Cildiniz güneşe hazır mı?

Yaz ayları ve sıcak havanın insan vücudu üzerinde bir çok tesiri vardır. Sıcak hava ve gün ışığının olumsuz tesirlerine kimi tedbirlerle cildimizi hazırlayabilir, böylelikle güneşin ve yazın keyfini doyasıya çıkartabiliriz.

Güneş cildimize nasıl zarar veriyor, yapısını nasıl bozuyor?

Güneş ışığının zararlı tesirleri ultraviyole ışınlarının cildimizde yarattığı olumsuz tesirlerdir. Ultraviyole A ve B cildimizde renk değişimlerine (lekeler), kılcal damarların ortaya çıkmasına (rozasea vb.), benlerin ve istenilmeyen huylu lezyonların (melanoma, cilt kanseri) oluşmasına taban hazırlayan, hyaluronik asit ve kollajen-elastik liflerin üretimini yapan hücrelerin DNA’larında da hasara yol açarak cildi yaşlandıran ışınlardır. Hücrelere ulaşabilen ulraviyole ışınları makul dalga uzunluğu olan radyasyondur, zararlı olan tesir mekanizması ise az evvel belirttiğim üzere direkt hücrenin DNA’sını tesirler; DNA kendi kendini onaramaz hale gelerek protein ismi verile kollajen ve elastik lifler de kırıklar, onarım kusurları ve hasarlı yapılar ortaya çıkar. Bunun ismi yaşlanmadır.

Güneşin yararlı olduğu durumlar da vardır. Vücutta ultraviyole ışınları ile ciltte D vitamini sentezlenir, D vitamini kemik prodüksiyonunda çok kıymetli role sahiptir. Başkaca kimi marazlar ultraviyoleye olumlu cevap verebilmektedir.edef illetinin, birtakım cilt illetlerinin ve aknelerin güzelleşmesinde de olumlu tesirleri vardır.

Güneş ışınları ciltte allerji yapabilir mi? Bilhassa evlatlar üzerindeki tesirleri nelerdir?

Güneşin ultraviyole ışınları ve ısısı, ışığa hassas olan ciltlerde çeşitli raddelerde reaksiyonlara yol açabilir. Hafif bir kızarıklıktan, kaşıntılı kabarık döküntülere varana kadar (polimorf ışık erupsiyonu), rozasea marazından lupus eritematozus marazının tetiklenmesine kadar çeşitli durumların sorumlusudur. Ayrıyeten güneş ışınları evlatlar ve bebekler üzerinde daha ziyade olumsuz tesirlere sahiptir; onların ciltleri daha transparan daha savunmasızdır. Bebek ve evlatlar için üretilmiş; UV A ve UV B himayeli güneş koruyucuları sistemli olarak kullanmak kaidedir.

Güneş – yaşlılık lekesi nedir?

Cilt yüzeyinde ve yıldızsı uzantıları olan ortalama 1 cm çapında güneşe maruz kalan yanlarda ortaya çıkan lekelerdir. En sık el sırtında ve boyun-göğüs V nahiyesinde ve yüzde ortaya çıkan lezyonlar, yaşla birlikte daha ziyade görülür. Bu nedenle yaşlılık lekeleri de denir.

Tedavisinde soyucu süreçler, kriyoterapi uygulanabilir. Ama en tesirli usul laser yahut ışık tedavileridir. Münhasıran IPL tedavisinde cilde zarar vermeden bu lekeleri azaltmak yahut yok etmek mümkün olabilmektedir.

Güneş ışınları benlerimizi nasıl etkiliyor?

Benler cilt renginde, ciltten biraz koyu yahut kahverenginden siyaha kadar değişen renklerde ciltten ekseriyetle kabarık, bazen üzerinde kılların da olduğu selim lezyonlardır. Benler mahsusen cilt rengi açık olan şahıslarda çokça görülür. Yaşla ve güneşe maruz kalmakla sayıları artabilir yahut boyutlarında değişiklik olabilir.

Kıymetli olan benlerin selim halini korumaktır. Bunun için öncelikle dikkat edilmesi gereken güneşin olumsuz tesirlerinden korunmak için kızgın olan saatlerde güneşe çıkmamak ve yaz-kış ultraviyoleye karşı koruyan güneş koruyucular kullanmaktır.

Ayrıyeten herkesin kendi ben’inin özelliklerini yeterli bilmesi ve takip etmesi gerekmektedir. Takip ederken benin boyutunda ve renginde kısa mühlet içinde bir değişiklik olup olmadığına, kaşıntı yahut kanama olup olmadığına bakabilir. Fakat daha ülkü olan dermatoloji eksperlerinin dermatoskop aleti ile hastalarını belli aralıklarla takip etmesidir. Şayet bir ben, kuşkulu olarak bulunursa o ben’in cerrahi olarak çıkarılması ve kesinlikle patolojik incelemesinin yapılması gerekmektedir.

Neden bronzlaşırız?

Cildimizde melanin isimli pigmentler bulunmaktadır. Cilt rengini veren bu pigmentler herkeste farklı ölçüde bulunur. Bu nedenle açık renkli tenden esmer tene kadar 7 farklı cilt rengi vardır. Bu pigmentlerin sayısı yazın güneşle birlikte arttığı için bronzlaşılır. Bilinçli olarak bronzlaşmak gerekir. Sınırlı saatlerde güneşe, makul dinlenme aralıkları vererek çıkmak ve sık sık güneş esirgeyici kremler sürmek gerekmektedir.

Güneş lekeleri nasıl oluşur, nasıl tanıyabiliriz? Öbür lekeler ve benlerden nasıl ayırırız?

Güneş lekelerinin bir kısmı yalnızca güneşlenme sonrasında görülür ve kesinlikle güneşe maruz kalan noktalardadır. Kenarları yıldızsı uzantılar gösteren bu lekeler sütlü kahverengi renktedir ve 0.5-2 cm arasında değişen çeşitli büyüklüktedirler. Kalıcı olan bu lekelere lentigo solaris yani güneş (solar) lekesi denir. Çiller ise güneşle ortaya çıkar gelgelelim kalıcı değildir ve kışın tekrar kaybolur. Bir kısım lekeler ise yeniden güneş gören konumdadırlar fakat altta yatan diğer bir sebep de bulunabilir. Bunlar umumiyetle bayanlarda görülen ve hormonal olarak oluşmuş olan lekelerdir. Benlerin ise güneşe maruz kalındıkça sayıları artabilir yahut renkleri yoğunlaşabilir, boyutları artabilir. Lakin güneş görmeyen yanlarda de görülebilir. Deriden daha kabarık yahut deri seviyesinde olabilir. Dermatoloji bilirkişisi tarafından dermatoskapik usulle denetim edilmeleri gerekir.

Güneş lekelerinin tedavisi nasıl olur?

Çok yeni ve yüzeyel olan lekelerde cildin üst tabakasının soyulmasıyla yani mikrodermabrazyon yolu yahut kimyasal peeling ile tedavi uygulanabilir. Lakin eski yahut daha derin lekelerin tedavisi daha sıkıntı ve daha devir alır. En çok tercih edilen tedavi prosedürü IPL laser yahut laser tedavileridir.

Cildi beyazlatan, lekeleri açan kremler tesirli midir?

Bu kremler yeni ve yüzeyel lezyonlarda başarılı oalbiliyor. Bazen vesair tedavilere destek olarak da kullanılabiliyor. Lekenin noktasına nazaran karar verilebilir.

Güneş lekeleri kansere sebep olur mu? Nasıl?

Güneş lekeleri varsa cilt güneşin zararlı ışınlarına açık ve cilt kanserine yatkınlık olabilir manası çıkarılabilir. Lentigo isimli bilinen güneş lekesi nadiren lentigo maligna isimli cilt kanserine dönüşebilir. Gelgelelim göğüs dekolte ve omuz başlarında ellerde sıklıkla görülen lentigo solarisler (güneş lekeleri) kansere döüşecek meali çıkarılmamalıdır.

Değerli olan şunun bilincine ulaşmak; ”madem ciltte lekeler var o halde güneş cilde bir şeyler yapabiliyor”, bu durumda etkileniliyor kansere de davetiye açık.. O halde güneş koyucu kremler kullanılmalı ve güneşin kızgın olduğu (10-16) saatlerde güneşlenmekten kaçınmalıyız.

Güneş müdafaa kremlerini nasıl seçmeliyiz? Öncelikli kriterler neler olmalı?

Son yıllarda güneş müdafaa kremlerinin çeşitliliğnde büyük bir artış var. Derhal çabucak birden fazla hem ultraviyole A hem de B ’ye karşı tesirli, kimileri ınfrarede karşı da tesirli eserler. İçerisindeki mineral bazlı (çinko oksit), filtre tesirli bariyer vazifesi düzgün olan (mexoryl XL vs) birçok unsur bulunmaktadır. Çocuklarda da itimatla kullanılabilen bu eserleri seçerken cildimizin tipine elverişli olan müdafaa faktörü en az 15-30 ve üstü olan eserleri seçmeliyiz.

Hassas&kuru ciltler

Bu tip ciltlerin nemsizlik dışında bazen kızarıklık oluşması yahut kılcal damar oluşumuna yatkınlık üzere durumları kelam bahsidir. Bu nedenle bizim için hususî bir alanı vardır. Kullanılan günlük eserlerin dahi itinayla seçilmesi yazı ve kışı munfasıl başka pahalandırmak gerekir. Yaz aylarında terlemeyle birlikte ciltte su ve mineral kaybı ortaya çıkabilmekte ama bu durumu yaz aylarında hafifçe artan yağlılık ile dengeleyebilmektedir.

Ter ve yağ bezlerinin kanallarının ortak olması su kaybını dengelemek ismine doğal bir savunma sistemidir. Bu doğal müdafaa sisteminin bozulmaması için çok cilt temizlikleri, kuru ve hasas olan ciltlere tavsiye edilmez. Lakin haftada bir enzim peelinglerle yahut haftada bir yahut iki sefer hafif glikolik asitli ya da salisilik asitli toniklerle yahut maskelerle bakım yaparak meyyit deri birikimi ve yaz mevsiminin getirdiği ciltte siyah nokta oluşumunun da önlenmesine yararı olur. Bu tip ciltlerin günlük paklığında yaz kış sütler tercih edilebilir. Fakat yaz aylarında toniklerle takviye paklık de yapılabilir. Akşamları kışa nazaran biraz daha su bazlı eserlerle nemlendirme, gündüz ise çinko oksit ve titanyum dioksit nispeti yüksek olan C vitamini içermeyen (yazın kullanmak gündüz için münâsib olmayabilir) 30 himayeli güneş kremleri kullanılabilir.

Yağlı & akneye eğilimli ciltler

Daha evvel de bahsettiğim üzere yaz aylarında terle birlikte yağ (sebum) salgısının artması kuru ciltlerin tam karşıtı prosedürlerle bakımı gerekli kılar. Münhasıran bu tip ciltlerin siyah noktalarının, artması yahut örtülü komedon denilen beyaz noktaların artması cildin gözeneklerden nefes almasını engelleyebilir ve kullanılan eserlerle de daha da tıkanmasına-dolmasına sebep olur. Bu nedenle cildi jel yahut köpük biçimindeki suyla temizleyen eserlerle temizlemeli, münasip olan bir tonikle de her akşam arındırmalıyız. Ayrıyeten haftada bir yahut iki sefer akşamları antioksidan içerikli hafif soyucu ve nemlendirici tesirleri olan peeling maskelerle canlandırabiliriz. Güneş koruyucuların karma ciltlere münasebetli olan daha likit özellikli eserleri gündüz tercih edilebilir. Fakat bilinmelidir ki her güneş gözetici özelliği gereği kesinlikle bir ölçü yağ içerir. Bu nedenle akşamları güzel bir cilt ariliği ile bu eserlerin de yarattığı yağlılık azaltılmalıdır. Akşam cildin nemlendirilme gereksinimi olan durumlarda su bazlı hafif vitaminli eserler kullanılabilir.

Olgun ciltler

Olgun ciltlerin özelliği kollajen ve elastik liflerin yıpranmış olması, fabrika hücreler olan fibroblastların, kronolojik-genetik-hormonal yaşlanma mekanizmalarına uyan formda üretimlerini azaltmış olmaları en kıymetli özelliğidir. Bu tip ciltlere teklifimiz, C vitamini, E vitamini, hyaluronik asit, retinol, peptidler yahut bitkisel antioksidanlardan geceleri varlıklı kremlerle onarımı desteklemek, gündüz ise tekrar antioksidan özellikli güneş koruyucular kullanmalarıdır. Ayrıyeten bu tip ciltlerin daha çokça neme ve daha çokça vitamin ve minerale olan gereksinimleri yaz aylarında daha da ziyadedir. Haftada bir yahut iki kez uygulanan bakımlar dışında profesyonel yardımlara da ara vermeden devam etmek velev bu devirde daha evvel danışmadıysa bir cilt illetleri bilirkişisinden destek almalarını tavsiye ederim, zira en kıymetli yaşlandırıcı dış faktör olan güneş, olgun ciltleri çok daha süratli tesirler. Olgun ciltlerin savunma hücrelerinin desteklenmesi ultraviyole ile savaşmada temel bakım olmalıdır. Bu gayeyle coenzyme Q10, E vitamini, üzüm çekirdeği yağı vs. üzere yüksek antioksidan özellikli hami ve nemlendiricilerden faydalanılabilir.

Vücut ve yüz için münferit eserler kullanmalı mıyız, neden?

Yüzümüze seçtiğimiz eser cildimizin yağlı yahut kuru oluşuna nazaran seçilmiş olan likit yahut krem formunda bir eser olabilir. Bu eseri vücudumuza sürmekte rastgele bir sakınca yoktur. Lakin vücut için alınan bir eserin yüzümüzde ağır olup olmadığını denetim etmemiz gerekir. Vücut için kolay kullanılabilen sprey formunda olan ve daha ağır ölçüde eserler tercih edilebilir.

Sağlıklı bronzlaşmak ve güneşin zararlarından daha az etkilenmek için nasıl beslenmeliyiz?

Havuç, elma vs üzere besinlerin bu manada yararlı olduğu akıllıca mu?

A vitaminin beta karoten olarak alınmasının vücuda zarar verme tesiri yoktur, depo edilerek karaciğerde toksik tesire neden olmamaktadır. Gelgelelim bu tip hücreleri muhafaza özelliği olan vitaminlerin güneşin yarattığı hasarı tamir etmede tesirli olduğu bilinmektedir. Bu tip besinlerin güneş banyosu sırasında alınması önerilmez. Güneş sonrası tavsiye edilir.

Yazın C vitamini ve çinko minerallerine yönelmek daha akıllıcadır. Güneşin yarattığı yaşlanma tesirlerine karşı antıoksidan olarak savaşan bitkiler, meyveler tüketilmelidir. Bol yeşillik, üzüm (çekirdeği de çiğnenerek), mor olan meyveler tavsiye edilebilir.