iltasyazilim
FD Üye
ÇERKES SÜRGÜNÜ
Göç mü, yahut sürgün mü?
Göç, iç ve dış göç şeklinde ele alınabilir Göç coğrafi hareketlilik halindeki bir topluluğun bir bölgeden ya da bir ülkeden diğerine hareket etmesidir Tabii afetler, harpler, tarımda makineleşme, kitle haberleşme araçları, genç nüfus, idareli sebepler ve terör göçlere sebep olabilmektedir (ErkalBaloğlu, 1997: 123124)
Coğrafya ilk olarak olmak üzere, iktisat, sosyal psikoloji ve sosyoloji gibi göç olgusunu inceleyen disiplinler aralarında konuya en geniş açıdan bakan bilim dalı sosyolojidir 'Çünkü sosyolojik tahliller coğrafi değişmelerden ziyade sosyolojik boyut ve çerçevedeki değişmeleri dikkate alır Mesela, göçün ortaya çıkaracağı sosyal hareketlilik, göç sebepleri, armoni, göçe niçin olan kararların oluşumu, göç sürecindeki ayıklama safhaları ve sonuçları ile göç edilen ülke ve göçe kaynak olan ülke halkları üzerindeki etkileri sosyolojinin alaka alanı kapsamındadır (Yolcu, 1994: 14 )
Göç türleri incelenirken ele alınan mesafekavramı çoğunlukla kıta içi ve kıtalararası göçlerle ilgilidir Bir ülkenin ulusal sınırları içerisindeki nüfus hareketlerine iç göç, nüfusun ülke sınırları dışına karşın yer değiştirmesine ise dış göç denir Mahiyetleri itibariyle bu tür göçlerde bedensel mesafe kavramının hiç bir önemi yoktur (Yolcu, 22)
Mecbur göçlerde, göç kararı göç edenin iradesini dikkate almamaktadır Zorunlu iskân politikaları yoksa bir savaş ya da doğal facia nedeniyle ortaya meydana çıkan göçler mecbur göçlerdir 'Göç edenin iradesine dayalı olmayan yer değiştirmeleri olağan anlamıyla göç saymama eğilimi de mevcuttur Bu eğilimin nedeni sürgünkavramının göç kavramından ayrı bir kriterle incelemeye ast tutulması gereğine dikkat çekmek olmalıdır' (Uysal, 1996: 141)
Yukarıdaki tanımlardan açık açık anlaşılacağı üzere, Çerkeslerin Kafkasya'dan Anadolu'ya gelişi bir sürgün olup, bu kütlesel nüfus hareketinin göç olarak isimlendirilmesi doğru değildir
Çerkeslerin sürülme sebebi
Hesaplı, dini, siyasi ve kültürel sebepler yanına tarih boyunca en çok karşılaşılan göç sebebi savaşlar olmuştur Kafkasya'dan Anadolu'ya kitleler halinde akan nüfus hareketinin de siyasi ve dini boyutu da olmakla beraber en önemli sebebi iki asır aralıksız Rus savaşlarının Çerkesler aleyhine mağlubiyetle sonuçlanmasıdır
Sürgün güzergâhı
18591864 yıllarında yurtlarından sürülen Çerkesler deniz yoluyla, Kafkasya'da, Taman, Tuapse, Anapa, Tsemez, Soçi, Adler, Sohum, Poti, Batum vd limanlardan bindirilip Osmanlı Devleti'nin Trabzon, Samsun, Sinop, İstanbul, Varna, Burgaz ve Köstence limanlarında indiriliyordu 18651866 tehciri ile OsmanlıRus harbinden sonraki 1878 tehciri kara aracılığıyla gerçekleştirildi Doğu yolundan genellikle Çeçen, Dağıstan, Asetin, Kabardey muhacirleri göçürülmüştür Daha sonraki göçler de kara yoluyla yapılmıştır (Berzec, 1986: 114) kaynak *
Göç mü, yahut sürgün mü?
Göç, iç ve dış göç şeklinde ele alınabilir Göç coğrafi hareketlilik halindeki bir topluluğun bir bölgeden ya da bir ülkeden diğerine hareket etmesidir Tabii afetler, harpler, tarımda makineleşme, kitle haberleşme araçları, genç nüfus, idareli sebepler ve terör göçlere sebep olabilmektedir (ErkalBaloğlu, 1997: 123124)
Coğrafya ilk olarak olmak üzere, iktisat, sosyal psikoloji ve sosyoloji gibi göç olgusunu inceleyen disiplinler aralarında konuya en geniş açıdan bakan bilim dalı sosyolojidir 'Çünkü sosyolojik tahliller coğrafi değişmelerden ziyade sosyolojik boyut ve çerçevedeki değişmeleri dikkate alır Mesela, göçün ortaya çıkaracağı sosyal hareketlilik, göç sebepleri, armoni, göçe niçin olan kararların oluşumu, göç sürecindeki ayıklama safhaları ve sonuçları ile göç edilen ülke ve göçe kaynak olan ülke halkları üzerindeki etkileri sosyolojinin alaka alanı kapsamındadır (Yolcu, 1994: 14 )
Göç türleri incelenirken ele alınan mesafekavramı çoğunlukla kıta içi ve kıtalararası göçlerle ilgilidir Bir ülkenin ulusal sınırları içerisindeki nüfus hareketlerine iç göç, nüfusun ülke sınırları dışına karşın yer değiştirmesine ise dış göç denir Mahiyetleri itibariyle bu tür göçlerde bedensel mesafe kavramının hiç bir önemi yoktur (Yolcu, 22)
Mecbur göçlerde, göç kararı göç edenin iradesini dikkate almamaktadır Zorunlu iskân politikaları yoksa bir savaş ya da doğal facia nedeniyle ortaya meydana çıkan göçler mecbur göçlerdir 'Göç edenin iradesine dayalı olmayan yer değiştirmeleri olağan anlamıyla göç saymama eğilimi de mevcuttur Bu eğilimin nedeni sürgünkavramının göç kavramından ayrı bir kriterle incelemeye ast tutulması gereğine dikkat çekmek olmalıdır' (Uysal, 1996: 141)
Yukarıdaki tanımlardan açık açık anlaşılacağı üzere, Çerkeslerin Kafkasya'dan Anadolu'ya gelişi bir sürgün olup, bu kütlesel nüfus hareketinin göç olarak isimlendirilmesi doğru değildir
Çerkeslerin sürülme sebebi
Hesaplı, dini, siyasi ve kültürel sebepler yanına tarih boyunca en çok karşılaşılan göç sebebi savaşlar olmuştur Kafkasya'dan Anadolu'ya kitleler halinde akan nüfus hareketinin de siyasi ve dini boyutu da olmakla beraber en önemli sebebi iki asır aralıksız Rus savaşlarının Çerkesler aleyhine mağlubiyetle sonuçlanmasıdır
Sürgün güzergâhı
18591864 yıllarında yurtlarından sürülen Çerkesler deniz yoluyla, Kafkasya'da, Taman, Tuapse, Anapa, Tsemez, Soçi, Adler, Sohum, Poti, Batum vd limanlardan bindirilip Osmanlı Devleti'nin Trabzon, Samsun, Sinop, İstanbul, Varna, Burgaz ve Köstence limanlarında indiriliyordu 18651866 tehciri ile OsmanlıRus harbinden sonraki 1878 tehciri kara aracılığıyla gerçekleştirildi Doğu yolundan genellikle Çeçen, Dağıstan, Asetin, Kabardey muhacirleri göçürülmüştür Daha sonraki göçler de kara yoluyla yapılmıştır (Berzec, 1986: 114) kaynak *