Çocuğumu spora nasıl başlatmalıyım?

*
Bilinçli yapılan spor ve bedensel aktivite, kuşkusuz ancak çocuklarımızın gelişimi ve sağlığı için çok manâlı Annelerin çocuklarını spora başlatırken merak ettikleri, hatta bazı endişeler yaşadıkları konuları,Acıbadem Fulya Hastanesi, Fizik Çare ve Rehabilitasyon Uzmanı, Spor Hekimi ProfDr Tolga Aydoğ ’a danıştım
*
Spor çocuğun genel sağlığı ve gelişimi için niçin önemli?
Gelişmiş toplumlarda olduğu gibi ülkemizde de hareketsizliğe alt sağlık durumu sorunları yaşayan çocukların ve yetişkinlerin sayısı, bunlar için yapılan sağlık durumu harcamaları çok hızlı artmaktadır Her geçen gün televizyon, bilgisayar, internet, dijital oyunlar gibi oturarak yapılan işlere daha fazla vakit harcayan çocuklarımızı sokağa dışlamak ve onların muhtemel olduğunca fazla hareketli bir yaşam sürmelerini sağlamak zorundayız


*
Sporsomut aktivite ve alıştırma çocukların maddesel, mental ve ruhsal gelişimini desteklediği gibi, kendilerine özgüvenlerini, yeni dost kazanmalarını sağlayan çok iyi bir araçtır

Yapılan çoğu alıştırma düzenli sporfiziki aktivite ve çalışma yapan çocukların okulda ve sosyal hayatta daha başarılı olduğunu, kendileri ile daha barışık ve daha sorumluluk sahibi olduğunu ortaya koymaktadır Aileler bu yüzden çocuklarına fazla küçük yaşlarda spor alışkanlığı kazandırıp, buna her ne pahasına olursa olsun devam etmelerini sağlamalıdır

“Ağacın yaşken eğilir diyen atalarımızın bu sözünü de dikkate alarak çocuklarımızın birer yetişkin oldukları vakit da doğru alışkanlıklara sahip olmaları için onlara küçük yaşlarda sporfiziksel aktivite ve çalışma alışkanlığını kazandırmalıyız Bunları yaparken de onları yapılan işin sonucuna değil, düzenli ve keyif alabilecekleri şekilde organize etmeleri gerekir *
*
Aile spor yapıyorsa, bu durum spora başlama konusunda çocuğu motive ediyor mu?
Muhakkak motive ediyor Ailelerin spormaddi aktivite ve egzersiz yapıyor olmaları, onların doğal olarak böyle bir hayat içinde olmalarına neden olmakta ve çocukların yetişme ortamında değiştirme yapmadan bu aktivitelere katılmalarına olanak sağlamaktadır Dolayısı ile aileler mutlaka kendilerine bu şekilde bir etraf sağlayarak he kendilerine, ayrıca de çocuklarına sağlıklı bir yaşam sağlanmalıdır
*
Çocukları spora açılmak için somut ve şehvetli açıdan uygun oldukları zamanı nasıl anlayabiliriz?
Dinç olan yaklaşık olarak her birey her yaşta her sporegzersiz ve maddesel aktiviteye başlayabilir Burada esas kural yüklenme şiddetinin belirlenmesidir ama bu husus iyi antrenörlere düşer

Her ne dek çocukların yaşlarına kadar ideal sporlar olsa da bu koşul, üstteki seviye performans belirtisi için çizilmiş şablonlardır Genel sağlık durumu, misafir etme ve gelecek için bunların hemen hemen hiç önemi yoktur

Bir spora başlayan çocuk, akranlarından fazla hızlı bir gelişme gösteriyor ise kendinden daha büyüklerle, yada yavaş gelişme gösteriyorsa daha küçüklerle program yapabilir, bu açıdan eğiticilerin çocuğun gelişimi iyi izlenmesi ve gereken düzenlemeyi yapmalıdır*
*
Çocuk en erken kaç yaşında ve hangi branş ile spor yapmaya başlamalı?
Olimpiyatlara katılan sporcuların yaşlarının küçüldüğü ve bu duruma gelebilmek için de çocukların çok erken yaşlarda spora başladıkları bilinmektedir Bu sporun bir yaşam biçimi olarak çocuğun hayatına girmesi açısından bir üstünlük olmasına karşın, uzun spor yaşı öncelikle afiyet ve eğitim elde etmek üzere çoğu sorunu beraberinde getirmektedir

Performans sporcusu olmayı hedefleyen aileler içim kayıtlı sporlara katılma başlangıç yaşı verildi ise de daha önce söylendiği gibi cümbür cemaat her yaşta spora başlayabilir Performans hedefi ile spora başlayan çocuklara da, erken yaşta spora özel antrenmanlar yerine getirmek yerine daha temel ve teknik üstüne yoğunlaşmalıdır

Öte yana çocukların takvim yaşları ile fizyolojik yaşları uyumsuz olabilir, dolayısı ile spor tercihlerinde aşağıda her ne değin yıllık yaşına tarafından bir değerleme yapılsa da fizyolojik yaşta mutlaka göz önüne alınmalıdır
*
2–3 Yaş
Koşma, yakalama, zıplama esas hareketleri yapabilirler Dolayısı ile spor tercihleri bunları taşıyan bahçede koşma, yürüme, dans etme, suda gözetim altında oynama, önemli tecrübeli kişiler eşliğinde jimnastik seçilebilir
*
4–6 Yaş
Dans etme, yüzme, jimnastik, ip atlama, elim sende, sek sek, üç tekerlekli bisiklete binme seçilebilir Altı yaşından sonra çocuklarda tehlikesiz ve kontrollü hareket yapma yeteneği gelişir
*
7–10 Yaş
Jimnastik, yüzme, futbol, basketbol, voleybol, hentbol, bisiklet, Tenis yüzme gibi sporlarla ilgili temel eğitimin yanı sıra daha ileri egzersizlere ve bunların birleşimini içeren sporlara başlayabilirler
*
10 Yaş sonrası
Daha önceki yaşlarda başladıkları sporları daha organize olarak yapmaya devam ederken, atletizm, güreş ve küreğe başlayabilirler Birkaç yıl sonradan ise daha fazla kuvvet gerektiren sporlara boks, tekvando, karateye açılmak uygundur
*
Her çocuk her sporu yapabilir mi? Bir çocuğa “Benim oğlum futbolcu olacak şeklinde bir dayatma ne derece doğru?
Eğer sıhhat ile ilgili engelleri yahut kesinlikle her çocuk her sporu yapabilir Burada en önemli kıstas çocuğunuzun ilgi duyduğu, arkadaşları ile eğlenebildiği ve sizin kolaylıkla getiripgötürebileceğiniz bir spor kulübü amaç olmalıdır

Eğer seçilen kulüp dürüst ise birincil etapta seçilen sporun ne olduğunun; futbol, basketbol, voleybol, jimnastik, koşu, yüzme, tenis olmasının, seçilen sporun ekip ya da kişisel spor olmasının çok bir önemi yoktur Çünkü çoğu sporda esas hareketler bir birinin fazla güya olup sporlar içinde geçiş yapılabilmektedir

Burada ailenin ilk hedefi yok, ailenin imkânları, çocuğun istekleri, antrenörün çocuklara sahip çıkarak onları yönlendirmesi önem kazanmaktadır
*
Spora başlanmadan önce yaptırılması gereken sıhhat kontrolleri neler?
Eğer çocuğunuzun tanıdık kronik hastalığı, spora katılım öncesi bir sıhhat sorunu, ailede 50 yaşından önce kardiyak problemlerden veya bilinmeyen bir nedenden hayatını kaybetmiş kimse yoksa ve sürekli bir hekim kontrolünden (en son muayenesinden bu yandan en fazla 6 ay) geçiyorsa, spora başlamadan önce yeniden sağlık muayenesinden geçmesine gerek yoktur

Eğer çocuğunuzun AKUT veya kronik bir hastalığı var ise spora başlamadan önce mutlaka ilgili hekim kadar gözden geçirilmelidir Bu muayenede de iyi bir hikâye alma ve sürükleyici bir tetkik genelde yeterlidir

Gerektiği durumlarda bazı kan tetkikleri ve kalp testleri gerekebilir Yapılacak muayenede rutin bir şekilde kan tahlili, KALP GRAFIĞI, akciğer filmi, ekokardiyografi dilemek yerine hekimin saptadığı muayene bulgularına tarafından tetkik yaptırmak daha doğrudur
*
Spor yaparken sakatlanmaları durdurmak ve spor emniyeti açısından nelere dikkatli olmak zorunlu?
Öncelikli spora başlayan çocuklarda dürüst tekniğin öğrenilmesi hedeflenmelidir, unutulmamalıdır ancak spor yaralanmalarının fazla önemli bir kısmının aşağı kötü teknik yatar

Doğru teknik öğrenildikten daha sonra çocukların hareketleri daha seri, adaleli ve etkili yapması için çocuklara düzgün bir antrenman planı yapılmalı ve çocuklara iyi ısınma, soğuma öğretilmelidir

Ayrıca daha önce de belirtildiği gibi kazanmak ana niyet olmamalıdır, bu şekilde yetiştirilen çocuklar sonuca gitmek için gözden düşmüş çoğu şeyi yapabilmektedirler Bunların yanı sıra spora özel koruyucu donanım; Kask, dişlik, tekmelik vb mutlaka kullanılmalıdır ve koruyucular standartları karşılamalıdır*
*
Spor yapan çocuklara antrenman yaptırılırken nelere uyarı edilmeli? Agresif ve yoğun antrenmanlar çocuğu bedenen ve ruhen nasıl etkiler?
Sporda kazanmanın belli başlı gaye olduğu aileler, istemeden de olsa yanlış yöne sürükleyebilirler Unutulmamalıdır fakat maçların sonunda biri yenecek, öteki yenilecektir ve bunu olgun bir şekilde karşılamak çok önemlidir Bu yüzden ailelerin sabırlı, sakin ve ahenkli olarak çocuklarını desteklemeleri, çocuklarını kazanmadan öte yarışmanın keyfine varmayı, onların ellerinden gelenin en iyisini yapmaya motive etmesi gerekir
*
Spor yapan, ahenkli antrenmanları olan bir çocuk genellikle nasıl beslenmeli?*
Burada belli başlı kaide beslenmenin temellerinden öbür değildir Dengelenmiş beslenmeli ve beş esas gıdayı; makarna, ekmek gibi karbonhidratlar; tavuk, balık gibi protein; tereyağı ve zeytinyağı gibi yağ; sebze ve meyve vitamin ve mineraller; süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünlerinin tüketilmesi hedeflenmelidir

Düzenli alıştırmabedensel aktivite ve spor yapan çocukların enerji harcaması arttığı için daha çok yemesi gerekir, asıl gıdaların miktarını artırarak bunu fazla rahat karşılayabilirler
*
Çocuğunu spora açtırmak isteyen ebeveynlere tavsiyeleriniz var mı?
Ebeveynler önce kendileri spormaddi aktivite veya alıştırma yapıp çocuklarına iyi misal olmalıdırlar Çocuğunu bir spora yazdırmayı planlayan aile, nasıl olursa olsun maddesel testler sonu buna karar vermemelidir

Öncelikli olarak çocuğunun o sporu sevmesi, eğer sevmiyorsa çocuğa bu sporu sevdirebilmenin yollarının aranması gerekir Eğer her şeye karşın, çocuğunuz bu sporu sevmediyse ona diğer bir sporu test fırsatı verilmesi gerekir Biliriz fakat çocuklarımız da bizim gibi sevmediği işleri fazla zorlama yaparlar

Buna karşı çocuklarımızın ömür boyu egzersiz yapmasını istiyorsak, onların bu müşteri işlerden mutlaka keyif alması ve buna bu vesileyle çok hevesli olması gerekir Bu yüzden çocuğu aynı anda pat diye artı spor dalının yapıldığı bir spor kulübüne götürmeli, çocuğumuz bir sporu şüphesiz sevmedi ise, sevebileceği alternatif sporları yaratmak fazla yerinde olacaktır

Ayrıca gittiği yerin evine yakın olması da sporun devamlılığı açısından fazla önemlidir Çocuğumuzu spora bir hafta götürüp, sonraki hafta götüremezsek gereken alışkanlığı kazanamaz ve senaryo sağlanamaz Somut özelliklerine kadar spor seçmenin önemi biraz daha geridedir ama çocuklar çoğunlukla başarılı oldukları şeyleri sever ve sürdürmek isterler

Dolayısı ile eğer imkânınız var ise, çocuğun fiziksel özelliklerine uygun sporları tercih etmek, kısmen daha başarılı olmalarını sağlayarak, daha çok katılımını sağlayabilir
*
Görüşme: Serap Torun
seraptorun@kidsgourmetcomtr

*