cıkıklar,ayak cıkığı,kol cıkığı,cıkıkların tedavisi
CIKIKLAR
Herhangi bir eklemde, oynak yuzlerin birbirine olan bağlantılarını yitirmesine ve normal olmayan yeni bir durum almasına cıkık (luksasyon) adı verilir
Carpma, duşme veya herhangi bir darbe sonucu eklem kapsulunun bir yerinden yırtılması ile cıkık meydana gelebilir Boylece kemiklerin oynak yuzlerinden biri eklem boşluğunun dışına cıkabilmektedir Ancak doğuştan meydana gelen cıkıklarda kapsulun yırtılmadan, gevşeyip bollaşmasıyla da cıkıklar meydana gelebilmektedir Bazı kırık olaylarında da sonradan yapılacak anormal hareketler sonucu cıkıklar oluşabilir Cıkık meydana gelen eklemde kemiklerin pasif hareketleri ortadan kalkmakta, adelelerin aktif hareketleri de oynak calışmadığından yapılamamaktadır
Cıkığın derecesine gore tam cıkık veya yarı cıkık (subluxatio) deyimleri kullanılabilir Bazı cıkıklar sağlam eklemlerde herhangi bir zorlama (travma) sonucu meydana geldiği halde bazen hicbir zorlama olmadan kendiliğinden de cıkık meydana gelebilir Bunlara patolojik veya spontan cıkıklar denir Bu gibi olaylarda, oynaklarda doğuştan veya sonradan olma bazı kusurların varlığı (artritis deformans, osteomiyelit, kemik tuberkulozu vb) eklemde kolayca bir cıkığa neden olmaktadır Bazı kemiklerde ilk cıkıktan sonra basit bir nedenle tekrarlayan, alışkanlık haline gelen cıkıklar oluşur Bunlara cıkık alışkanlığı veya habituel luksasyon denir
Cıkıklar genellikle organın cevre kısmındaki kemiğin adı ile isimlendirilirler, orneğin dirsek oynağfının cıkığında on kol cıkığından soz edilirCıkıklar bir guc etkisiyle oluştuğu halde cıkığı hazırlayan bazı faktorler de onemlidir Cok hareketli olan, dış etkenlerle fazla karşılaşan ve oynak yuzleri arasındaki nisbetsizlik nedeniyle bazı eklemlerde cıkık daha fazla gorulur Gercekten de butun cıkıkların %50′sini omuz cıkıkları oluşturur Ondan sonra dirsek cıkıkları, el ve parmak cıkıkları gelir
Cıkık meydana gelen eklemde kendiliğinden beliren ağrılar ve oynak bağlarının yırtılmasından meydana gelen kanama nedeni ile eklem cevresine kan oturması yani hematom gorulur Hasta bazı hareketleri yapamaz hale gelir Ayrıca kırıklardan farklı olarak cıkıklarda tabii olmayan bir tutukluk (fiksasyon) vardır Oynak bağlantısının bozulması nedeniyle durum ve şekil bozukluğu yani dislokasyon ve deformite belirtileri doktorlara cıkığın teşhisinde yardımcı olur Olayın meydana geliş bicimini dinleyen, goz ve elle muayene eden bir doktor, cıkığı teşhis edebilir Ayrıca rontgen filmi cekilerek durum daha kesin bir şekilde saptandıktan sonra bazı manevralarla cıkan kemikler eski yerlerine konur Bu işleme repozisyon denir Bu gibi manevralarda esas olan prensip cıkığın oluşunda gecen aşamaları, ters yonde taklit etmektir Bu amacla anestezi altında once adaleler gevşek bir duruma getirilir ve kemikler karşı yonlerden cekilmek, yani ekstansiyon yapılarak oynak yuzlerinin karşılıklı gelerek cıkığın yerine yerleşmesi sağlanır Ortopedik yontemlerle duzeltilemeyen bazı cıkıkları, cerrahlar operasyonla duzeltmek zorunda kalabilirlerYerine getirilemeyen eski cıkıklarda zamanla aynı yerde yeni bir oynak (neoarthrosis) meydana gelebilir Ancak hareket yeteneği azdır ve bu gibi olaylarda operasyon gerektirir
CIKIKLAR
Herhangi bir eklemde, oynak yuzlerin birbirine olan bağlantılarını yitirmesine ve normal olmayan yeni bir durum almasına cıkık (luksasyon) adı verilir
Carpma, duşme veya herhangi bir darbe sonucu eklem kapsulunun bir yerinden yırtılması ile cıkık meydana gelebilir Boylece kemiklerin oynak yuzlerinden biri eklem boşluğunun dışına cıkabilmektedir Ancak doğuştan meydana gelen cıkıklarda kapsulun yırtılmadan, gevşeyip bollaşmasıyla da cıkıklar meydana gelebilmektedir Bazı kırık olaylarında da sonradan yapılacak anormal hareketler sonucu cıkıklar oluşabilir Cıkık meydana gelen eklemde kemiklerin pasif hareketleri ortadan kalkmakta, adelelerin aktif hareketleri de oynak calışmadığından yapılamamaktadır
Cıkığın derecesine gore tam cıkık veya yarı cıkık (subluxatio) deyimleri kullanılabilir Bazı cıkıklar sağlam eklemlerde herhangi bir zorlama (travma) sonucu meydana geldiği halde bazen hicbir zorlama olmadan kendiliğinden de cıkık meydana gelebilir Bunlara patolojik veya spontan cıkıklar denir Bu gibi olaylarda, oynaklarda doğuştan veya sonradan olma bazı kusurların varlığı (artritis deformans, osteomiyelit, kemik tuberkulozu vb) eklemde kolayca bir cıkığa neden olmaktadır Bazı kemiklerde ilk cıkıktan sonra basit bir nedenle tekrarlayan, alışkanlık haline gelen cıkıklar oluşur Bunlara cıkık alışkanlığı veya habituel luksasyon denir
Cıkıklar genellikle organın cevre kısmındaki kemiğin adı ile isimlendirilirler, orneğin dirsek oynağfının cıkığında on kol cıkığından soz edilirCıkıklar bir guc etkisiyle oluştuğu halde cıkığı hazırlayan bazı faktorler de onemlidir Cok hareketli olan, dış etkenlerle fazla karşılaşan ve oynak yuzleri arasındaki nisbetsizlik nedeniyle bazı eklemlerde cıkık daha fazla gorulur Gercekten de butun cıkıkların %50′sini omuz cıkıkları oluşturur Ondan sonra dirsek cıkıkları, el ve parmak cıkıkları gelir
Cıkık meydana gelen eklemde kendiliğinden beliren ağrılar ve oynak bağlarının yırtılmasından meydana gelen kanama nedeni ile eklem cevresine kan oturması yani hematom gorulur Hasta bazı hareketleri yapamaz hale gelir Ayrıca kırıklardan farklı olarak cıkıklarda tabii olmayan bir tutukluk (fiksasyon) vardır Oynak bağlantısının bozulması nedeniyle durum ve şekil bozukluğu yani dislokasyon ve deformite belirtileri doktorlara cıkığın teşhisinde yardımcı olur Olayın meydana geliş bicimini dinleyen, goz ve elle muayene eden bir doktor, cıkığı teşhis edebilir Ayrıca rontgen filmi cekilerek durum daha kesin bir şekilde saptandıktan sonra bazı manevralarla cıkan kemikler eski yerlerine konur Bu işleme repozisyon denir Bu gibi manevralarda esas olan prensip cıkığın oluşunda gecen aşamaları, ters yonde taklit etmektir Bu amacla anestezi altında once adaleler gevşek bir duruma getirilir ve kemikler karşı yonlerden cekilmek, yani ekstansiyon yapılarak oynak yuzlerinin karşılıklı gelerek cıkığın yerine yerleşmesi sağlanır Ortopedik yontemlerle duzeltilemeyen bazı cıkıkları, cerrahlar operasyonla duzeltmek zorunda kalabilirlerYerine getirilemeyen eski cıkıklarda zamanla aynı yerde yeni bir oynak (neoarthrosis) meydana gelebilir Ancak hareket yeteneği azdır ve bu gibi olaylarda operasyon gerektirir