celalzade mustafa çelebi hayatı kısaca

celalzade mustafa çelebi kimdir kısaca

Celâlzade Mustafa Çelebi Kanuni Sultan Süleyman Han devrinin önde gelen âlimlerindendir Tosyalı Kâdı Celâl ’in oğlu olup, çoğu kere yalnız Koca Nişancı namı ile anılırdı Tosya ’da doğan Mustafa Çelebi, ilk tahsilini burada yaptıktan sonradan İstanbul ’a gitgide artarak öğrenimini tamamladı

Genç yaşında devlet hizmetine girdi Piri Paşa ’ya intisap ederek 1516 ’da Divan Kâtibi oldu İslâm yazılarından “dîvânî yazıda başarılı olduğundan mesleğini tez geliştirdi Yavuz Sultan Selim Hanın iltifatına kavuştu Piri Paşa ’dan daha sonra İbrahim Paşanın da takdirini kazandı Darı ’a gittiği sırada Mustafa Çelebi ’yi de sır kâtibi olarak beraberinde götürdü Darı ’da bulundukları sırada asayiş, huzur ve düzenin temini için yeni kânunlar hazırlanmasında sadrazam İbrahim Paşanın yanına fevkalâde liyakat gösterdi Mustafa Çelebi ’nin resmî yazı ve raporları hazırlamadaki üstün kabiliyeti henüz bilinmemekle beraber, çoğu kez bazı mühim namei hümayunlar (padişah mektupları) ve fermanlar ile beratlar ona yazdırılıyordu

Celâlzade Mustafa Çelebi, 1534 Irakeyn Seferinde, Nişancı Seydi Bey ’in vefatı üzerine Nişancılık makamına getirildi 1534 ’deri 1557 ’ye dek aralıksız bu makamda devlete hizmet etti Birçok kânun ve nizamların hazırlanmasını sağladı Hem dış ülkelerle olan siyasi münasebetlerde fevkalâde maharet sahibi olduğunu gösterdi Divanı hümayunda, yani Osmanlı İmparatorluğu Bakanlar Meclisinde, kânunlarla ilgili hususlarda aralıksız fikri alınırdı Sonraki devirlerde derlenen bu kânun ve nizamlar Celâlzade Kânunları adıyla Osmanlı tarihinin altın sayfalarına geçti Nişancılıktan ayrılan Mustafa Çelebi ’ye Kanuni Sultan Süleyman Han göre emeklilik maaşı bağlandı bununla beraber, devlet hizmetlerinden büsbütün el çekmiş değildi 1567 tarihinde her yerde Nişancılığa atama olundu Daha önce Zigetvar Seferi ’ne katılan Mustafa Çelebi ölümüne değin bu vazifede kaldı Aynı yıl içinde ölüm ederek İstanbul ’da Eyüp Sultan ’da bulunan Nişancılar Camii yanına defnedildi

Nişancı olup da emekliye ayrıldığı ilk dönemde burada güzel bir konut yaptırmıştı Ayrıca bir hamam ve dâhil olduğu Halvetî tarikatı için de bir tekke yaptırdı Emekliye ayrıldığı dönemde evinin bir ilim ve irfan yuvası olduğu, ilim ve edebiyat âşıklarını himaye ettiği rivayet edilmektedir

Celâlzade Mustafa Çelebi, güzel yazı yazmakta ve resmî yazıları kaleme almakta böylece beceri sahibiydi bununla birlikte takdir edilen bir şairdi Padişaha sunduğu kasideler o kadar beğenilir, kendisine ikram ve iltifat olunurdu Eli Açık ve şefkatli olan Mustafa Çelebi, devlet hizmetlerinden başka yalnız şiir ve inşa ile meşgul olmakla kalmamış, birçok telif ve tercüme eser bırakarak ilme ve fenne de hizmet etmiştir Eserlerinin başında Kanuni Sultan Süleyman devrini gayet hoş bir üslûpla anlatan Tabakâtü ’lMemâlik fî Derecâti ’lMesâlik adlı eseri gelmektedir Tarihçi Peçevî bu esere “manzum ve mensur Şehname adını vererek kıymetini ifade etmeye çalışmıştır Birincil Nişancılığı zamanında Horasanlı Mu ’inü ’lMiskin ’in Peygamberler Tarihi ile ilgili Me ’aricü ’nNübüvve adlı eserini Türkçeye tercüme etti (Bu eser, sonradan 17 yüzyıl âlimlerinden Altıparmak Mehmed Efendi kadar da tercüme edilerek basıldı Altıparmak Tarihi adıyla günümüzde bitmiş bastırılmıştır)

Mustafa Çelebi, emekliye ayrıldığı sırada oturmakta olduğu Eyüp Sultan ’daki evinde Mevâhibü ’lHallâk fî Merâtibi ’lAhlâk adlı böylece değerli bir eser hazırladı Bu eser, İslâm ahlâkını anlatmaktadır sonradan Enîsü ’sSelâtîn ve Celîsü ’lHavâkîn adı bahşedilen bu eser, 54 bölümden meydana gelmektedir Merhumun ayrıca, Yavuz Sultan Selim ’i, din ve devlete olan hizmetlerini anlatan Selimnâme adlı bir eseri ile Nişânî mahlaslı bir Divan ’ı vardır Bunlardan başka birkaç tercüme eseri daha mevcuttur
*