iltasyazilim
FD Üye
Allah’ın, Cebrail (as)’den daha kuvvetli bir mahlukunun olduğunu gösteren bir bilgiye rastlayamadıkEski kavimleri değişik sebepler altında helak etme görevi Cebrail (as)’de olduğu dikkate alınarak, onun en güçlü bir melek olduğu söylenebilir
Cebrail aleyhisselam, Kur'ânı Kerîm'de Cibril, Rûhulkudüs, Rûhulemîn, Rûh ve Resul şeklinde beş değişik isimle ifade edilir İlgili âyetlerde belirtildiğine göre, Cebrail (as) karşı konulamayan müthiş bir güce, üstün bir akla ve kesin bilgilere sahiptir; arşın sahibinezdinde çok itibarlıdır ve meleklerin kendisine mutlaka itaat ettiği şerefli bir elçidir (bk Necm, 5356; Tekvîr, 811921)
Cebrail kelimesinin yabancı kökenli olduğu bilinmektedir Bazı alimlere göre, bu kelimenin anlamı: Allah’ın kudretinin sembolü demektir Çünkü Cibrilismi; kuvvet manasındaki CEBR ile Allah anlamındaki IL kelimelerinden meydana gelmiştir Kur'an’da onun bu anlamına delalet eden Şedidü'lKuvavasfıdır Bu tabir çok güçlü ve kuvvetli olmayı ifade eder Bu ifade Necm suresinin 5 ayetinde aynen olduğu gibi kullanmıştır:
Onu (Kur'an'ı), güçlü ve kuvvetli biri (Cebrail) öğretti
Yine Necm suresinin 6 âyetinde geçen ve Hz Cebrail (as)'in bir vasfı olarak zikredilen Zû mirratinkelimesi de aynı anlamı veriyor Tekvir suresinin 20 ayetinde de Zi kuvvetin(kuvvet sahibi) tabiri ile Cebrail isminin anlamına uygun olarak aynı mânâ ifade edilmiştir
Bu mana genel olarak melekkelimesinin bir anlamı olan kuvvet kavramına da uygundur(bk Niyazi Beki, Kur’an’da İsimlerin Esrarı)
Hz Peygamber (asv) onu bir kere açık ufukta, bir kere de sidretü'lmüntehâda aslî hüviyetiyle görmüştür İnkarcılara karşı Hz Peygamber (as)'in dostu, müminlerin destekleyicisidir Kadir Gecesi'nde meleklerle birlikte yeryüzüne iner, âhirette insanlar hesaba çekilirken mahşerde saf saf dizilen meleklerin yanında bulunur (bk MF Abdülbâki, Mu 'cem, s 163, 326)
İlgili hadislere göre Cebrail (as) dünyada ve âhirette Allah ile kulları arasında elçidir; hem meleklere hem peygamberlere ilâhî emirleri tebliğ eder Bu sebeple de Allah'la vasıtasız konuşur (Müsned, II, 267; III, 230; Buhârî, Tevhîd, 33)
Hz Peygamber (asv), Cebrail (as)'in Allah nezdindeki üstün mertebesini dikkate alarak dualarında Cibril'in Rabbiifadesini kullanmış ve bir anlamda onunla tevessülde bulunmuştur (Müsned, VI, 61, 156; Nesâî, Sehv, 88)
Tefsir, hadis şerhi, siyer, tasavvuf, tarih, kelâm, felsefe kitapları vb İslâmî kaynaklarda Cebrail (as)'in isimleri, nitelikleri, görevleri, insan şeklinde görünüşü ve üstünlüğü gibi konularda geniş bir literatür oluşmuştur Bu kaynaklarda Cebrail (as) Kur'ânı Kerim'deki isimleri yanında Rûhullah, Hâdimullah erRûhu'la'zam, elAklü'lekrem, enNâmûsü'lekber, elAklü'lfa’âl, Vâhibü'ssuver, Hâzinülkuds, Tâvûsü'lmelâikegibi unvanlarla da anılır Aynı kaynaklarda ayrıca Kur'ânı Kerîm'deki isimlerinin mânaları açıklanmıştır Buna göre o, karşısında durulmayacak üstün güce ve zaruri bilgilere sahip olduğu için Cibril (as), saygı duyulması gereken üstün bir mevkide bulunduğu veya dinî hayatın gerçekleşmesinde önemli rol oynadığı yahut latif olduğu için Rûh, ilâhî buyrukları tahrif etmeden Hz Peygamber (asv)'e ulaştırdığı için Rühulemîn, insanların manevî açıdan temizlenmesini sağlayan vahyi getirdiği veya hiç günah işlemeyen tertemiz bir kul olduğu için Rûhulkudüs diye nitelendirilmiştir (Râgıb elİsfahanî, s 411; Fahreddin erRâzî, 24166; Âlûsî, 1317; Elmalılı, 1432)
İslâmî kaynaklara göre Cebrail (as), arşı taşıyan ve Mukarrebînadı verilen meleklerdendir Emrinde arşın çevresinde bulunan meleklerden bir ordu vardır Mükemmel bilgilere ve tasavvur edilemeyecek derecede üstün güce sahiptir
Kaynaklarda Cebrail (as) ile ilgili tartışmalardan biri de onun fazileti konusudur Fahreddin erRâzî ile Zemahşerî gibi bazı Sünnî ve Mu'tezilî âlimlerin, Cebrail (as)'in Hz Peygamber (asv) de dahil olmak üzere, bütün yaratıkların en üstünü olduğunu kabul etmelerine karşılık, İslâm âlimlerinin çoğunluğuna göre Cebrail (as) bütün meleklerden ve peygamberler dışındaki insanlardan üstündür (Fahreddin erRâzî, 11226227; Alusi, 1 334; 3060; bk TDV İslam Ansiklopedisi, Cebrail md)
Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet
Cebrail aleyhisselam, Kur'ânı Kerîm'de Cibril, Rûhulkudüs, Rûhulemîn, Rûh ve Resul şeklinde beş değişik isimle ifade edilir İlgili âyetlerde belirtildiğine göre, Cebrail (as) karşı konulamayan müthiş bir güce, üstün bir akla ve kesin bilgilere sahiptir; arşın sahibinezdinde çok itibarlıdır ve meleklerin kendisine mutlaka itaat ettiği şerefli bir elçidir (bk Necm, 5356; Tekvîr, 811921)
Cebrail kelimesinin yabancı kökenli olduğu bilinmektedir Bazı alimlere göre, bu kelimenin anlamı: Allah’ın kudretinin sembolü demektir Çünkü Cibrilismi; kuvvet manasındaki CEBR ile Allah anlamındaki IL kelimelerinden meydana gelmiştir Kur'an’da onun bu anlamına delalet eden Şedidü'lKuvavasfıdır Bu tabir çok güçlü ve kuvvetli olmayı ifade eder Bu ifade Necm suresinin 5 ayetinde aynen olduğu gibi kullanmıştır:
Onu (Kur'an'ı), güçlü ve kuvvetli biri (Cebrail) öğretti
Yine Necm suresinin 6 âyetinde geçen ve Hz Cebrail (as)'in bir vasfı olarak zikredilen Zû mirratinkelimesi de aynı anlamı veriyor Tekvir suresinin 20 ayetinde de Zi kuvvetin(kuvvet sahibi) tabiri ile Cebrail isminin anlamına uygun olarak aynı mânâ ifade edilmiştir
Bu mana genel olarak melekkelimesinin bir anlamı olan kuvvet kavramına da uygundur(bk Niyazi Beki, Kur’an’da İsimlerin Esrarı)
Hz Peygamber (asv) onu bir kere açık ufukta, bir kere de sidretü'lmüntehâda aslî hüviyetiyle görmüştür İnkarcılara karşı Hz Peygamber (as)'in dostu, müminlerin destekleyicisidir Kadir Gecesi'nde meleklerle birlikte yeryüzüne iner, âhirette insanlar hesaba çekilirken mahşerde saf saf dizilen meleklerin yanında bulunur (bk MF Abdülbâki, Mu 'cem, s 163, 326)
İlgili hadislere göre Cebrail (as) dünyada ve âhirette Allah ile kulları arasında elçidir; hem meleklere hem peygamberlere ilâhî emirleri tebliğ eder Bu sebeple de Allah'la vasıtasız konuşur (Müsned, II, 267; III, 230; Buhârî, Tevhîd, 33)
Hz Peygamber (asv), Cebrail (as)'in Allah nezdindeki üstün mertebesini dikkate alarak dualarında Cibril'in Rabbiifadesini kullanmış ve bir anlamda onunla tevessülde bulunmuştur (Müsned, VI, 61, 156; Nesâî, Sehv, 88)
Tefsir, hadis şerhi, siyer, tasavvuf, tarih, kelâm, felsefe kitapları vb İslâmî kaynaklarda Cebrail (as)'in isimleri, nitelikleri, görevleri, insan şeklinde görünüşü ve üstünlüğü gibi konularda geniş bir literatür oluşmuştur Bu kaynaklarda Cebrail (as) Kur'ânı Kerim'deki isimleri yanında Rûhullah, Hâdimullah erRûhu'la'zam, elAklü'lekrem, enNâmûsü'lekber, elAklü'lfa’âl, Vâhibü'ssuver, Hâzinülkuds, Tâvûsü'lmelâikegibi unvanlarla da anılır Aynı kaynaklarda ayrıca Kur'ânı Kerîm'deki isimlerinin mânaları açıklanmıştır Buna göre o, karşısında durulmayacak üstün güce ve zaruri bilgilere sahip olduğu için Cibril (as), saygı duyulması gereken üstün bir mevkide bulunduğu veya dinî hayatın gerçekleşmesinde önemli rol oynadığı yahut latif olduğu için Rûh, ilâhî buyrukları tahrif etmeden Hz Peygamber (asv)'e ulaştırdığı için Rühulemîn, insanların manevî açıdan temizlenmesini sağlayan vahyi getirdiği veya hiç günah işlemeyen tertemiz bir kul olduğu için Rûhulkudüs diye nitelendirilmiştir (Râgıb elİsfahanî, s 411; Fahreddin erRâzî, 24166; Âlûsî, 1317; Elmalılı, 1432)
İslâmî kaynaklara göre Cebrail (as), arşı taşıyan ve Mukarrebînadı verilen meleklerdendir Emrinde arşın çevresinde bulunan meleklerden bir ordu vardır Mükemmel bilgilere ve tasavvur edilemeyecek derecede üstün güce sahiptir
Kaynaklarda Cebrail (as) ile ilgili tartışmalardan biri de onun fazileti konusudur Fahreddin erRâzî ile Zemahşerî gibi bazı Sünnî ve Mu'tezilî âlimlerin, Cebrail (as)'in Hz Peygamber (asv) de dahil olmak üzere, bütün yaratıkların en üstünü olduğunu kabul etmelerine karşılık, İslâm âlimlerinin çoğunluğuna göre Cebrail (as) bütün meleklerden ve peygamberler dışındaki insanlardan üstündür (Fahreddin erRâzî, 11226227; Alusi, 1 334; 3060; bk TDV İslam Ansiklopedisi, Cebrail md)
Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet