Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
1 Antre
Günümüzde okul öncesi eğitim kurumlarının önemi anında herkes kadar kabul edilmektedir Fakat, okul öncesi eğitim kurumlarının işlevini, çalışan annelerin çocuklarını bıraktıkları bir çeşitlilik bakım kurumu gibi değerlendirerek anlatmak doğru değildir Anneler çalışsın veya çalışmasın, mektep öncesi dönemdeki çocukların tümü, gelecekteki eğitim yaşantılarının ilk basamağında okul öncesi eğitim kurumlarından geçmelidirler (1)
Mektep öncesi eğitim kurumları; kişiliğin şekillendiği bu dönemi, çocukların maddesel, sosyal, hissi ve bilişsel gelişimleri açısından en sağlıklı şekilde geçirmesini, onları hayata hazırlamayı ve aileyi okul öncesi eğitimi konusunda bilgilendirmeyi amaçlamaktadır
Çocuk tüm gelişimlerine ilişkin temel bilgi hüner, tutum ve alışkanlıkları ailede kazanmaktadır Bu açıdan aile, çocuğun bakımı, gelişimi ve eğitiminden sorumlu kurum olma özelliği taşımaktadır Aileden sonradan, mektep öncesi eğitim kurumları çocuğu toplumsal yaşama hazırlamada aileyi destekleyen kurumlar olarak sistem içinde yerlerini almaktadır
Bu doğrultuda, özellikle gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi Türkiye ’de de okul öncesi eğitim kurumları, negatif çevresel koşullarda yaşayan dezavantajlı bölgelerdeki çocukların öteki çocuklara kadar eksik yöndeki eğitim ihtiyaçlarını karşılamaktadır Bu Vesile Ile onların ilköğretime olası olduğunca eşit koşullarda başlamalarını karşılamak konusunda kayda değer rol oynamaktadır (2)
2 Kurumlarda Mektep Öncesi Eğitim
Mektep öncesi eğitim kurumlarının amaçlarını gerçekleştirebilmesi ise, fiziki etraf, eğitim programları ve nitelikli personel gibi konularla sıkı sıkıya ilişkili bulunmaktadır (3)
Maddesel Ortam
Okul öncesi eğitim kurumları çocuklar için bir anlamda oyun yerleriolarak düşünülmelidir Çünkü bu çağda çocukların en önemli gereksinimlerinin başında oyun gelmektedir Çocuklar oyun oynayarak gelişmekte, öğrenmekte ve olgunlaşmaktadır bu nedenle çocukların oyun içinde eğitimi bu kurumlarda planlı ve sistemli bir şekilde gerçekleştirilmektedir Okul öncesi eğitim kurumları, çocuklar için oyun oynarken, bununla beraber toplumsal bir ortam hazırlamaktadır Böylelikle çocuklar oyun içinde girdikleri toplumsal ilişkilerle kurallara uymayı, paylaşmayı, mesuliyet almayı ve işbirliği yapmayı öğrenmektedir (4)
Toplumsallaşmanın en manâlı arabulucu arkadaşlıktır Bu, çocuklar için evde yalnızca annebaba veya kardeşler ile kazanılamayacak bir özellik olarak değerlendirilmektedir Arkadaşlık kurmayı ve sürdürmeyi çocuklar en iyi, okul öncesi kurum içerisinde öğrenebilir Çünkü bu kurumlar çocukların yaşıtlarıyla kaynaşmaları açısından doğal bir çevre ortamı özelliği taşımaktadır (5)
Bunların en iyi şekilde gerçekleştirilebilmesi için çocukların rahatlıkla hareket edebilecekleri genişlikte, kendi ihtiyaçlarını muhtemel olduğunca yardımsız karşılayabilecekleri güvenlikte ve eğitim programlarının istenildiği gibi uygulanabilmesine fırsat verecek yeterlilikte bir mekana ihtiyaç duyulmaktadır Okul öncesi eğitim kurumlarının, bütün bunlar dikkate alınarak planlanmış belirtilmiş bedensel niteliklere sahip olması gerekmektedir
Eğitim Programı ve Hoca
Çocukların yaş, gelişim düzeyi, ilgi ve ihtiyaçları, kişisel ayrıcalıkları ve çevresel faktörler dikkate alınarak onların gelişimlerini destekleyen çocuk merkezlieğitim programları hazırlanması ve uygulanması mektep öncesi kurumların eğitim kalitesini belirleyen en önemli noktalardan birisidir (6)
Hazırlanan eğitim programı elastik, yeniliklere açık, çocuklarda yaratıcı düşünceyi, problem çözme becerilerini, olaylar aralarında nedennetice ilişkisi kurabilme yeteneklerini, karar verme becerilerini vb geliştiren hedefleri ve kazanılması beklenen gaye davranışları içermelidir (7)
Belirlenen hedef ve hedef davranışlara, oysa çocukları aktif kılan yani onlara öğrenmeyi öğretenbir eğitim programı ile başarılı bir şekilde ulaşılabilir
Bunun gerçekleştirilebilmesi için, en önemli öğenin hoca olduğu düşünülmektedir
Öğretmenin en manâlı işlevi, çocukların gelişim özelliklerini çok iyi bilmesi ve eğitim programlarını hazırlarken onların kişisel farklılıklarını dikkate almasıdır Bu da öncelikle, çocuklara bağımsızlık bir eğitim ortamı hazırlamasıyla mümkün olabilir Hoca, çocukların özgürlüğünü kısmadan, onların gelişimlerini desteklemelidir Hoca, alanı ile ilgili tatmin edici bilgiye ve anlayışa sahip olmalı, bilhassa de çok iyi gözlemci olmalıdır Hoca ama bu şekilde çocukları daha iyi tanıyarak, onların ruhsal sorunlarını ve tutum problemlerini erken saptama etme olanağı bulabilir Bu Vesile Ile mektepaile ve gerektiğinde uzman birey işbirliği ile bu problemlere çözüm bulmak kolaylaşmaktadır (8)
Öğretmen, çocuğun ailesinden sonra gün boyu birlikte olduğu ve ihtiyaçlarını karşılarken gerektiğinde başvurduğu öteki bir kişidir Başarılı bir eğitim gerçekleştirilebilmesi için, öğretmenle çocuk arasındaki sevgiye dayalı bir güven ilişkisinin yanına çocuğun aile çevresini de tanıması ve özelliklerini bilmesi gerekmektedir böylece mektepaile işbirliği okul öncesi dönemde her eğitim döneminde olduğundan çok daha manâlı görülmektedir
Öğretmenin aileyi tanıması, çocuğu tanımasını kolaylaştırmaktadır Aile üyeleri arasındaki ilişkiler, ailenin çocuğa karşısında tutumları, çocuğa uyguladıkları disiplin anlayışı, çocuğun içinde yaşadığı fiziksel çevre koşulları gibi özelliklerin öğretmen göre bilinmesi, onun çocukta gözlediği dağıtılmış davranışları anlamasına ve değerlendirmesine bu vesile ile çocukla ilgili içten data edinmesine tezgâhtar olmaktadır
Mektepaile işbirliği; öğretmenin aileyi ve çocuğu tanıması kadar, ailenin de okulu, programı ve öğretmeni tanımasına yardımcı olmaktadır Böylece aile, çocuğun eğitim ortamını, okulun ve öğretmenin koşullarını öğrenme fırsatı bulabilmektedir (9)
Okul ve ailenin amacı, çocuklara daha iyi bir eğitim ortamı aranje etmek olduğundan, mektep ve aileler arasındaki işbirliği keza öğretmenin amaçlarına ulaşmasını kolaylaştıracak keza de annebaba eğitimi aracılığıyla çocuklardan beklenen davranış değişikliklerinin daimi olmasını sağlayacaktır
Mektep öncesi eğitim programlarının hazırlanıp uygulanması dek, öğretmenin programı değerlendirmesi de öteki bir önemli noktadır
Değerlendirmede esas; öğretmenin uyguladığı eğitim programındaki aksaklıkları görmesini sağlayarak, bunların nedenlerini tespit etmesini ve yeni çalışmalarını buna göre yönlendirmesini sağlamaktır Fakat bu şekilde çocuklara bahşedilen eğitimin kalitesi artırılabilmektedir
Hoca çalışmalarını planlarken, çocukların bağımsız ama özdenetimlerinin gelişmesine, deneyerek ve araştırarak öğrenmelerine, tekrarlayarak maharet geliştirmelerine olanak tanımalıdır (10)
Mektep öncesi eğitim kurumlarında, eğitim programlarına ast olarak seçilen uyarıcılar da tartı taşımaktadır Oysa bu uyarıcılar en fiyatı yüksek malzemeden, en ucuz malzemeye değin her ne olursa olsun eğitimi faydalı kılan, bunları seçen, hazırlayan ve çocuklara sunan öğretmendir
Bu doğrultuda okul öncesi eğitimde nitelikli bir öğretmenin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
* İyi bir hoca aynı zamanda yeni bilgi ve deneyimlere açık bir öğrencidir
* Öğretmenin amacı, çocuğu eğitirken sadece data alıntı yapmak yok, onu öğrenmeye hevesli hale getirerek, gerekli bilgiye kendisinin ulaşmasını karşılamak olmalıdır
* Çocuklarla iyi irtibat kurmalı, onları tanımaya ve anlamaya çalışmalıdır
* Eğitim programlarını çocukları faal kılacak şekilde düzenlemelidir
* Çocukların olumlu ego geliştirmelerini desteklemeli ve özgüvenlerini geliştirmelidir
* Hoca marifetli olmalı ve çocuklarda da yaratıcı düşünceyi geliştirici faaliyetler planlamalıdır
* Çocukları bağımsız, karar verme becerileri gelişmiş, aynı zamanda özdenetimlerini kazanmış bireyler olmaları yönünde destekleyici yöntemler kullanmalıdır (11)
3 Sonuç
Okul öncesi eğitim kurumları çocukların maddesel, psikomotor, sosyal, hissi, zihinsel ve dil gelişimlerine asistan olan, onları ilkokula ve gelecekteki toplumsal yaşama hazırlayan bunu da annebabaların desteğiyle ve gerektiğinde onları da eğiterek yapan, eğitim kurumları olarak işlevlerini yerine getirmektedirler
Burada önemli olan okul öncesi eğitim kurumlarının bu işlevlerini en iyi şekilde gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları kaliteli personele ve eğitim programının rahatlıkla uygulanabilmesine ihtimal tanıyan fiziksel koşullara sahip olabilmesidir
Kişiliğin temelinin atıldığı kritik bir dönem olarak adlandırılan okul öncesi yıllarda verilen eğitimin, bütün eğitim kademelerini, hatta bütün yaşamı etkilediği düşünüldüğünde bu dönemde verilen eğitimin önemi bir kat daha artmaktadır
Çocuklar için en uygun eğitim yöntemi ile tekniklerin seçilmesi ve kullanılması, onların gelişim özelliklerinin iyi bilinmesi ile muhtemel olacaktır bu nedenle okul öncesi eğitim kurumlarında çocuk merkezliokul öncesi eğitim programlarının onların eğitim ihtiyaçlarına en iyi şekilde yanıt vereceği düşünülmektedir
Mektep öncesi dönem olarak kabul edilen 06 yaş çocuklarına olumlu veya negatif anlamda verilenlerin, onları yetişkinlik yıllarında da etkileyeceği dikkate alındığında, bu dönemde verilen eğitimin gelecekteki toplum sağlığı açısından da ne değin etkili olduğu gözden kaçırılmamalıdır
Ülkemizde çocukların okul öncesi eğitim kurumlarına devam etmeleri hukuki düzenlemelerle gerekli tutulmasa da çocuğun dinç kişilik gelişimi açısından bunun, mutlaka zorunlu olduğu bilinmelidir Bu açıdan bütün çocukların okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanmaları konusunda daha sağduyu davranılması önemli görülmektedir *
Günümüzde okul öncesi eğitim kurumlarının önemi anında herkes kadar kabul edilmektedir Fakat, okul öncesi eğitim kurumlarının işlevini, çalışan annelerin çocuklarını bıraktıkları bir çeşitlilik bakım kurumu gibi değerlendirerek anlatmak doğru değildir Anneler çalışsın veya çalışmasın, mektep öncesi dönemdeki çocukların tümü, gelecekteki eğitim yaşantılarının ilk basamağında okul öncesi eğitim kurumlarından geçmelidirler (1)
Mektep öncesi eğitim kurumları; kişiliğin şekillendiği bu dönemi, çocukların maddesel, sosyal, hissi ve bilişsel gelişimleri açısından en sağlıklı şekilde geçirmesini, onları hayata hazırlamayı ve aileyi okul öncesi eğitimi konusunda bilgilendirmeyi amaçlamaktadır
Çocuk tüm gelişimlerine ilişkin temel bilgi hüner, tutum ve alışkanlıkları ailede kazanmaktadır Bu açıdan aile, çocuğun bakımı, gelişimi ve eğitiminden sorumlu kurum olma özelliği taşımaktadır Aileden sonradan, mektep öncesi eğitim kurumları çocuğu toplumsal yaşama hazırlamada aileyi destekleyen kurumlar olarak sistem içinde yerlerini almaktadır
Bu doğrultuda, özellikle gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi Türkiye ’de de okul öncesi eğitim kurumları, negatif çevresel koşullarda yaşayan dezavantajlı bölgelerdeki çocukların öteki çocuklara kadar eksik yöndeki eğitim ihtiyaçlarını karşılamaktadır Bu Vesile Ile onların ilköğretime olası olduğunca eşit koşullarda başlamalarını karşılamak konusunda kayda değer rol oynamaktadır (2)
2 Kurumlarda Mektep Öncesi Eğitim
Mektep öncesi eğitim kurumlarının amaçlarını gerçekleştirebilmesi ise, fiziki etraf, eğitim programları ve nitelikli personel gibi konularla sıkı sıkıya ilişkili bulunmaktadır (3)
Maddesel Ortam
Okul öncesi eğitim kurumları çocuklar için bir anlamda oyun yerleriolarak düşünülmelidir Çünkü bu çağda çocukların en önemli gereksinimlerinin başında oyun gelmektedir Çocuklar oyun oynayarak gelişmekte, öğrenmekte ve olgunlaşmaktadır bu nedenle çocukların oyun içinde eğitimi bu kurumlarda planlı ve sistemli bir şekilde gerçekleştirilmektedir Okul öncesi eğitim kurumları, çocuklar için oyun oynarken, bununla beraber toplumsal bir ortam hazırlamaktadır Böylelikle çocuklar oyun içinde girdikleri toplumsal ilişkilerle kurallara uymayı, paylaşmayı, mesuliyet almayı ve işbirliği yapmayı öğrenmektedir (4)
Toplumsallaşmanın en manâlı arabulucu arkadaşlıktır Bu, çocuklar için evde yalnızca annebaba veya kardeşler ile kazanılamayacak bir özellik olarak değerlendirilmektedir Arkadaşlık kurmayı ve sürdürmeyi çocuklar en iyi, okul öncesi kurum içerisinde öğrenebilir Çünkü bu kurumlar çocukların yaşıtlarıyla kaynaşmaları açısından doğal bir çevre ortamı özelliği taşımaktadır (5)
Bunların en iyi şekilde gerçekleştirilebilmesi için çocukların rahatlıkla hareket edebilecekleri genişlikte, kendi ihtiyaçlarını muhtemel olduğunca yardımsız karşılayabilecekleri güvenlikte ve eğitim programlarının istenildiği gibi uygulanabilmesine fırsat verecek yeterlilikte bir mekana ihtiyaç duyulmaktadır Okul öncesi eğitim kurumlarının, bütün bunlar dikkate alınarak planlanmış belirtilmiş bedensel niteliklere sahip olması gerekmektedir
Eğitim Programı ve Hoca
Çocukların yaş, gelişim düzeyi, ilgi ve ihtiyaçları, kişisel ayrıcalıkları ve çevresel faktörler dikkate alınarak onların gelişimlerini destekleyen çocuk merkezlieğitim programları hazırlanması ve uygulanması mektep öncesi kurumların eğitim kalitesini belirleyen en önemli noktalardan birisidir (6)
Hazırlanan eğitim programı elastik, yeniliklere açık, çocuklarda yaratıcı düşünceyi, problem çözme becerilerini, olaylar aralarında nedennetice ilişkisi kurabilme yeteneklerini, karar verme becerilerini vb geliştiren hedefleri ve kazanılması beklenen gaye davranışları içermelidir (7)
Belirlenen hedef ve hedef davranışlara, oysa çocukları aktif kılan yani onlara öğrenmeyi öğretenbir eğitim programı ile başarılı bir şekilde ulaşılabilir
Bunun gerçekleştirilebilmesi için, en önemli öğenin hoca olduğu düşünülmektedir
Öğretmenin en manâlı işlevi, çocukların gelişim özelliklerini çok iyi bilmesi ve eğitim programlarını hazırlarken onların kişisel farklılıklarını dikkate almasıdır Bu da öncelikle, çocuklara bağımsızlık bir eğitim ortamı hazırlamasıyla mümkün olabilir Hoca, çocukların özgürlüğünü kısmadan, onların gelişimlerini desteklemelidir Hoca, alanı ile ilgili tatmin edici bilgiye ve anlayışa sahip olmalı, bilhassa de çok iyi gözlemci olmalıdır Hoca ama bu şekilde çocukları daha iyi tanıyarak, onların ruhsal sorunlarını ve tutum problemlerini erken saptama etme olanağı bulabilir Bu Vesile Ile mektepaile ve gerektiğinde uzman birey işbirliği ile bu problemlere çözüm bulmak kolaylaşmaktadır (8)
Öğretmen, çocuğun ailesinden sonra gün boyu birlikte olduğu ve ihtiyaçlarını karşılarken gerektiğinde başvurduğu öteki bir kişidir Başarılı bir eğitim gerçekleştirilebilmesi için, öğretmenle çocuk arasındaki sevgiye dayalı bir güven ilişkisinin yanına çocuğun aile çevresini de tanıması ve özelliklerini bilmesi gerekmektedir böylece mektepaile işbirliği okul öncesi dönemde her eğitim döneminde olduğundan çok daha manâlı görülmektedir
Öğretmenin aileyi tanıması, çocuğu tanımasını kolaylaştırmaktadır Aile üyeleri arasındaki ilişkiler, ailenin çocuğa karşısında tutumları, çocuğa uyguladıkları disiplin anlayışı, çocuğun içinde yaşadığı fiziksel çevre koşulları gibi özelliklerin öğretmen göre bilinmesi, onun çocukta gözlediği dağıtılmış davranışları anlamasına ve değerlendirmesine bu vesile ile çocukla ilgili içten data edinmesine tezgâhtar olmaktadır
Mektepaile işbirliği; öğretmenin aileyi ve çocuğu tanıması kadar, ailenin de okulu, programı ve öğretmeni tanımasına yardımcı olmaktadır Böylece aile, çocuğun eğitim ortamını, okulun ve öğretmenin koşullarını öğrenme fırsatı bulabilmektedir (9)
Okul ve ailenin amacı, çocuklara daha iyi bir eğitim ortamı aranje etmek olduğundan, mektep ve aileler arasındaki işbirliği keza öğretmenin amaçlarına ulaşmasını kolaylaştıracak keza de annebaba eğitimi aracılığıyla çocuklardan beklenen davranış değişikliklerinin daimi olmasını sağlayacaktır
Mektep öncesi eğitim programlarının hazırlanıp uygulanması dek, öğretmenin programı değerlendirmesi de öteki bir önemli noktadır
Değerlendirmede esas; öğretmenin uyguladığı eğitim programındaki aksaklıkları görmesini sağlayarak, bunların nedenlerini tespit etmesini ve yeni çalışmalarını buna göre yönlendirmesini sağlamaktır Fakat bu şekilde çocuklara bahşedilen eğitimin kalitesi artırılabilmektedir
Hoca çalışmalarını planlarken, çocukların bağımsız ama özdenetimlerinin gelişmesine, deneyerek ve araştırarak öğrenmelerine, tekrarlayarak maharet geliştirmelerine olanak tanımalıdır (10)
Mektep öncesi eğitim kurumlarında, eğitim programlarına ast olarak seçilen uyarıcılar da tartı taşımaktadır Oysa bu uyarıcılar en fiyatı yüksek malzemeden, en ucuz malzemeye değin her ne olursa olsun eğitimi faydalı kılan, bunları seçen, hazırlayan ve çocuklara sunan öğretmendir
Bu doğrultuda okul öncesi eğitimde nitelikli bir öğretmenin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
* İyi bir hoca aynı zamanda yeni bilgi ve deneyimlere açık bir öğrencidir
* Öğretmenin amacı, çocuğu eğitirken sadece data alıntı yapmak yok, onu öğrenmeye hevesli hale getirerek, gerekli bilgiye kendisinin ulaşmasını karşılamak olmalıdır
* Çocuklarla iyi irtibat kurmalı, onları tanımaya ve anlamaya çalışmalıdır
* Eğitim programlarını çocukları faal kılacak şekilde düzenlemelidir
* Çocukların olumlu ego geliştirmelerini desteklemeli ve özgüvenlerini geliştirmelidir
* Hoca marifetli olmalı ve çocuklarda da yaratıcı düşünceyi geliştirici faaliyetler planlamalıdır
* Çocukları bağımsız, karar verme becerileri gelişmiş, aynı zamanda özdenetimlerini kazanmış bireyler olmaları yönünde destekleyici yöntemler kullanmalıdır (11)
3 Sonuç
Okul öncesi eğitim kurumları çocukların maddesel, psikomotor, sosyal, hissi, zihinsel ve dil gelişimlerine asistan olan, onları ilkokula ve gelecekteki toplumsal yaşama hazırlayan bunu da annebabaların desteğiyle ve gerektiğinde onları da eğiterek yapan, eğitim kurumları olarak işlevlerini yerine getirmektedirler
Burada önemli olan okul öncesi eğitim kurumlarının bu işlevlerini en iyi şekilde gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları kaliteli personele ve eğitim programının rahatlıkla uygulanabilmesine ihtimal tanıyan fiziksel koşullara sahip olabilmesidir
Kişiliğin temelinin atıldığı kritik bir dönem olarak adlandırılan okul öncesi yıllarda verilen eğitimin, bütün eğitim kademelerini, hatta bütün yaşamı etkilediği düşünüldüğünde bu dönemde verilen eğitimin önemi bir kat daha artmaktadır
Çocuklar için en uygun eğitim yöntemi ile tekniklerin seçilmesi ve kullanılması, onların gelişim özelliklerinin iyi bilinmesi ile muhtemel olacaktır bu nedenle okul öncesi eğitim kurumlarında çocuk merkezliokul öncesi eğitim programlarının onların eğitim ihtiyaçlarına en iyi şekilde yanıt vereceği düşünülmektedir
Mektep öncesi dönem olarak kabul edilen 06 yaş çocuklarına olumlu veya negatif anlamda verilenlerin, onları yetişkinlik yıllarında da etkileyeceği dikkate alındığında, bu dönemde verilen eğitimin gelecekteki toplum sağlığı açısından da ne değin etkili olduğu gözden kaçırılmamalıdır
Ülkemizde çocukların okul öncesi eğitim kurumlarına devam etmeleri hukuki düzenlemelerle gerekli tutulmasa da çocuğun dinç kişilik gelişimi açısından bunun, mutlaka zorunlu olduğu bilinmelidir Bu açıdan bütün çocukların okul öncesi eğitim kurumlarından yararlanmaları konusunda daha sağduyu davranılması önemli görülmektedir *
