Çift dillilik nedir?

İKİ DİLİ AYNI ANDA ÖĞRENME: ÇİFT DİLLİLİK
Pek çok aile çocuklarının iki dili de anadili gibi konuşmasını istiyor Çift dillilik (bilingualizm) olarak adlandırılan bu eğitimi nasıl vermeleri gerektiği, avantajları ve dezavantajları ise en fazla merak edilen konuların başında geliyor Uzm Dil ve Söylev Terapisti Sümeyra Öztürk, “Çocukların çift dilli (bilingual) büyütülmesi sanılanın aksine tek bir dille büyütülmesinden şiddet değildir* Çocuklar gelişim evresinde tek dilin konuşulduğu bir ortamda yetişirlerse tek dil öğrenirler, iki dilin aralıksız kullanıldığı bir ortamda yetişirlerse iki dili aniden öğrenirler En önemlisi de eğer doğru bir şekilde desteklenirse çift dilli (bilingual) büyütülen çocukların gelişimi tek dille büyüyen çocuklarınki gibi sıradan ilerler Eğer gerekli destek sağlanmazsa çocuklar iki dilde de yaşıtlarının seviyesine ulaşamazlar




Çift dillilik (bilingualizm) iki şekilde gerçekleşebilir diyen UzmSümeyra Öztürk, “Birincisinde çocuk doğduğu andan itibaren benzeyen zamanda iki dili öğrenir Çok uluslu evliliklerde çocuk, doğumundan itibaren anne ve babasından ya da dadısından iki bambaşka dil edinebilir Diğerinde ise erken çocuklukta peş peşe iki dil edinilir Mesela çocuk 34 yaşına dek bir dili (genel olarak anadili), kreşe başladıktan daha sonra ise ikinci dili (genel olarak çevrenin konuştuğu dili) edinir Peş peşe öğrenilen dilin çift dillilik seviyesine ulaşması için ana dili seviyesinde gelişmiş olması gerekir “

“ÇİFT DİLLİLİK GECİKMİŞ KONUŞMAYA NEDEN OLMAZ
“Bilingual yani çift dilli çocuklarda dil ve hitabe gelişimi tek dilli çocuklarla paralel şekilde ilerler Ortalama aynı kelime sayısı ve dilbilgisi bilgisine sahip olurlar Erken dönemden itibaren iki dili kolaylıkla ayırt edebilir ve ebeveynlerin veya bakıcıların konuştuğu dile kadar geçiş yapabilirler Çift dillilikte her iki dilin de eşdeğer oranda başarılı ve akıcı olması şartı yoktur, çift dilli (bilingual) çocukların birçoğunda bir dil daha hakim olur
Peş peşe iki dil öğrenmede ise ilk dilin arkasında genel olarak 3 yaşından sonra ikinci dil öğrenilir Bu durum daha fazla bambaşka dilin konuşulduğu bir ülkeye göç eden ya da bambaşka dilde eğitim veren okullara giden çocuklarda görülür Çocuk evde ailesinin dilinde konuşurken okula başlayınca bambaşka bir dille konuşmaya başlar

İKİ DİL BİRBİRİNE KARIŞIR MI?
Çocuğun iki dilden sözcükleri bir arada kullanması dilleri ayırt edemediği anlamına gelmez diyenSümeyra Öztürk, “Çift dilli çocukların iki dili birbirine karıştıracağı düşüncesi yanlıştır İki dili iyi haberdar olan yetişkinler de olduğu gibi çocukların daiki dilden sözcükleri bir arada kullanması alışılagelmiş bir şart Bu, çift dil öğrenmenin çocukların kafasını karıştırdığı anlamına gelmez Çift dilli çocukların birçoğu etken olarak kullandığı dilden kelimeleri diğer dilin içine çeker Bu geçici bir durumdur ve her iki dilin öğrenimitamamlandıkça giderek azalır

AİLELER BU SÜREÇTE ÇOCUĞA NASIL YARDIM ETMELİ?
“Çift dilli (bilingual) çocukların gelişimi oldukça hassasiyet ve itina gösterilmesi gereken bir durumdur Çift dilli çocuklar ve aileleri iki dili ve kültürü bir arada yaşarlar böylece çift dille yetişen çocuklarda sağlıklı dil ve hitabe gelişimi için iki dilin de etkin olarak kullanılması ve desteklenmesi gerekir “ diyen Sümeyra Öztürk ailelere şu tavsiyeleri veriyor:

“Dil öğrenmek angarya haline getirilmemelidir Çocuklara ikinci dili öğretirken gündelik hayatla benzer ve ilgi çekici yöntemler kullanılmalıdır Çocuğun iki dilin de önemli olduğunu hissetmesi gerekiyor Eğer anne ve baba evin içinde birbiriyle Türkçe konuşuyorsa çocuk Türkçenin diğer dilden daha manâlı olduğunu düşünecektir Öteki dili de önemsemesi için Oyun grupları gibi çocuğa özel ortamlar hazırlanarak, iki dilin de manâlı olduğu algısı verilmelidir
Eğer çocuklar iki dili benzer anda öğreniyorsa ebeveynler ‘bir kişibir dil ’ yöntemini uygulamalıdır Bu yöntemde annebabalar çocuklarıyla sürekli olarak tek bir dilde konuşur Örneğin çocuk Almanca ve Türkçeyi aynı anda öğrenecekse anne ve baba çocukla yalnızca kendi anadillerini konuşmalıdır ya da çocuk evde Türkçe okulda Almanca konuşmalıdır Bu Nedenle çocuklar iki dili daha tez ayırt edebilir ve daha çabuk öğrenirKısacası çocuklar uyumlu olarak iki dile ansızın maruz bırakılmalıdır Bambaşka dilde teknolojik bir aygıt aracılığıyla yok büyükanne, dede, bakıcı, hoca vs gibi diğer insanlarla etkileşim halinde olmalıdır

Çift dilli ortamın fazla doğal olması gerektiğini vurgulayan Öztürk,“Eğer çocuk zorlayıcı, doğal olmayan ya da rahatsız edecek bir ortama maruz bırakılırsa ikinci dil öğrenmeye karşı dayanıklılık gösterebilir Ebeveynlerden birisi diğerinin dilini bilmezse sorun oluşabilir Ailede anne, baba ve çocuk aralarında konuşulan ortak bir dil olmalı
Ayrıca annebaba belli başlı dilini çevre dilinden daha iyi biliyorlarsa çocuğa sadece esas dilini öğretmeleri öğüt edilir Çünkü çocuğun dili içten öğrenmesi için ona dili doğru alıntı yapmak gerekir Çocuk asıl dilinde kesin bir seviyeye geldikten sonra ikinci dili (örneğin anaokulunda) kısa bir sürede akıcı bir şekilde öğrenebilir

“TERAPİYE NE VAKIT BAŞVURULMALI?
Çift dilli çocukların üçdört yaşına kadar ana dilini yeterince öğrenmesi, yani kelime dağarcığının geniş olması, çocuğun dürüst tümce kurabilmesi ve soru sorabilmesi şarttır diyen Dil ve Tavır Terapisti Sümeyra Öztürk “Fakat çocukların dil gelişimi gerektiği şekilde desteklenmezse çocuklar iki dilde de yaşıtlarının seviyesine ulaşamayabilir Bu çocukta dil bozukluklarına yol açabilir Çocuğun dil ve söylev terapisi görmesi gerekebilir Bu gibi durumlarda aileler “bekleyelim, görelim diyerek vakit kaybetmeden anında terapi desteği olmak için dil ve söylev terapistine başvurmalıdır Keza çift dilli çocuklarda uyumlu olarak dil ve konuşma gelişimi değerlendirilmesi yapılarak gelişimin seviyesi saptama edilmelidir

ÇİFT DİLLİ ÇOCUKLARDA TERAPİ GEREKTİREN DURUMLARI ŞÖYLE SIRALIYOR:Her iki dilde de öğrenme güçlüğü varsa, ikinci öğrenilen dil, birincil dilde de gecikmeye neden oluyorsa, ikinci öğrenilen dildeki sükunet 7 aydan daha uzun sürerse,dil ve hitabe kaygısı varsa,3 yaşına geldiği halde iki dilden birinde 2 ya da 3 sözcüklü tümce kuramıyorsa derhal bir dil ve tavır terapistine gidilmesini tavsiye ediyor