Çocuklarda öksürüğün nedenleri neler? Öksürük kendi başına bir hastalık değildir. Akciğer enfeksiyonlarının, üst teneffüs yolu marazlarının bir bulgusudur. Öksürük, bronşlarda, hava yollarında bulunan reseptörlerle ortaya çıkar. Oradaki mukusu ve yabancı cismi atmaya yönelik refleks faaliyete geçerek öksürüğü uyarır. Bu büsbütün fizyolojik bir vukuattır. Lakin doğal öksürüğün karakteri, ona eşlik eden başka bulgular çok değerlidir. Yeni doğan devrinde, birinci bir aylık devranda, umumide anatomik bozukluklar daha ön plandadır; bir yaşına kadar süt çocukluğu devrinde ise viral üst teneffüs yolu enfeksiyonları, zatürre, bronşit üzere alerjik yapıyla bağlantılı sorunlar öksürüğe neden olabilir. Mektep çağı öncesi çocuklarda öksürüğün en sık görülen nedenleri, viral üst teneffüs yolu enfeksiyonları, alerjik yatkınlık, yabancı cisim aspirasyonu (yemek kesimi evladın akciğerini aspire ettiği devir bronşlarda durarak mütemadi öksürüğü uyarır); öbür nadir tesirler de tümör, birtakım yapısal anomaliler olarak sıralanabilir.
Öksürük tiplerini ayırt etmenin yolu nedir? Üç haftadan uzun süren öksürüğe kronik öksürük, daha az süren öksürüğe de akut öksürük denir. Kronik öksürük, alerjik yapılı çocuklarda sık olur. Bronşlarda hassasiyet varsa, astım yatkınlığı ya da astım varsa, post nazal grip denilen burun gerisinde genize yanlışsız mütemadi bir akıntı olma hali varsa, buna bağlı olarak oluşabilir. Bir de yapısal kimi akciğer hastalıklarında öksürük oluşur. Kronik öksürüğün akut öksürükten farkı araştırılıp etkeni saptanarak tedbirinin alınması gerekir. Lakin bir evladın akut öksürüğü varsa, burnu akıyorsa ve üç dört gün süren hapşırığı oluyorsa, bu korkulacak bir durum değildir, kendi kendine makbul. Üç haftadan daha uzun sürerse, gece horlama, çok sık öksürük nöbetleri oluyorsa daha ayrıntılı araştırılıp tedbir alınması gerekebilir.
Evlatta öksürük hangi noktaya geldiğinde kaygı edilmeli? Öksürükle birlikte ateş ve sık nefes alma varsa, bu acil bir durumdur. Öksürüğün yanı sıra dudaklarda, ellerde morarma oluyorsa; öksürüğün karakteri kaba havlama şeklinde ise ve beraberinde çok yüksek bir ateş varsa acilen doktora başvurulması gerekir. Öksürükler art geriye geliyorsa ve evlat öksürükten sonra kusuyorsa, beslenmesini etkileyecek seviyede berbatsa acil bir durum laf mevzusudur. Üç aydan daha küçük bebekte öksürüğün yanı sıra emmesinde de bir zayıflama kelam hususuysa ve ateş de varsa, bu önemli bir enfeksiyon olduğunu gösterir.
Öksürüğü önlemek için ilaç vermek dışında neler yapılabilir? Evlada ılık likit hususların verilmesinde yarar var. Bal ile limon karıştırılarak suyla verilebilir; ıhlamur, meyve çayları içirilebilir. Evlat uyuduğunda düz tabanda öksürüyorsa yastığı yükseltilebilir. Evlat geceyarısı havlar stilde ağır öksürükle uyanıyorsa, nefes alırken bir hırıltı varsa, umumide viral enfeksiyondan kaynaklanan bir durum kelam mevzusudur. Halk arasında “yalancı kuş palazı” denilen bu durumla evlatlar hayatlarının belirli periyodunda karşılaşırlar. Bu durumda, banyoda buhar yapıp, evladın o nemi solumasını ve likit unsurları azar azar içirerek rahatlamasını sağlamak gerekir.
Hanede alınabilecek tedbirler Evlat sıhhati ve marazları eksperi Dr. Nilüfer Toprakçı, öksüren evlat için konutta alınacak tedbirleri şöyle sıralıyor:
Sigara içmeyin: Evlat olan meskenlerde, meskenin hiçbir bölgesinde sigara içmeyin, içilmesine müsaade vermeyin. Sigara dumanı, teneffüs yolunun gözetici mekanizmalarını bozar ve balgam üretimini artırır.
Bol su içirin: Balgamın daha kolay atılabilmesi likit kıvamlı olmasına bağlıdır. Bu da en kolay, likit alımını artırarak sağlanır. En yeterli balgam sökücü, sudur.
Havadaki nemi artırın: Münhasıran kış aylarında iç mekanlardaki hava kurur. Bu da teneffüs yollarının kuruluğuna, mukus kıvamının artmasına yol açar. Havayı nemlendirmenin en güzel yolu, soğuk buhar makinesi kullanmaktır. Soğuk buhar, teneffüs yollarındaki iltihabi reaksiyonu çözmede daha tesirlidir, böylelikle öksürüğü rahatlatır. Lakin birçok evlatta görülen buharın olumlu tesiri, alerjik hırıltısı olan çocuklarda görülmez.
Sağlıklı bir oda hazırlayın: Evladınız alerjik yapılı bir bünyeye sahipse, odasında halı, tüylü oyuncak, kütüphane bulunması, odasının güneş almaması, duvarlarının rutubetli olması öksürüğünü artırabilir. Yatak yorganının yünlü değil, elyaf olması, odasında çok eşya olmaması, duvar kağıdı bulunmaması gerekir.
Ne hengam doktora götürmelisiniz?
Dr. Toprakçı’ya nazaran, öksürük giderek artıyorsa, hırıltı varsa, ateş yükseliyorsa evlat tabibine başvurmalısınız. Mahsusen tabip önerisi olmadan ezbere öksürük şurubu kullanmanın yarar değil, zarar verebileceğini unutmamalısınız.
Evlat illetleri ile ilgili tüm haberlerimiz için Çocuklarda ateşlenme neden olur? Endişelenmeyin: ateş, vücudun enfeksiyonla savaşmasını, bağışıklık sisteminin daha yeterli çalışmasını sağlıyor.