Çin ve Filipinler yasakladı! Avrupa'nın çöpüne mi layığız biz

2016’da aylık 4 bin ton olan ‘çöp ithalatı’ iki sene sonra 7 kattan fazla artarak 30 bin tonu geçti. Geri dönüşüm tesislerinde yalnızca iç pazara sunulmak üzere işlenen çöplerin etraf ve insan sıhhatine ziyanları ise uzmanların kâbusu oldu.

Evvel, Çin, akabinde Malezya ve Vietnam sonra Filipinler ve en son Polonya atık plastik rotasına kapısını kapattı Avrupa’nın çöpü yeni adresini buldu: Türkiye. Plastik kullanımını azaltmak müsaade fiyatlı market poşeti uygulamasına imza atan Ankara, çöpün yeni yoluna müdahale etmezse Türkiye, Avrupa’nın çöplüğü haline dönüşecek.

Çin’in ithalata sınırlama getirmesiyle atıklar evvel Malezya, Polonya, Vietnam ve Tayland’a yöneldi. Akabinde bu ülkeler de plastik ithalatına kısıtlamalar getirince atıkların tarafı Endonezya, Hindistan ve Türkiye’ye çevrildi. Fırsatı gören birtakım firmalar, Avrupa’nın ‘değerlendirilebilir’ atıklarını Türkiye’ye daha ucuza ithal etmek için çöpleri de ithal etmeye başladılar. Böylelikle yüzde 30-40’lık kıymetlendirilebilir atığa karşılık yüzde 60-70’i Avrupa’nın zehirli ve tehlikeli atıklarından oluşan çöpleri Türkiye’ye yığılmaya başladı. Türkiye, plastik atıkların kullanımını azaltmak ve tabiata karışmasını önlemek için ‘sıfır atık’ projesi başlattı.



Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın da desteklediği  proje kapsamında market poşetleri paralı hale getirildi. Lakin içerdeki atık plastikle uğraş edilirken ithal atık plastiğe kapılar açılınca, 2016’da aylık 4 bin ton olan ithal plastik ölçüsü 2018’de 33 bini, 2019’da 49 bin tonu aştı. Etraf Bakanlığı yayımladığı kararla, ithal çöpe ton başına 300 lira kota getirdi. Fakat ithalatçıların itirazı üzerine kota çabucak bir hafta sonra kaldırıldı.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) 2015 yılında dair bilgileri, Türkiye’nin çöpünün yalnızca yüzde 1’ini geri dönüşüme yolladığını, gerisini ise katı atık alanına gönderdiğini gösteriyor. Science dergis§inde yayımlanan araştırmaya nazaran, Türkiye plastik atıkları geri dönüştürme konusunda en başarısız birinci 20 ülke ortasında. Çöpleri toplamakla yükümlü belediyeler, 2016’da 31 milyon ton çöp topladılar. Türkiye İstatistik Kurumu’na nazaran bu çöplerin yalnızca yüzde 9,8’i geri dönüşüme gönderildi.
Türkiye’ye en fazla plastik atık ihraç eden 10 ülke İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa, Japonya.

AVRUPA BÜSBÜTÜN YASAKLAYACAK



Avrupa Birliği 2021’den itibaren, plastik içecek pipetleri, kulak pamuğu çubukları, biyobozunur olmayan tüm poşetleri, plastikten yapılmış bıçak, çatal, kaşık, tabak ve bardakları, genişletilmiş polistirenden yapılmış yiyecek ve içecek kutuları/kapları, plastik balon çubukları, plakaları, plastikten yapılmış içecek karıştırma çubukları,okso bozunur plastikten yapılan eserleri, üzere tek kullanımlık plastikleri yasakladı. İngiltere dahil tüm AB ülkeleri bu kurala uyacaklar ve kendi mevzuatlarını bu asıllara nazaran hazırlayacaklar.

FİLİPİNLER KANADA'YI SAVAŞLA TEHDİT ETMİŞTİ

Dünya çöp rotasının en değerli adreslerinden biri olan Filistin geçtiğimiz yıl getirdiği yasaklarla bu yoldan süratle dönmek için birinci adımını atmıştı. Filipinlerin otoriter önderi Rodrigo Duterte bu yüzden Kanada’ya savaş ilan etme tehdidinde bile bulundu. Kanada’dan ülkesine gelen çöp konteynırı dola gemileri kabul etmeyen ve Ottova’ya geri gönderen Duterte “Kanada kendi çöpünü geri kabul etmezse o vakit o çöpleri onların karasularına boşaltırız” demişti. Kriz mühletince Kanada ile dipomatik ilgilerini de askıya alan Duterte “Kanada, çöplerini ya geri alacak ya da Kanada’ya yelken açarak, çöplerini oraya dökeceğim. Kanada ile savaş açabiliriz. Onları alaşağı da edebiliriz. Çöplerini geri vereceğim, ne olursa olsun! Yalnızca bekleyin ve görün” tabirlerini kullanmıştı.

Karar