Kesim temsilcilerine nazaran, geçen yıl 2 milyonu aşkın klon cep telefonu satışı yapıldı. Ekonomik kayıp 2 milyar lirayı buluyor.
Dünya'dan Yener Karadeniz'in haberine nazaran, yüksek kur ve vergi oranlarına bağlı olarak fiyatların artmasının yanı sıra taksit sayısının düşürülmesiyle cep telefonu almakta zorlananlar, “klon” olarak tanımlanan IMEI numarası değiştirilmiş ya da kopyalanmış telefonlara yöneldi. Geçen yıl perakende noktalarında satılan 10 milyon adetlik satışa rağmen 2 milyonu aşkın klonlanmış cep telefonu satıldığına işaret eden MOBİSAD Lideri Mustafa Kemal Turnacı, kamunun bu yolla uğradığı yıllık ekonomik kaybın 2 milyar lirayı bulduğunu söyledi. Turnacı, zincir marketlerin cep telefonu satışı yapmasının da haksız rekabete yol açtığını kaydetti. Türkiye’de son yıllarda artan vergi oranları, düşen taksit sayısı ve yükselen kur nedeniyle ortalama fiyatı 3 bin 600 TL’ye ulaşan cep telefonu satışlarında klon patlaması yaşanıyor. 2020'de 2 milyonu aşkın klonlanmış telefon satışı gerçekleştiğini belirten MOBİSAD Lideri Mustafa Kemal Turnacı, iktisadın 2 milyar TL kayıp yaşadığını söyledi.
Koronavirüs salgını birçok alanda satış kaybına yol açsa da cep telefonu satışları bu periyotta başarılı bir grafik çizdi ve 10 milyon 500 bin adete ulaştı. Lakin yüksek vergiler ve taksit sınırlamasıyla birlikte kurda yaşanan artışın tesiri, elektronik kimlik bilgisi (IMEI numarası) değiştirilmiş ya da kopyalanmış aygıt manasına gelen klonlanmış telefon satışlarının katlanmasına neden oldu. 2020’de cep telefonu fiyatının ortalamada 3 bin 600 TL’yi aşması ile klonlanmış telefon satışları 2 milyon adedi aştı. Yasal olmayan yollarla getirilen aygıtlara yapılan bu uygulama ile tüketici birinci evrede yüzde 3040’a varan fiyat avantajı elde etse de ülke bu nedenle yılda yaklaşık 2 milyar TL’ye yakın vergi kaybı yaşıyor. Kullanıcı ise kısa aralıklarla klonlama sürecini yenilemek zorunda kalıyor.
Veri havuzuna iki yıl hududu getirilmeli...
Taşınabilir İrtibat Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Lideri Mustafa Kemal Turnacı, klonlanmış telefon satışının önüne geçilmesi için bölüme yönelik regülasyon getirilmesi ve eski cep telefonu kimliklerinin güvenliğinin sağlanması gerektiğini söyledi. Turnacı, “Son 7 sene içinde satılan aygıtlarda önemli bir veri oluştu. Çekmecelerimizde yedek beklettiğimiz telefonlar var ve bunların IMEI numarası haberimiz olmadan çalınıyor. Devlet IMEI numarasının çalınmamasını sağlamalı, bunu garanti altına almalı. 7 sene sinyal alınmayan aygıtların havuzdan çıkarılma uygulamasının 2 seneye düşürülmesini istiyoruz. Kayıt dışı klon
lama en kolay tarafı ile bu halde çözümlenebilir. Bu, vatandaşa da ülkeye de katkı sağlayacak, yıllık satış adeti 10 milyon 500 binden 13 milyona çıkacaktır. Kelam konusu önlemin de tesiri ile 2 milyar TL’lik ek vergi geliri sağlanacaktır” dedi.
Sektörel düzenleme koşul.
Kesimde 22 bin satış noktası ve 170 bin çalışan bulunduğunu belirten Mustafa Kemal Turnacı, bölüme yönelik düzenlemelere ait de şu tabirleri kullandı: “Bugün Türkiye’nin en büyük doğal ağlarından biriyiz. 20 yılı aşkın müddettir varlığını devam ettiren bölümde kendini çok fazla geliştiren firmalar olduğu üzere bölüme ziyan veren, kayıt dışılığa itenler de bulunuyor. Dünyada en yüksek vergiler ile hizmet ediyoruz. Yurtdışı ile fiyat makasımız açıldığı için vatandaşlar alternatif yollara başvuruyor. Şu an kayıt dışılık klonlama usulü ile sınır safhaya ulaşmış durumda. 10,5 milyon adet sıfır telefon satışına karşılık 2 milyonu aşkın klonlanmış telefon satışı ve 20 milyon da ikinci el cep telefonu satışı gerçekleştiriliyor. IMEI kopyalama, bir iş modeli haline geldi. Saha satış kanallarında kuralların oluşturulması ve sertifikasyon bu nedenle çok kıymetli. Saha satış kanallarında kontrol yapılmadığı için kayıt dışına yönelen noktalar kendine avantaj sağlayarak işini yanlışsız yapan üyelerimize haksız rekabet alanı oluşturuyor. Firmalarımızı birtakım kuralarla hakikat tarafa yönlendirmeliyiz. Bu bahiste sertifikasyon ve kontrol olmalı.”