Çatalhöyük, Modern Sorunlarla 9000 Yıl Önce Boğuşmuş

Bilim kişileri, Türkiye toprakları içinde mahal alan Çatalhöyük’te yaptıkları araştırmalarda kent halkının şiddetli nüfus, salgın illetler, şiddet ve etraf problemleri ile yüzleştiklerini ortaya çıkardı. Çatalhöyük’ün nüfusu en kalabalık devrinde 8000 bireye kadar ulaşmıştı.

17 Haziran’da Proceedings of the National Academy of Sciences mecmuasında yayımlanan bir makaleye nazaran, memleketler arası bilirkişilerden oluşan bir ekip, 25 yıllık çalışmanın sonuçlarını açıkladı. Sonuçlara nazaran göçebe, avcı ve toplayıcı topluluklar, daha yerleşik ve tarım temelli bir yaşama geçiş yaptılar.


Araştırmanın baş muharriri olan, Ohio State Üniversitesi’nden Antropoloji Profesörü Clark Spencer Larsen, birinci kent öncesi yerleşimlerden biri olarak nitelediği Çatalhöyük’te kişilerin, kısa müddette küçük yerde artan nüfus nedeniyle çeşitli problemlerle karşılaştığını söyledi. Profesöre nazaran bu durum, bugün kent hayatında karşılaştığımız zorlukların temelini attı.

Çatalhöyük’ün tarihi, milattan evvel 7100-5950 arasına dayanıyor. Bölgedeki kazı çalışmaları1958’de başladı ve 13 hektar toprağa yayılan çalışmalar 2017’de sona erdi. Bulgular, biyoarkeologların incelemesi için bir araya getirildi. Larsen, 2004 yılından beri kesimdeki çalışmalarda konum alıyor.

Bu antik topluluğun hayatında tarım büyük taraf tutuyordu. Yapılan incelemelerde ortam halkının buğday, arpa ve tahıla dayalı bir beslenme tertibine sahip olduğu ortaya çıktı. Ayrıyeten birtakım evcilleştirilmemiş bitkileri de yiyorlardı.

Başkaca kendileriyle birlikte getirdikleri güruhları de kent ve muhitinde besleyen yerlilerin bir kısmı, ‘medeniyet hastalığı’na yakalandı ve sert, sivri dişleri vakit içerisinde düzleşti. Birtakım bilirkişilere nazaran, kesimdeki havanın gitgide daha kuru hale gelmesi nedeniyle tarım faaliyetleri de azaldı.


Ayrıyeten, artan nüfus nedeniyle kent içinde şiddet hikayeleri baş gösterdi. Bulunan 93 kafatasının 25 tanesi, şiddet mağdurlarının kafataslarından oluşuyordu.

Son olarak da, hanelerde bulunan dişleri karşılaştıran bilirkişiler, bulunan dişlerin birbirlerini tutmadığını belirtti. Diş yapısının hayli genetik ilişkili olduğunu söyleyen araştırmacılar, meskenlerden çıkan dişlerde bu bağı göremediklerini belirtti. Bu da artan nüfus nedeniyle meskenlerde birden çokça ailenin bulunduğu mealine geliyor.

Çatalhöyük, daha uzun yıllar boyunca değişik sonuçların ortaya çıkacağı ve tarihimiz hakkında çok şey öğreneceğimiz bir bölge olarak göze çarpıyor.