Çekingenlik ve Mahçupluk Bir Hastalık Mıdır? Yahut Şahsiyet Mi?

Utangaçlık toplum arasında genellikle bir kişilik özelliği olarak algılanır oysa böyle olabileceği gibi çoğu zamanda psikolojik bir rahatsızlıktırGerek çocukluk dönemi,gerekse daha ileriki yaşlardaki aile ve çevre yapısı gibi etkenler ileriki yaşlarda da kişinin topluma yaklaşımının farklılaşmasına ve hatta korkmasına neden olur
Herkesin belirtilen alanlarda çekindiği , kendini açıklama etmekte zorlandığı noktalar vardır fakat bu koşul bazen fobi derecesinde baş gösterebiliyorSosyal fobi olarak nitelendirilen bu koşul ülkemizde özellikle fazla aile baskısına alt olarak sık sık görülebiliyorKimileri bu durumu kendi içine kapanarak göz ardı etmeye çalışıyor kimileri ise durumun farkında olan fakat bir türlü bulunduğu durumdan çıkmanın yolunu bulamıyorSosyal fobide bütün öteki fobiler gibi psikolojik bir rahatsızlıktırBu nedenle tedavisinin muhtemel olduğunu söyleyebiliriz ancak bu da en ince ayrıntısına kadar kişinin beyninde kendini değişim kararına ve azmine bağlıdırBeyin insanların en manâlı organıdır, ara sıra dünyayı değiştirecek fikirlerin ortaya çıkışına sebep olur bazen de kişinin yaşama bakışını , hayatını kısaca ayrıntılarıyla kişiyi değiştirecek kadar etkilidirDolayısıyla bütün psikolojik rahatsızlıkların tedavisi tekrar kişinin kendisidir
Sosyal fobi ilk önce 1966 yılında Isaac Marks tarafından tanımlanmıştırPsikiyatrist olan Isaac Marks sosyal fobiyi temelinde başka insanların bulunduğu ortamda küçük düşme, kusur yapma ya da yargılanma korkusu olarak tanımlıyorSosyal fobisi olan kişiler aralıksız herkes beni izliyor korkusu içindedirYaptıkları her harekette , bulundukları her ortamda insanlar kadar izleniyormuş gibi bir hisse kapılırlar ve dolayısıyla dar hareket edemezlerBunun yanında ‘hayır ’ diyebilmek bu kişiler için oldukça zordurHayır diyerek karşısındakini kabul etmemek psikolojik olarak kendilerini güvensiz hissetmelerine neden olurSosyal fobiklerin bir öteki zorlandıkları nokta ise göz teması kurmaktırÇoğu kere karşısındakilerin gözüne bakmadan konuşurlar hatta kimi vakit yüzlerine bile bakmada güçlük yaşarlar, tavır esnasında sabit bir noktaya veya çevreye odaklanmaya çalışırlar
Sosyal fobi her yaşta ortaya çıkabiliyorAncak sık sık ileri yaşlarda ortaya çıkan bu durumun kaynağı çocukluk yıllarına dayanıyorYetişkinlerde ortaya meydana çıkan sosyal fobiyi genelde meslek hayatında ortaya çıkıyorİş görüşmesinden başlayarak doruk belirten bu sorun daha sonralarda da kişinin kariyerinde yükselmesine engel olurBöyle kişiler yapılan toplantılara fikirlerini sunmada ve meslek arkadaşlarıyla iletişim kurmada güçlük yaşarlarÖzellikte çocukluk döneminde ortaya çıkan sosyal fobiyi körükleyen etken öğrenilmiş çaresizliktirÖğrenilmiş ümidini yitirme çocuklukta aile ortamında sürekli aşağılanma , yapılan hatalarda çocuğun üstüne gitme ve okul döneminde kesintisiz beceriksiz görülme ve bunun çocuğa da yansıtılmasıyla oluşurVe tüm bunların kişinin üstünde bıraktığı psikolojik etkileri silmek epeyce zorudur
Utangaçlık kimi durumlarda sıradan düzeydedir ve bu kişinin karakterinden kaynaklanır Aşırılığa kaçmadığı ve kişinin sosyal yaşamını etkileyecek düzeyde olmadığı sürece bu durumu hastalık olarak nitelendirmemek gerekirHastalık olarak tanımlayabileceğimiz sosyal fobinin tedavisinde psikoterapi yöntemleri kullanılıyorKişiye özel hazırlanan bu psikoterapi yöntemleri iyice kişinin çare sürecindeki isteğine bağlıdırDaha önce de belirttiğimiz gibi psikolojik rahatsızlıkların tedavisi kişinin isteğine ve düşünsel olarak kendini iyileşmeye hazırlamasına bağlıdırBunun yanına hastalığı kabullenmek ve inkardan kaçınmak tedavide en önemli basamağı oluşturur