cevre kirliliği etkileri

cevre kirliliğinin etkileri


Canlıların hayati aktivitelerini olumsuz yonde etkileyen cevre sorunlarına cevre kirliliği adı verilir
Cevre kirliliğinin temel sebebi sanayi devrimine dayandırılsa da aslında yuzyıllar onceye kadar uzanmaktadır İnsanoğlu ilk kez milyonlarca yıl once ateşi bulup,farkında olmadan havayı kirletmeye başlamıştırTarım yapmaya başladıktan sonra da cevreyi bilincsiz bir bicimde değiştirme surecine girmiştirOrmanların tahrip edilmesi,aşırı otlatma,yanlış arazi kullanımı,bocek oldurucu ilacların kullanımı,kentleşme ve sanayileşme gibi değişikliklerle birlikte cevre kirliliği ortaya cıkmıştır


Cevre Kirliliğinin İnsan Uzerindeki Etkileri

Hava kirliliğinde en cok acığa cıkan gazlardan biri olan sulfurdioksit, solunum yolu problemlerine yol acıyor; ustelik akciğer dokusunu da zedeliyor Monoksit, sinir sisteminin calışmasını etkiliyor Kurşun ise cocuklarda beyin zararlarına yol acıyor Yine bol miktarda bulunan nitrojendioksit, nefes almayı gucleştirirken astıma da neden oluyor
Sulara karışan bakteri, virus ve ceşitli kimyasal yapılar insan vucuduna girerek her ceşit hastalığa yol acabilmektedir
Radyasyonun insan vucudunu etkilemesiyle bağışıklık mekanizması felce uğrar ve insan vucudunda kanserli hucrelerin oluşumu ve yayılımı gozlenir

Ortacağda cevre kirliliğinin onemli bir sorun olduğunun farkına varıldı12 yuzyılda Fransa'da Philippe Auguste sokaklardaki iğrenc atıkların kaldırılmasını ilk emreden kral olduBoylece dışkılarını akarsulara atan halk kendi icme suyu kaynaklarını kirlettiYine cevre kirliliği hakkında ilk bilinen yasa 1388'de İngiltere Parlementosu'nda kabul edildiBu yasaya gore akarsulara ve sokaklara dışkı atılmayacaktı

Sanayi devriminde sanayi ve enerji uretme tesisleri yoğunlukta olduğu icin cevre kirliliği daha fazladırTum sanayi bolgelerinde metalurji ve demir celik kuruluşları karaları havayı ve suyu kirlettilerCharles Dickens'in romanları, komunizmin teorisyeni Friedrich Engels'in yazıları, Londra'nın kirlenmişliğinin kitaplardaki en onemli ornekleridirSonuc olarak her turlu sanayi atıkları,radyoaktif maddelerin radyasyon etkisi,gurultu meydana getiren ses titreşimleri sanayileşmiş ulkelerin cevre sorunları arasındadırBu da teknolojinin bilincsiz kullanılmasından kaynaklanmaktadır
Cevre unsurlarına gore cevre kirliliği ceşitli gruplara ayrılır;hava kirliliği,su kirliliği,toprak kirliliği,gurultu kirliliği ve radyoaktif kirlenmedir


hava kirliliği

Atmosferi oluşturan gazlardan azot %78,oksijen %21,argon %0,9 ve karbondioksit %0,03 oranlarında bulunurBu gazlardan başka su buharı,azot ve kukurt bileşikleri ile toz bulunurDunyada ki yaşam bu temel elementler uzerine kuruludurAtmosferdeki gaz karışım dengesinin bozulmasına hava kirlenmesi denirSanayi kuruluşları,termik santraller,yakma tesisleri (endustriyel atıkların yakılması),motorlu taşıtlar hava kirliliğine neden olan başlıca kaynaklardırUlkemizde hava kirliliği Murgul Bakır İşletmesinin cevreye yaydığı zararlı gazlarla başlamıştırDaha sonra Erzurum ,İzmit,Kayseri,Konya ve İstanbulda artan hava kirliliği onemli bir cevre sorunu haline gelmiştirTurkiyede hava kirliliği calışmaları ilk olarak 1961 yılında sağlık bakalığı bunyesinde,Ankarada iki adet yarı otomatik kukurtdioksit ve duman olcer cihazla başlatılmıştır

su kirliliği

İnsan yaşamı icin hayati oneme sahip olan su, aynı zamanda en cok kirlenen doğal maddedirHavaya karışan cok sayıda kirletici madde,oksijen,ışık ve ultraviyole ışınlarının etkisi ile parcalanarak toprağa inerOradan akarsulara,akarsulardan da denizlere ve gollere ulaşırBoylece su kirliliği oluşurEvsel atıklar,endustriyel,kentsel,tarım gibi etkenler başlıca nedenidirUlkemizde su kirliliği ilk kez 1940'da Halicte,1960'ta İzmir ve İzmit korfezlerinde ,1970'li yıllarda Mersin,İskenderun,Edremit korfezlerinde başlamıştır

toprak kirliliği

Cevreye atılan zararlı maddelerin toprağın yapısını ve işlevini bozmasına toprak kirliliği adı verilirHayvan dışkısı mezbahalardan ve her turlu ekin bicme etkinliğinden gelen atıklar, toprak kirlenmesinin en onemli kaynağıdırBilincsiz yapılan ilaclama ve gubreleme toprak kirliliğini hızlandırmıştırYirminci yuzyılın ortalarına doğru hızlı nufus artışı ile birlikte, tarım ve diğer alanlardaki sanayi ve teknolojinin hızla gelişmesine paralel olarak toprak kirliliği de artmaya başlamıştır

gurultu kirliliği

Gurultu insanlar uzerinde olumsuz etkenler yapan istenmeyen seslerdirGurultu kirliliği cevre kirlenmesi icinde onemli bir yere sahiptirBu yuzden gurultu ile ilgili kanuni duzenlemeler yapılmıştırTrafik ve sanayinin yoğun olduğu bolgelerde gurultu kirliliği daha fazladırİnsanlar uzerinde cok fazla olumsuz etkisi vardırGurultu;dikkati dağıtır,duşunmeyi engeller,uykusuzluğa ve buna bağlı olarak gerginliğe neden olurOrneğin:3040 desibel duzeyindeki gurultu uykusuzluk,sinir,konsantrasyon bozukluğu gibi ruhsal bozukluklara;6090 desibel duzeyindeki gurultu baş donmesi,solunum hızlanması gibi ruhsal ve sinirsel bozukluklara;90180 desibel duzeyindeki gurultu ruhsal,sinirsel,işitme ve denge bozukluklarına ayrıca ic kulak ve beyinde tahribatlara;180 desibelin ustunun kulak zarı patlamalarına yol actığı saptanmıştır

radyoaktif kirlenme

Radyosyon;belli enerjinin kaynağından demet halinde cevreye dağılması olayıdırDunyada genellikle her yerde radyasyon bulunduğu icin coğu yerde az cok radyasyon vardırRadyoaktif kirlenmenin nedenleri;nukleer enerji santralleri,ceşitli nukleer denemeler,tıbbi icerikli uretimler ve ceşitli endustri tipi uretimlerdirRadyoaktif maddeye sahip hayvansal urunler (et, balık, sut, vb) ve bitkiler, bu zararlı maddeyi besin zinciri ile insanlara ve diğer canlılara taşır Boylece bağışıklık mekanizmasını felce uğratmak ve kansere neden olmak gibi sorunlara yol acar