ÇED değişti! Kanal İstanbul’a “Yenişehir” kurulacak

Son dönemin en tartışmalı konusu Kanal İstanbul projesinin ÇED raporuna yönelik itiraz süreci devam ederken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kanalın çevresine kurulacak “Yenişehir” için İBB tarafından 2009 yılında hazırlanarak onaylanan İstanbul'un 'anayasası' 1/100 binlik Çevre Düzeni Planı'na işledi.

Yenişehir 10 ilçede toplam 36 bin 453 hektarı kapsıyor. Mevcut durumda yüzde 43.65’i tarım alanı olan bölge için hazırlanan yeni plan ile kanalın etrafına konutlar, oteller, sanayi siteleri, teknoparklar, üniversiteler, haller, TIR-kamyon parkları, kongre ve fuar merkezleri, kamping alanları, izci kampı, spor tesisleri, tam donanımlı hastaneler inşa edilecek.

Bakanlık tarafından yapılan duyuruya göre plan değişikliği tam da bugünlerde İstanbulluların uzun kuyruklar oluşturarak itiraz ettiği askıdaki ÇED raporunun askıya çıktığı 23 Aralık 2019 günü onaylandı. 30 Aralık günü askıya çıkarılan plan bir ay boyunca itirazlar için askıda kalacak. Askıya çıkan planın raporunda, söz konusu alan “Yenişehir” olarak isimlendirildi ve Kanal İstanbul projesinin de yalnızca bir ulaştırma projesi olmayıp; bayındırlık, tarım, eğitim, istihdam, şehircilik, aile, konut, kültür, turizm ve çevre gibi birçok sektörü ilgilendiren entegre bir proje olduğu ifade edildi.



Sözcü'den Özlem Güvemli'nin haberine göre bölgenin gelişimine yön verecek hızlı tren, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu gibi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca alınan büyük ölçekli yatırım kararlarını bir arada değerlendirmek için rezerv yapı alanı (yeni konut alanı) ve dolgu alanlarını kapsayan, alt ölçekli planlama çalışmalarını yönlendirecek şekilde Çevre Düzeni Planı değişikliğinin hazırlandığı kaydedildi.

10 ilçeyi kapsıyor

Planlama alanı; Arnavutköy, Başakşehir, Küçükçekmece, Avcılar, Eyüp, Bağcılar, Bakırköy, Bayrampaşa, Esenler, Sultangazi'de toplam 33 bin 498 hektarlık alanı kapsıyor. Rezerv yapı alanında kalan yeni havalimanı ile birlikte planlama alanı 36 bin 453 hektara çıkıyor.

2009 yılında İBB Meclis kararı ile onaylanan Çevre Düzeni Planı'nda söz konusu alan “Meskun Alanlar, Gelişme Alanı, Eğitim Bilişim ve Teknoloji Alanı, Askeri Alanlar, Kentsel ve Bölgesel Ölçekte Yeşil ve Spor Alanı, Üniversite Alanı, Tarımsal Niteliği Korunacak Alan, Mera Alanları, Orman Alanları, Gelişimi ve Yoğunluğu Denetim Altında Tutulacak Alanlar, Kıyı Rehabilite Alanı, Plaj Kumsal ve Kıyı Alanı, Baraj ve Gölet Alanları” olarak belirlenmiş durumdaydı.



Yenişehir'in ana hatlarının belirlendiği yeni plan değişikliği ile kanalın etrafından konut, resmi kurum, ticaret, küçük sanayi sitesi, teknoparklar, üniversiteler, gümrükler, antrepo ve depolar, nakliye ambarları, haller, TIR-kamyon parkları, kongre ve fuar alanları, konaklama tesisleri, park ve rekreasyon alanları, kamping alanları, izci kampı, spor tesisleri, tam donanımlı hastaneler, yaşlı bakım evleri, öğrenci yurtları, kent parkları, hayvanat bahçeleri, spor alanları, mezarlık alanları yapılacak. Öngörülen nüfus 500 bin.

Ayrıntılı alt ölçekli plan da ortaya çıkacak

Planda “Su Yolu” olarak gösterilen alanın kesin sınırları; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından onaylanacak alt ölçekli planlar da belirlenecek. Su yolu projesi sınırları içerisinde yapılacak sanat yapıları, rekreasyon alanları, doğu-batı istikametindeki altyapı geçişlerinin kesin yerleri de yapılacak detaylı çalışmalarla alt ölçekli planlarda ortaya çıkacak. Plan değişikliğinin ayrıntıları özetle şöyle:

Büyük bölümüm tarım alanı

Planlama alanının mevcut arazi kullanım analizi incelendiğinde; alanın yüzde 43.65'inin tarım alanı, yüzde 21.23'ünün 3. Havalimanı, yüzde 9.85'inin konut alanı olduğu anlatıldı. Planlama alanının yüzde 8.31'i orman vasfında.

Korunması gereken alanlar



Korunması gerekli alanların kuzeyde orman alanları ile planlama alanının doğusunda bulunan Şamlar Tabiat Parkı olduğu kaydedildi. Şamlar Tabiat Parkı'nın planlama alanı sınırı dışında kaldığı ancak planlama alanı ile sınır oluşturduğundan korunması gerekli bir doğal eşik olduğu vurgulandı. Planlama alanının kuzeyinin bir kısmının Terkos Havzası Uzun, Orta, Kısa ve Mutlak Mesafeli Koruma Alanı ile Alibeyköy Havzası Uzun Mesafeli Koruma Alanı sınırları içerisinde kaldığı ifade edildi.

4 bölge belirlendi

Yenişehir'de, “Ekoloji ve Teknoloji Bölgesi, Gelişme Konut ve Ticaret Bölgesi, Turizm ve Dönüşüm Bölgesi, Ulusal ve Uluslararası Lojistik Bölge” olmak üzere 4 bölge belirlendi

Planlama alanının kuzeyi “Ekoloji ve Teknoloji Bölgesi” olarak tanımlandı. Alanda teknoloji geliştirme alanı, fuar, kültür ve kongre merkezlerinin önerilmesiyle, İstanbul'da bilgi ekonomilerinin yoğunlaştığı önemli bir merkez oluşturulması amaçlandı.

Planlama alanının Arnavutköy ile sınır oluşturan bölgesi “Gelişme Konut ve Ticaret Bölgesi” olarak belirlendi. Bu alanda çevreci bina konsepti, az yoğunluklu yapılaşma kararlarının geliştirilmesi ile bölgedeki ekolojik ve doğal yapının korunması öngörülüyor.

Planlama alanının güneyinde Küçükçekmece Gölü'nün yakın çevresi “Turizm ve Dönüşüm bölgesi” fonksiyonu verildi. Doğal ve arkeolojik sit alanlarının potansiyelinden faydalanılarak turizm odaklı fonksiyonların planlanması ve sağlıksız kent dokularının iyileştirilmesi öngörülüyor.

Planlama alanının kuzey-doğusunda İstanbul Havalimanı ve Karadeniz ile çevrelenen bölge “Ulusal ve Uluslararası Lojistik Bölge” olarak tanımlandı.



Planda “Afetler Açısından Riskli Alan” olarak gösterilen Küçükçekmece Gölü'nün batısında yer alan bölüm “Kentsel ve Bölgesel Yeşil ve Spor Alanı” kapsamında değerlendirildi.

Küçükçekmece Gölü'nün kuzeyinde TEM otoyolu ile Terkos Havzası arasında kalan bölge gelişme konut alanları önerildi. Yavuz Sultan Selim Köprüsü bağlantı yolunun kuzeyinde, düşük yoğunluklu konut kullanımının yer alması da hedefleniyor.

Binalar yenilenecek

Küçükçekmece gölünün doğusunda ve kuzeyinde yer alan imar uygulamaları kısmen gerçekleşmiş ve üzerinde yasal haklar oluşmuş meskûn konut bölgesinin yenilenmesi de gündemde. Bu alan gelişme konut alanları ile bütünleştirilerek çalışma, sosyal donatı ve hizmet alanlarıyla yaşayan bir kent parçası haline getirilecek. Kayabaşı-Ispartakule bölgesinde de gelişme alanları öneriliyor.

İstanbul Havalimanı kuzeyinde lojistik bölgeler olarak planlandı. Kanal ile İstanbul Havalimanı arasında lojistik desteğin de sağlanabileceği bölge, teknoloji geliştirme bölgesi olarak belirlendi.

Arnavutköy ekoturizm alanı oluyor

Arnavutköy ilçesinin Terkos Gölü yakınlarında olan kanalın batısında kalan bölge eko turizm alanı olacak. Burada İstanbul'un doğa turizmi potansiyelinin değerlendirilebileceği; otel, motel ve diğer konaklama tesisleri, kamp ve karavan alanları, izci kampı, spor tesisleri, yeme-içme tesisleri, sosyo-kültürel tesisler ve rekreasyon alanları, at çiftlikleri, tema parkı, bölge parkı, botanik bahçesi ve hayvanat bahçesi yapılabilecek.

Sit alanına otel

Küçükçekmece Gölü'nün doğusunda kalan bölge de turizm bölgesi olarak planlanıyor.

Raporda “Çevresinde birçok doğal, arkeolojik ve tarihi sit alanının varlığı, su yolunun Marmara Denizi ile buluştuğu noktada önemli bir turizm potansiyeli taşıması, Şamlar Tabiat Parkı'nın olması ve Sazlıdere Barajı'nın bu alanda bir kolu olması sebebiyle su öğesinin iç kısımlara kadar ulaşması gerekçeleriyle turizm bölgesi olarak planlanmaktadır.



Bu alanlarda otel, pansiyon, butik oteller, ticari birimler, otopark, spor tesisleri, hizmetlere yönelik fonksiyonlar (banka vb.), sosyal tesisler (müze,sergi, konser, eğlence mekanları vb.), golf sahası, park ve rekreasyon alanları yer alabilir” denildi.

Yenişehir'de üniversite ve teknoloji geliştirme alanları ile koordineli çalışacak şekilde planlama alanında bir adet fuar ve festival alanı da öneriliyor.

Sağlık turizmi açısından Yenişehir'i cazibe merkezi haline getirmek için tam donanımlı hastane, ilgili fakülte ve yüksekokullar, araştırma geliştirme birimleri, sağlıklı yaşam ve rehabilitasyon merkezi, bakımevi gibi yaşam boyu ihtiyaç duyulan her türlü sağlık hizmetini sunabilen entegre sağlık merkezleri yapılması da gündemde.

Bölgeden geçen derelerin açtığı vadiler; yeşil koridor kullanımında değerlendirildi ve buralara günübirlik turistik tesisler yapılaması planlanıyor. Terkos Gölünün kuzeyinde yer alan orman alanları ile bütünleşecek şekilde rekreatif alan da planlanıyor.

Kışla yerine otogar ve arıtma tesisi

Planlama bölgesindeki “Askeri yasak ve güvenlik bölgelerine” ilişkin kesin sınırlar ilgili kurumdan alınacak görüş çerçevesinde alt ölçekli planlarda netleştirilecek. Planlama alanındaki Şehit Piyade Uzman Çavuş Ahmet Öztürk Kışlası'nın kuzey kesiminde otogar, hal gibi lojistik faaliyet alanları, güney kesimindeki yaklaşık 30 hektarlık bir kısmında ise arıtma tesis alanı yapılması planlanıyor.

Yeni otoyol planlanıyor

Planlama alanının İstanbul'un merkezi ve İstanbul Havalimanı bağlantılarını güçlendirmek için yerleşmenin doğu tarafında kuzey-güney aksında başka bir otoyol da planlandı.

Su yoluna teleferik hattı ve su yolunun doğu-batı aksında yaya ulaşımına yönelik olarak ekolojik köprüler yapılabileceği de anlatıldı

Ekolojik koridorlar



Planlama alanı içerisinde ve yakın çevresinde özellikle Büyükçekmece-Terkos arasında kalan alanların Karadeniz ve Marmara Denizi arasında ekolojik koridor oluşturduğu İstanbul'un bu ekolojik koridorlarla nefes aldığı belirtildi. Planlama alanında toplam tarım alanının, 12 bin 688 hektar olduğu açıklanarak İl Toprak Koruma Kurulunun 5 Mayıs 2016 tarihli kararıyla ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının 30 Mayıs 2016 tarihli değerlendirme yazısıyla rezerv alandaki tarım arazilerinin, tarım dışı amaçlı kullanılmasının uygun bulunduğu aktarıldı.

Deprem riski

Planlama alanının büyük kısmının yani yüzde 63'ünün 3.derece deprem risk bölgesinde yer aldığı Avcılar ilçesi Küçükçekmece Gölü kıyısında 1. Derece ve 2.Derece deprem riskli alanlar bulunduğu kaydedildi.

Mülkiyet analizi

Plan raporundaki mülkiye analizine göre 36 bin 453 hektarlık büyüklüğündeki planlama alanının 3. Havalimanı inşaatının olduğu bölge hariç tutulduğunda geriye kalan 26 bin 538 hektarlık alandaki mülkiyet analizi şöyle yapıldı: “Özel mülkiyetli alanlar 13 bin 267 hektarlık alana sahip olup tüm alan içerisindeki yüzdesi yüzde 59.2'dir. Planlama alanında maliye hazinesi mülkiyetindeki alanlar 4 bin 827 hektar büyüklüğünde ve 21.66'lık bir yüzdeye sahiptir. Ayrıca planlama alanında bin 19 hektar orman alanı ve 301 hektar mera alanı bulunmaktadır. Alanda bulunan Küçükçekmece Gölü (1649.1) ve tescil dışı alanlar (2768.6) çıkarıldığında planlama alanında kadastral mülkiyet bulunan alanların toplamı 22 bin 291 hektar kalmaktadır.”

Planlama alanında, Küçükçekmece İç Dış Kumsal Arkeolojik ve Doğal Sit Alanı, Küçükçekmece Gölü ve Çevresi Arkeolojiik Sit Alanı, Resneli Çiftliği Arkeolojik ve Tarihi Sit Alanı, Filiboz Viranlığı Arkeolojik Sit Alanı, Spradon 1. ve 3. Derece Arkeolojik Sit Alanları bulunuyor.