Farsça kökenli bir kelimedir “Çene” kelimesi. İçinde “çene” kelimesini barındıran tüm deyimler söz sözleme ve konuşma üzerine birer vecize olmuştur hep; “çene çalmak”, “çenesi düşmek” “çeneye vurmak” gibi. Tarih boyunca büyük ve güçlü çeneye sahip insanların sözü dinlenen, sözü geçen ve hatta iktidara hükmeden insanlar olmasının mutlaka bir ilişkisi vardır bu durumla. Acaba Bill Clinton’ın başkan olmasında çenesinin yüzüne kattığı “kararlılık” ifadenin ne kadar etkisi vardır? Geniş çene yapısına sahip Alec Boldwin’ i otoriter rollerde görmemizin, çıkıntılı bir çene ucu olan Tom Hanks’i duygusal rollerde izlememizin bir sebebi de yüzlerinin harmonisine katkıları bulunan bu çene yapılarıdır. “Çocuklar Duymasın” dizisinin otoriter babası “Tamer Karadağlı’ nın yakışıklı yüzüne güç katmış çenesi, rolünü bize başarıyla aktarmasına başkaca bir etken olmuştur. İlm-i Sima’da geniş çeneye sahip olanların; otoriter, aşırı yuvarlak olanların; enerjik, ileriye doğru aşırı çıkıntılı çenesi bulunanların; inatçı, yukarı doğru eğik olanların; zevkine düşkün, küçük olanların; kararsız bir görüntüsü olduğu söylenebilir. Yüzün her estetik ünitesi birbiriyle uyum içerisinde bulunca güzel ya da yakışıklı bir yüzden bahsedilir. Bununla birlikte; çene, yüzün estetik üniteleri içerisinde en belirleyici role sahip bölümlerden biridir.
Çeneye dair estetik müdahalelere 4 şekilde karar verilir.
Bunlardan birincisi; kemik yapılara dokunmadan yumuşak dokulara yapılan müdahalelerdir. Burada özellikle eksikliği ya da yetersizliği bulunan bölgeye dolgu maddeleri enjekte edilerek yeterli düzelme sağlanabilir. Çene kemiğinde kesi istemeyen hastalar ve hafif düzeltmeler ihtiyacı olan hastalara dolgu uygulamaları hastanın ihtiyacını karşılar. Bununla birlikte, dolgu uygulamaları geçici uygulamalar olduğu için 2 sene sonra tekrar edilmeleri gerekir.
İkincisi; hastaların yüzünde başka bir estetik üniteye müdahale etmeden sadece çeneye yönelik estetik kusurları gidermeyi amaçlayan operasyonlardır. Bu hastalarda ihtiyaca göre çene ucu ileriye, geriye, sağa, sola, aşağıya ya da yukarıya doğru yer değiştirilir. Çene ucu hafif çıkıntılı hastalarda bazen sadece törpüleme işlemi yeterli olur. Çene ucunun özellikle aşağı alınması gereken durumlarda çene ucu ile çene arasında bir boşluk kalacağından bu boşluğu doldurmak için kemik yamalara ihtiyaç duyulabilir. Bu kemik yamalar genellikle hastanın kalçasından alınır. Çene ucunu ileriye almak gerektiğinde bu müdahale hastanın ihtiyacına göre çene ucu kesilerek yapılabileceği gibi çene ucuna dışarıdan konacak bir protezle de yapılabilir. Sadece çeneye yönelik yapılan estetik operasyonlar çene ucuyla sınırlı değildir. Hastanın çene köşelerine de estetik ameliyat yapılabilir. Çene köşeleri aşırı belirgin ve çok geniş çenelerde çeneye yapılan kesme ve törpüleme işlemleri ile istenilen sonuç elde edilir. Bununla birlikte çene köşeleri belirgin olmayan, silik ya da yukarıda bulunan hastalarda protez uygulanır.
Üçüncüsü; alt ve üst çenelerin birbirleriyle ilişkisi bozulmuş ve ağız kapanışlarında problem olan hastalara yapılan operasyonlardır. Bu hastalarda estetik görüntünün yanında çenenin kapanışını da düzenleyen ortognatik cerrahi ya da tek çene, çift çene ameliyatları da denilen cerrahi işlemler uygulanır. Ortognatik cerrahi için yapılacak müdahalelerden önce hastanın ortodontik bir muayeneden ve tedaviden geçmesi gerekir. Sadece alt çeneye, sadece üst çeneye ya da her ikisine birden cerrahi uygulanabilir. Bu uygulamalarda alt ve üst çenelere hastanın ihtiyacına göre ileri, geri, yukarı, aşağı ya da öne ve arkaya alma işlemleri uygulanır. Çeneler yeni yerlerine yerleştirildiğinde titanyum plaklar ile sabitlenirler. Ortognatik cerrahide hastaların çeneleri dişleriyle beraber yer değiştirildiğinden hastanın bozuk olan alt ve üst dişlerin ilişkisi ameliyattan sonra düzelir. Bununla beraber çoğu hastada ortodontik tedavi cerrahi uygulamalardan sonra da devam eder.
Dördüncüsü; hastanın yüzüne uygulanması planlanan burun estetiği gibi operasyonlara ek olarak çeneye estetik uygulamaların yapılmasıdır. Bu hastalar sıklıkla estetik burun ameliyatı isteyen hastalardır ve hastalara sadece burun ameliyatı ile yüzde bir denge yakalanmayacağı düşünüldüğü zaman burunla beraber çeneye de estetik operasyon yapılır. Elmacık kemiklerinin daha belirgin olmasını isteyen hastalarda da çeneye estetik düzeltmeler gerekebilir. Elmacık kemikleri belirginleşen hastalarda çene ucunun geride olması yüzde denge ve harmoninin bozulması anlamına geleceği için kombine uygulamalar gerekebilir.
Yüze uygulanılan başka estetik ameliyatların da çeneye etkisi olmaktadır. Örneğin yüz germe, orta yüz kaldırma, ya da boyun germe ameliyatlarında çene konturları da olumlu yönde değiştirmektedir. Bazı hastalara uygulanan bu operasyonlar ile çene bölgesine başka hiçbir uygulama yapmadan değişim elde edilebilir.