Cildin Yağlanması

Cildin yağlanması

Cildimizdeki yağ nelerden oluşur?
Deri üzerindeki yağ sebum, lipitler,(yüzeydeki hücrelerden kaynaklanır) ter ve çevresel materyallerden oluşur

Ciltteki yağ (sebum) nerede üretilir?
Sebum yağ bezlerinden üretilir Tüm cisim yüzeyinde yer alan sebum, el ve etap derisinde daha az, aya ve ayak tabanlarında ise hiç yoktur Yağ bezleri ırtın ortasında, alında ve çenede daha büyüktür ve diğer deri bölgelerinden daha fazladır bununla beraber kulak kanalında ve cinsel organların bulunduğu alanda da yoğundur

Yağ bezlerinin yapısı nasıldır?
Yağ bezleri kanallarla birbirine ast loblardan oluşur ve bu kanalların içi deri yüzeyine benzer hücrelerle örtülüdür Bir çok yağ bezi kıllar ile birlikte cilt yüzeyine açılır Bazı hür yağ bezleri ise tek başlarına deri yüzeyine açılırlar Bunlar gözkapaklarında meibomian bezleri, üst dudakta fordyce lekeleri adını alır

Sebum nelerden oluşur?
Sebum karışık bir yapıya sahiptir ve de aşağıdaki lipitleri içerir:

Glyceridler
Serbest yağ asitleri
Serbest yağ asitleri
Squalene
Kollesterol esterleri
Kollesterol
Trigliseritler de yağ bezlerinde üretilir ve yağ bezi kanalındaki lipaz denen bakteriyal enzimlerle serbest yağ asitlerine parçalanırlar

Sebumun normalde görevi nedir?
Sebumun aşağıdaki fonksiyonları vardır:

Derinin yüzeyinden istikrarsız kaybını engellerler
Deriyi bakteri ve mantarlardan korurlar
Derinin kokusunı oluşturur
Bağışıklık sisteminin regülasyonunda rol oynayan Proprionibacterium acnes denen bakterinin kolonizasyonunda rol oynar
Yağ salgısı nasıl düzenlenir?

Serumun salgısı hormonal faktörler, yaş, bir takım hastalıklar ve ilaçlardan etkilenir

Sebum üretimi hormonlardan nasıl etkilenir?
Sebum üretimi androjen dediğimiz seks hormonlarının kontrolü altındadır En faal androjenler testosterone, 5testosterone (DHT) and 5androstenedioldür Bu bormonlar ve diğerleri erkeklerde testis, kadınlarda yumurtalıktan ve böbrtek üstü bezinden salgılanır Bu organlar beyinde yer alan pituiter bez göre teftiş aşağı tutulur

Androjenler cilt ve cinsel organlarda yer alan hormonlar göre daha aktif ışık halkası getirilirler Tip I 5redüktaz denen enzim deride, herif II 5redüktaz cinsel organlarda etkili olur Bu enzimler daha az etkin olan androjenleri faal testesteron ve 5hidroksi testesterona (DHT) dönüştürürler Daha etkin androjenler yağ bezlerinden sebum salgısını uyarırlar

Yaş ile yağ bezi aktivitesinin ilişkisi nasıldır?
Yağ bezleri doğumdan önce etkin durumdadırlar Yağ salgısı annedeki hormonlarla düzenlenirYağın içeriği yaş ile değişir Yenidoğan bebek vernix caseosa denen mumumsu bir tabaka ile kaplıdır 36 ayda yeni doğan bebekler erişkin gibi yağ salgılamaya başlarlar Erkeklerde yağ salgısı kadınlara tarafından daha fazladır Yaş ile birlikte yağ salgısı azalır Özellikle menapozdan daha sonra kadınlarda belirgin azalma olur

Hangi hastalıklar yağ salgısını etkiler?
Pitiuter bez, böbrek üstü bezi , yumurtalık ve testislerin hastalığında miktarı azalır
Uzun süren arzu durumlarında miktarı azalır
Parkinson hastalığında miktarı artar
Hangi ilaçlar yağ salğısını azaltır?

Östrojen alımı (doğum denetleme haplarında mevcut)
Siproteron asetik asit tuzu ve spironalakton gibi antiandrojen ilaçların alınımı
İsotretinoin gibi A vitamini deriveleri (akne tedavisinde kullanılır)

Hangi ilaçlar yağ salgısını arttırır?
Medroxyprogesterone, levonorgestrel gibi androjenetik özelliği olan progesteronlar
Fenotiazinler

Hangi ilaçlar sebumun içindeki komponentlerin oranı değiştirilebilir?
Diane 35 (etinil östrodiol ve siproteron asetik asit tuzu içerir)
İsotretinoin Squalen, wax esterleri ve yağ esterlerini azaltır

Kaynak: Dermatoloji Uzmanı Dr Şafak Metekoğlu Güneş
*