Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Yıllardır cerrahi mesleğini icra eden ve bu mesleği çok seven biri olarak cerrahi tedavinin tedaviler sıralamasında son seçenek olması gerektiğine yürekten inanlardanım. Ama bazen vesair seçeneklerin tedavi etmede ehliyetsiz kalmaları yahut ehliyetsiz olacaklarının bilinmesi cerrahi tedavi seçeneğini ya farz kılıyor, ya da birinci seçenek haline getiriyor. Bazen hiç vakit kaybetmeden, ehil tetkikler yapılmadan acil cerrahi teşebbüs gerekebilir ki bunlara her türlü önemli yaralanmayı örnek olarak verebiliriz. Lakin günümüzde yapılan cerrahi teşebbüslerin çoğunluğu daha evvelden planlanarak yapılan cerrahi teşebbüsler oluşturmaktadır. Anestezi ve cerrahi tekniklerdeki gelişmeler hastaların kendilerine önerilen cerrahi tedaviyi daha kolay kabul etmelerini sağlamıştır.
Geçmişte ne yapılırdı?
1811’de Royal Collage of Surgeons’un kuruluşu için yapılan görüşmelerde Lord Thurlow’un “cerrahideki bilim kasaplıktakinden ziyade değildir” halindeki kelamları günümüze nerelerden gelindiğini özetlemektedir. 1970’li yıllara kadar illetlerin tanısının konulması hastanın tabibe verdiği tabirler ve muayene bulgularına dayanılarak yüksek yanılma hakkı ile konulmaya çalışılırdı. Bu periyotlarda doktorun kanaatini teyit edecek yahut aksini gösterecek tetkikler hudutlu olmakla bir arada, güvenilirlik nispetleri da düşüktü. Bunlara kısıtlı ameliyathane kaideleri ve ehliyetsiz gereç üzere problemler eklendiğinde eski meslektaşlarımızın işlerinin çok sıkıntı olduğunu varsayım etmek sanırım hiç de sıkıntı olmaz. Ameliyatta uygulanan büyük kesiler, ameliyat sonrasında gelişen yara enfeksiyonu ve buna bağlı olarak uzun vadede gelişen yara mekanı fıtıkları sayabileceğimiz öteki dertleri oluşturmaktaydı.
Artık ne yapıyoruz?
Yirmi 1. yüzyıl cerrahları olarak biz yeterli bir miras devraldık. Teknolojik gelişmelerden faydalanarak tanıdan tedaviye giden süreç çok kısalmış, tedavinin başarılı sonuç verme orantısı çok yükselmiştir. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, magentik rezonans görüntüleme ve pozitron emisyon tomografisi üzere tanısal tetkikler yüksek doğruluk nispeti ile kesin tanı konulmasını sağlamaktadır. Bu durumda cerrahlara düşen vazife, tanısı konulmuş hastada cerrahi tedaviye gereksinim olup olmadığına karar vermek ve bu kararı uygulamaktır.
Teknolojik gelişmeler sadece tanı yerinde olmamıştır, elbette tedavi sahası da bu gelişmeden hakkına düşeni almıştır. Bayan marazları ve veladet eksperlerinin başlattıkları laparoskopik tanı bir vade sonra umumî cerrahi alnında da uygulanmaya başlanmış ve süratle kabul görerek başta safra kesesi hastalıklarında olmak üzere bir çok illetin tedavisinde uygulanan prosedür olmuştur. Parmak genişliğinde birkaç kesi yapılarak optik cihazlar yardımı ile başarılı ameliyatlar yapılabilmektedir. Bu sayede yara enfeksiyonaları, yara tarafı fıtığı gelişme ihtimali çok azalmıştır.
Yapılmasının mümkün olmadığı yahut ameliyattan sonra hasta yaşama bahtının düşük olduğu düşünülen kanser ameliyatları doku kesicileri ve kanamayı kolaylıkla durduran laser teknolojisinin tasarrufa girmesi ile bir çok merkezde muvaffakiyet ile yapılabilir hale gelmesini sağlamıştır. Bu hastaların ameliyat sonrasında destekleyici tedavilerinde de ehemmiyeti gelişmeler sağlanarak ameliyat sonrasında uzun mühlet ağızdan beslenemeyecek hastalar damar yolu ile gerekli formda beslenebilmektedir.
Buraya kadar saydıklarımız illetlerin tanı ve tedavisi ile ilgiliydi, meğer tıpkı noktada değerli bir mevzu daha vardır. Bu da ileride bizim yanımızı alacak ve bizden devraldıkları hizmeti bizden daha âlâ yapacak yarının tabiplerini yetiştirmek. Günümüzdeki kamera ve kayıt sistemleri sayesinde bu hususta da eskiye nazaran daha şanslı olduğumuzu söyleyebiliriz.
Gelecekte ne yapılabilir?
Eski çağlardan orta çağa cerrahi sanatının uygulanması ve son yüzyılda cerrahinin bilimle olan evliliği sonucunda hayatın vadesi ve kalitesini arttırmak için nasıl daha çok cerrahi teşebbüs yaparız fikri hakim olmuş, ama son 20 yılda hedeflediğimiz sonuca nasıl en az süreç yaparak ulaşırız görüşüne noktasını bırakmıştır. 1980’li yıllara kadar sıklıkla yapılan ülser ameliyatları geliştirilen ilaçlar sayesinde istisnalar dışında tarihe karışmış durumdadır. Gelecekte bugün için tedavisi fakat cerrahi teşebbüsle mümkün olduğu düşünülen bir ekip marazların tedavisi de ilaçlarla mümkün olabilecektir. Birtakım marazların gelişmesi önlenerek cerrahi tedavilerine muhtaçlık kalmayacaktır. Her ne kadar teknoloji ve bilim ilerledikçe kimi marazların tedavisi cerrahi olmaktan çıksa da, teknolojinin kendisi cerrahi teşebbüsleri zarurî kılabilmektedir. Üretilen araçların dikkatsiz kullanılması yahut çağdaş silahların kullanılması ile oluşan yaralanmalar her devir acil cerrahi teşebbüslere muhtaçlık duyacaklardır. Ama ameliyatlar geniş bir ameliyat ekibi ile değil de, bir robot, bir cerrah ve bir yahut iki yardımcı işçi ile yapılabilecektir.
Geçmişte ne yapılırdı?
1811’de Royal Collage of Surgeons’un kuruluşu için yapılan görüşmelerde Lord Thurlow’un “cerrahideki bilim kasaplıktakinden ziyade değildir” halindeki kelamları günümüze nerelerden gelindiğini özetlemektedir. 1970’li yıllara kadar illetlerin tanısının konulması hastanın tabibe verdiği tabirler ve muayene bulgularına dayanılarak yüksek yanılma hakkı ile konulmaya çalışılırdı. Bu periyotlarda doktorun kanaatini teyit edecek yahut aksini gösterecek tetkikler hudutlu olmakla bir arada, güvenilirlik nispetleri da düşüktü. Bunlara kısıtlı ameliyathane kaideleri ve ehliyetsiz gereç üzere problemler eklendiğinde eski meslektaşlarımızın işlerinin çok sıkıntı olduğunu varsayım etmek sanırım hiç de sıkıntı olmaz. Ameliyatta uygulanan büyük kesiler, ameliyat sonrasında gelişen yara enfeksiyonu ve buna bağlı olarak uzun vadede gelişen yara mekanı fıtıkları sayabileceğimiz öteki dertleri oluşturmaktaydı.
Artık ne yapıyoruz?
Yirmi 1. yüzyıl cerrahları olarak biz yeterli bir miras devraldık. Teknolojik gelişmelerden faydalanarak tanıdan tedaviye giden süreç çok kısalmış, tedavinin başarılı sonuç verme orantısı çok yükselmiştir. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, magentik rezonans görüntüleme ve pozitron emisyon tomografisi üzere tanısal tetkikler yüksek doğruluk nispeti ile kesin tanı konulmasını sağlamaktadır. Bu durumda cerrahlara düşen vazife, tanısı konulmuş hastada cerrahi tedaviye gereksinim olup olmadığına karar vermek ve bu kararı uygulamaktır.
Teknolojik gelişmeler sadece tanı yerinde olmamıştır, elbette tedavi sahası da bu gelişmeden hakkına düşeni almıştır. Bayan marazları ve veladet eksperlerinin başlattıkları laparoskopik tanı bir vade sonra umumî cerrahi alnında da uygulanmaya başlanmış ve süratle kabul görerek başta safra kesesi hastalıklarında olmak üzere bir çok illetin tedavisinde uygulanan prosedür olmuştur. Parmak genişliğinde birkaç kesi yapılarak optik cihazlar yardımı ile başarılı ameliyatlar yapılabilmektedir. Bu sayede yara enfeksiyonaları, yara tarafı fıtığı gelişme ihtimali çok azalmıştır.
Yapılmasının mümkün olmadığı yahut ameliyattan sonra hasta yaşama bahtının düşük olduğu düşünülen kanser ameliyatları doku kesicileri ve kanamayı kolaylıkla durduran laser teknolojisinin tasarrufa girmesi ile bir çok merkezde muvaffakiyet ile yapılabilir hale gelmesini sağlamıştır. Bu hastaların ameliyat sonrasında destekleyici tedavilerinde de ehemmiyeti gelişmeler sağlanarak ameliyat sonrasında uzun mühlet ağızdan beslenemeyecek hastalar damar yolu ile gerekli formda beslenebilmektedir.
Buraya kadar saydıklarımız illetlerin tanı ve tedavisi ile ilgiliydi, meğer tıpkı noktada değerli bir mevzu daha vardır. Bu da ileride bizim yanımızı alacak ve bizden devraldıkları hizmeti bizden daha âlâ yapacak yarının tabiplerini yetiştirmek. Günümüzdeki kamera ve kayıt sistemleri sayesinde bu hususta da eskiye nazaran daha şanslı olduğumuzu söyleyebiliriz.
Gelecekte ne yapılabilir?
Eski çağlardan orta çağa cerrahi sanatının uygulanması ve son yüzyılda cerrahinin bilimle olan evliliği sonucunda hayatın vadesi ve kalitesini arttırmak için nasıl daha çok cerrahi teşebbüs yaparız fikri hakim olmuş, ama son 20 yılda hedeflediğimiz sonuca nasıl en az süreç yaparak ulaşırız görüşüne noktasını bırakmıştır. 1980’li yıllara kadar sıklıkla yapılan ülser ameliyatları geliştirilen ilaçlar sayesinde istisnalar dışında tarihe karışmış durumdadır. Gelecekte bugün için tedavisi fakat cerrahi teşebbüsle mümkün olduğu düşünülen bir ekip marazların tedavisi de ilaçlarla mümkün olabilecektir. Birtakım marazların gelişmesi önlenerek cerrahi tedavilerine muhtaçlık kalmayacaktır. Her ne kadar teknoloji ve bilim ilerledikçe kimi marazların tedavisi cerrahi olmaktan çıksa da, teknolojinin kendisi cerrahi teşebbüsleri zarurî kılabilmektedir. Üretilen araçların dikkatsiz kullanılması yahut çağdaş silahların kullanılması ile oluşan yaralanmalar her devir acil cerrahi teşebbüslere muhtaçlık duyacaklardır. Ama ameliyatlar geniş bir ameliyat ekibi ile değil de, bir robot, bir cerrah ve bir yahut iki yardımcı işçi ile yapılabilecektir.
