapılmıştır Kutsal odalar diğer odalara nazaran daha büyüktür Bu evlerin içindeki duvar resimleri yanında ise orijinal boğa başı, koç başı ve geyik başlarının sıkıştırılmış kil ile konserve edilmiş trofeleri duvarlara aplike edilmiştir Bunların yanında rölyef halinde insan figürleri ile hayvan figürleri de görünmektedir Çatalhöyük'te duvar resimleri en erken 10 en geç 11 tabakada bulunmuştur En güzel ve gelişmişleri ise 7 ve 5 tabakalara aittir Bu resimler paleolitik insanın mağara duvarlarına yaptığı resimlerin bir gelenek olarak devamıdır İnanç olarak avın bereketi için yapılan resimlerdir Geç döneme içten duvar resimlerinde konut sahnelerinin azaldığı ve kuş motifleri ile geometrik desenlerin ortaya çıktığı görülür
Duvarlara resmedilmiş olan akbabalar tarafından parçalanan başsız insan figürlerinin ölü gömme adetleri ile ilgili olduğu sanılmaktadır Akbabalar kadar et kısmı yenerek temizlenen kemikler toparlanarak hasırlardan yapılmış bir örtüye sarılır ve ev içindeki şekillerin altına gömülürdü Şekiller aşağı yapılan araştırmalarda fazla sayıda iskelet ortaya çıkarılmıştır Ölü hediyesi olarak kemikten üretilmiş aletler, renkli taşlar, kesici aletlerden taştan baltalar, deniz kabuğundan yapılmış boncuklar konmuştur Çatalhöyük kazısında ele geçen heykelcikler bize belli başlı tanrıça kültürünün (tapınma) başlangıcı ve zamanın inançları hakkında benzersiz bilgiler vermektedir Pişmiş toprak ve taştan üretilmiş bu heykelcikler 5 ila 15 cm aralarında değişen büyüklüktedir Şişman, iri göğüslü, büyük kalçalı ve zaman zaman doğum yapar vaziyette tanımlama edilmişlerdir Bu özellikleri bolluk ve bereketi temsilcilik etmeleri nedeniyledir Çatalhöyük'te ele geçen cihaz ve malzemelerin derhal tümü taş, pişmiş toprak, baltalar, sığ tabaklar, yüksek kabartma bereket tanrıçası motifleri ile süs eşyası olarak kullanılan bilezik ve kolyelerdir Pişmiş topraktan iri taneli hamura sahip, çarksız siyah ve kiremit renkli kaplar ve çanaklar bulunmuştur Hem başlıca tanrıça ve mukaddes hayvan figürü de pişmiş topraktan yapılmıştır Kemikten yapılmış kesici ve delici aletler ile obsidyenden yapılmış mızrak ve ok uçları Çatalhöyük'te kullanılan en kayda değer malzemelerdir
Çatalhöyük'te 1996 yılına kadar kazı yapılmamış; bu yıldan itibaren İngiliz Kazıbilim Enstitüsü kadar Ian Hodder başkanlığında kazılara devam edilmiştir Kazı buluntuları Konya Kazıbilim Müzesi'ndedir Bunların bir kısmı teşhir edilmiş, diğerleri ise depolarda koruma altına küskün durumdadır *