Cemaleddin Mahmud Hulvi Kimdir

Cemaleddin MahmUd Hulvi Kimdir

Cemaleddin MahmUd Hulvi Hakkında Bilgi

İstanbul'da yetişen meşhUr velilerden İsmi MahmUd bin Ahmed, lakabı Cemaleddin, mahlası Hulvi'dir 1574 (H 982) senesinde İstanbul'da doğdu 1654 (H 1064) de vefat etti Kabri, İstanbul'da Şehremini semtinde Hulvi adıyla anılan Şirvani Dergahının bahcesindedir Sunbuli ve Gulşeni tarikatlarında yetişmiş ve rehberlik yapmış, talebe yetiştirmiştir

Babası saray Helvacıbaşısı idi On dort yaşında babası ile birlikte hacca gitti Hac donuşu sırasında Kocamustafapaşa Dergahı şeyhi Hasan Zarifi Efendi ile birlikte yolculuk yaptı Yolda onun sohbetlerinden istifade etti Boylece tasavvufta ilk sohbetleri dinleyip bu yolun kıymetini anlayıp, lezzetini tattı İstanbul'a donunce, baba mesleği olan helvacılığa devam etti Daha sonra genclik arzusuyla suvariliğe heves etti ve emsallerinin teşvikiyle, Divanı HumayUn cavuşu oldu Fakat gozu dunya mevkıi ve nimetlerinde olmadığından, Allahu tealanın rızasına kavuşmak icin uğraşıyor, kendisine yol gosterecek bir rehber arıyordu Bir sure sonra, Halvetiyye yolunun, Sunbuliyye koluna mensub olan Kocamustafapaşa Dergahı şeyhi Zarifi Hasan Celebi'nin sohbetlerine devam etti

MahmUd Hulvi Efendi, tasavvuf yoluna girişini şoyle anlatır: Bir gun bir yeniceri katibinin yaptırdığı Yenikapı Mevlevihanesinde dervişlerin Mesnevi okuduklarını gorunce, tasavvuf yoluna karşı kalbim meyl etti Bu sırada sıtma hastalığından muzdarip idim Yolda giderken sıtma nobeti tuttu ve biraz dinlenmek icin Merkez Efendi Dergahına girdim İstirahat icin uzandığım zaman uyuyakalmışım Ruyamda Merkez Efendi bana; Oğul bize gel!dedi Heyecanla uyandım Sıhhate kavuştuğumu hissettim O hafta Salı gunu vaz vermek uzere Merkez Efendi Dergahına gelen daha once beraber hacca gittiğimiz Zarifi Hasan Celebi'den, gorduğum ruyayı tabir etmesini istedim O zaman bana; Sana şeyhlik hibe etmişlerdedi Gercekten o hafta hocama biat ederek tam manasıyla teslim oldum Hocam; Siz bizim hac yolunda yol arkadaşımız ve dostumuz olmuştunuz Şimdi biz size tasavvufta yol arkadaşı olamaz mıyız?dedi

MahmUd Hulvi Efendi, Şeyh Zarifi'nin sohbetlerine devam edip tasavvufta yetişti 1619 senesinde ikinci defa hacca gitti Bu hac seferinde hocası Hasan Zarifi'nin emriyle Kahire'ye uğrayıp orada bulunan Gulşeni tarikatı şeyhi Necmeddin Hasan Efendinin sohbetlerinde bulunup, ondan istifade etti Gulşeni yolunda icazet alıp İstanbul'a dondu Hocası Hasan Zarifi Efendi de ona tasavvufta talebeleri yetiştirmek icin icazet verdi

Onceleri bir muddet DavUdpaşa Camiinde Cuma gunleri, haftanın diğer gunleri de Sultanahmet, Şehzade ve Sultan Mehmed Han (Fatih) Camiinde vaizlik vazifesi yaparak halkı irşad edip doğru yolu gosterdi Sonra da hocasının emri uzerine şeyhlik, rehberlik yaptı Kendi adı ile anılan Şehremini'ndeki Şirvani Tekkesinde diğer meşhUr ismiyle Hulviyye Tekkesinde insanlara rehberlik yaptı, tasavvufda talebe yetiştirdi Bu dergahta talebelerin yiyeceklerini kendisi karşılardı Ayrıca herbir talebeye beşon akce harclık verirdi Bu kadar masrafı karşılamak icin lazım olan parayı nereden temin ettiğini kimse bilemezdi Ancak onun bir bereketi ve kerameti olduğunu farkedenler de vardı

Şiirde Hulvimahlasını kullanırdı bu hususda şu menkıbe anlatılır: Bir gun Mevlana Celaleddini RUmi hazretlerinin anını hocası Hasan Zarifi Efendiye goturup hediye etti

Hocası; Gel Helvacızade, sana Mevlana hazretlerinden bir mahlas rica edelimdiyerek uc İhlas bir Fatiha okuyup Divan'ı acınca, yuksekliklere mensub olan tatlı olurmanasında şu rubai cıkar: Menkane ulviyyen kad cae hulviyyenBu rubai işaret sayılarak MahmUd Efendi, bu olaydan sonra Hulvimahlasını kullandı

Evliyanın meşhurlarından olan alimlerden naklederek buyurdu ki: Dunyada oruc tut Olum geldiğinde bayram sevinci icinde ol Dilini tut, koru Luzumsuz şeylerden sakın Dunyaya meyletme Ahirete gotureceğin şeyler olcusunde dunya ile ilgilen

Her işin başı ilimdir İlmin başı ise Allahu tealanın inayetidir

Allahu tealaya, dunya mertebesi ve halkın itibar ve sevgisini kazanmak icin ibadet edenler, Allahu tealanın gazabına uğrayan kişilerdir

Allahu teala bir kuluna iyilik murad ederse, ona hayırlı amel kapısı acar, soz kapısını kapar Kotuluk murad ettiğinde bunların aksini yapar Kişinin yaramaz soz konuşması bedbahtlıktır

İhlas, her şeyin Allahu tealanın rızası icin yapılması, amelin kabUlune vesile olan guzel duşunce (niyet) dir

MahmUd Hulvi Efendinin eserlerinden bazıları şunlardır: 1) Camı DilNevaz: Gulşeni Raz şerhinin tercumesidir 2) Taşlıcalı Yahya Beyin Hamsesine bir nazire, 3) ElLemezatı Hulviyye ElLemehatı Ulviyye: İsmi, Ulvi parıltıların ağızdaki tadımanasına gelen bu eseri, 1609 senesinde yazmağa başlayıp, 1621 senesinde tamamladı Eser bir mukaddime ve değişik bolumlerden meydana gelmiştir Mukaddimede ilk dort halife, dort mezhebin imamları ve oniki imam, lemzalarda ise, Halvetilik yolundaki buyuk velilerin hayatı ve menkıbeleri anlatılmaktadır Lemza ve mukaddimesinde 140 zatın hal tercumesi anlatılan bu esere, hatime, son kısmında ise ayrıca, bizzat kendisinin goruştuğu 52 velinin hayatını ilave etmiştir MahmUd Hulvi Efendi, tasavvufu ve evliyanın hal tercumesini anlatan elliye yakın mUteber kitabı tarayarak bu eseri meydana getirdiğini kaydedip faydalandığı eserlerin isimlerini bildirmektedir

1) Osmanlı Muellifleri; c1, s61
2) Sicilli Osmani; c4, s320
3) Ziyareti Evliya; s99
4) VakayiulFudala; c1, s551
5) Lugatı Tarihiyye; c2, s165
6) İslam Alimleri Ansiklopedisi; c15, s229
7) Lemezat


alıntı
​