Çelişme İlkesi Nedir? Hakkında Bilgi

Çelişme İlkesi Nedir? Hakkında Data

Doğa, toplum ve bilinç bütünlüğünün çelişmeyle geliştiğini ileri süren eytişimsel prensip

Çelişme yasası da denir

Alman düşünürü Hegel göre, Aristoteles'in biçimsel mantığına aleyhinde, eytişimsel mantık ilkesi olarak ileri sürülmüş, tarihsel ve eytişimsel özdekçilik kadar doğasal ve toplumsal temeli keşfedilerek açık seçik sergilenmiştir

Bu ilkeye kadar her türlü yaşamın kaynağı çelişme'dir Varlığın özü olan devimi, varlığın içinde bulunan çelişme yaratır (Varlığın kaynağı ve geliştiricisi çelişmedir N) Her türlü varlık, çelişmenin meydana getirdiği devimle gelişir Seslenmek ki çelişme; doğa, toplum ve bilincin gelişme yasasıdır Bilimsel felsefenin bir ustası çelişme'yi şöyle tanımlar: ''Çelişme şuradadır fakat bir şey hem kendisinin aynı keza de kendisinin aynı olmayan'dır, yani keza kendisinin benzer olarak kalır ayrıca de defalarca değişir İşte gelişme, bu 'kalıcılık'la 'değişme' arasındaki karşıtlık'tır'' Eytişim, en doğru anlamında, nesnelerin özünde yer alan çelişme'nin bilgisidir'' Eytişimsel ve tarihsel özdekçilik dilinde çelişme deyimine yakın anlamda 'çatışma' kullanılır Çelişenler bununla birlikte birbirleriyle çatışırlar En küçük bir özdek parçasından insanı, toplumu ve bilinci de kapsamak üzere en büyük evrensel yapıya kadar evrendeki tüm nesne ve olguları oluşturan geliştirici şiddet çelişme'dir Tüm nesne, olgu ve olaylar çelişmelerle gelişir Çelişme; tüm nesne, olgu ve olayların kendileriyle birlikte karşıtlarını da içermelerinin dile getirilişidir Her nesne, vaka ve olayda 'kendikarşıtı' karşılığı vardır Hegel şöyle der: ''Varlık kanımca karşıtlıktır'' Karşıtlıksa karşıtların çelişmesini gerektirir Karşıtlar durmadan çelişirler, çeliştikleri için çatışırlar, çatıştıkları için aşılırlar, aşıldıkları için de gelişirler Demek fakat nerede hayat (benzer deyişle devim) varsa orada mutlaka bir çelişme vardır Vefat bir devimsizlik, gelişmezlik, eş deyişle çelişmesizliktir Bu gerçeği üstün bir sezişle birincil görebilen düşünür antikçağ Yunan düşüncesinin büyük ustası Herakleitos'tur Herakleitos, çelişmeyi özel bir anlamda kavga (Polemos) deyimiyle dile getirmişti Herakleitos'a göre her şey her şeyle savaşıyor ve bundan ötürü ''bir şeyden birçok şeyler ve her şey'' oluşuyordu

Antikçağ Yunan düşüncesinde Elea'lılar ve birincil şüpheciler, mesela Zenon ve Pyrrhon, bu çelişmelerin çözülemeyeceği ve onları yok saymak gerektiği kanısına varmışlardı Çelişmeleri değil sayınca nesnelerin reel yapılarını araştırmaktan da sözünden dönmek gerekiyordu, öyleyse nesneler bilinemez ve kavranamazdı Bilinemezciliğin tohumları, çelişmeleri çözememekten doğan umutsuzlukla atılmıştır Bu halde olağanüstü güçlere sığınmaktan diğer çıkar bir yol kalmamaktadır İdealizme geniş çapta kapıları açan yanılgı da budur

Yüzyıllarca sonradan Alman düşünürü Hegel, Herakleitos'un bu ustaca sezişini idealist alanda açıklamış, tarihsel ve eytişimsel özdekçiklikse onu hakiki özdeksel temeline oturtmuştur ''Matematikte diferansiyel ve entegral, mekanikte hareket ve karşısında hareket (etkitepki N), fizikte pozitif elektrik ve eksi elektrik, kimyada atomların birleşmesi ve ayrılması çelişme'nin evrenselliğini tanıtlar'' Çelişme'nin tam bilgisi şu ayrıntıların da bilinmesini gerektirir: Evrende her nesne, olgu ve durum çoğu karşıtlıklar, seslenmek fakat birçok çelişmeler taşır Bu çelişmeler 'iç çelişmeler'dir Bir nesne, olgu ve olayı kendisi kılan, benzeşen deyişle neyse o eden bu çelişmelerdir Lakin bunların içinde çelişmeyi kendi yönüne çeken güçlü bir çelişme vardır, buna 'esas çelişme' denir Her çelişmede olduğu gibi bu asıl çelişmenin iki ucundan biri tutucu, öbürü geliştiricidir Geliştirci direk 'esas yelken direği'tur Çünkü varlığın geleceğini asıl çelişmenin bu ana ucu belirleyecektir Tutucu uç, çelişmenin ve dolayısıyla varlığın kendi kendisiyle aynı kalmasına çalışır Asıl uçsa onu kendisinden koparır ve geliştirir Her nesnede, olguda ve olayda geriye doğru dönüşlere rağmen son çözümlemede mutlaka ileriye doğru bir gelişme gerçekleşir bu gelişme defalarca daha aşağı olandan üstteki olana, aşağıda olandan yukarı olana, geri olandan ileri olana ve kolay olandan karmaşığa doğrudur Ne var ancak bu gelişme için sadece iç çelişmeler yetmez, 'dış çelişmeler'in de yardımı gerekir Mesela yumurtayı geliştirip civcivleştiren onun kimyasal ve biyoloji ile ilgili iç çelişmeleridir, ama civcivleşmenin gerçekleşebilmesi için ısı gibi bir dış çelişme de gereklidir Yumurta ısısız civcivleşmez, fakat ısı da bir taşı civcivleştiremez Seslenmek ama iç ve dış çelişmeler aralarında temel olan iç çelişmelerdir, çünkü civciv ısının yok yumurtanın ürünüdür

Çelişme, eytişimsel bilginin esas yasasıdır Eytişimi anlayışlı olmak, devimin ve gelişmenin kaynağı olan çelişmeyi anlayışlı olmak demektir Yüzyıllardan beri insan b,ilgisine baskın olan metafizik dünya görüşü, çelişmenin varlığını yadsımakla eytişimsel dünya görüşünden ayrılır Metafiziğin bu esas yanılgısı, biçimsel mantığın soyut kavramlarda aradığı 'çelişmezlik' niteliğini doğada, toplumda ve bunlardan yansıyarak oluşan insan bilincinin gelişme sürecinde de aramış olmasıdır Metafiziğin büyük yanılgısı, 'devimsiz soyut (kavram, öneri, kuram)'un niteliği olan çelişmezliği 'devimli bedensel (doğa, toplum, bilinç)'un niteliği olan çelişmenin yerine koymaya çalışmasıdır (soyut da somutla ahenkli olarak devimlidir N) *