Böbrekler fasulyeye benzeyen hali ile bel hizasında, karın boşluğunun art tarafında, sağ ve sol yanda yerleşmişlerdir. Böbreklerimizin hayatın idamesi açısından çok değerli vazifeleri vardır.
Bunların başlıcaları; kandaki, toksik hususlar dediğimiz vücutta oluşan zararlı hususları idrar yolu ile uzaklaştırmak, vücudun asid- baz istikrarı ile su ve tuz istikrarını sağlamak, kan basıncını düzenlemek, kan üretiminde rol alan hormonu salgılamak ve D vitaminini etkinleştirmek suretiyle kemik metabolizmasında rol almak. Binaenaleyh, bu organların yetmezliği durumunda, atılması gereken zararlı hususlar vücutta birikir, kan basıncı düzensizliği ve münhasıran hipertansiyon gelişir. Ağır seviyede kansızlık gelişir, D vitamini aktifleşemediği için kalsiyum, fosfor dengesizliği ve önemli kemik sorunları oluşur.
Çocuklarda böbrek yetmezliği, akut dediğimiz, saatler ya da günler içinde gelişen ve çoğunlukla geri dönüşü olabilen durumlar iken kronik böbrek yetmezliği ilerleyici ve geri dönüşümü olmayan durumları söz eder.
Çocuklarda kronik böbrek yetmezliğine, her yüz bin evlatta iki vaka olarak rastlanır ve yetişkinler kadar sık olmasa da görülme sıklığı yerküre umumunda gitgide artış göstermektedir. Kronik böbrek yetmezliği, hem kendisi hem de sebep olduğu başka dertler nedeni ile tedavisi uzun, çetin ve maliyeti yüksek bir sıhhat sorunudur.
Çocuklarda kronik böbrek yetmezliğinin nedenleri yaşlara nazaran değişmektedir. 5 yaşın altındaki çocuklarda, tek ya da her iki böbreğin kistlerle kaplı olması, doğuştan böbreklerin tam gelişmemiş olması, böbrek çıkışında ya da idrar torbası çıkışında tıkanıklıklara ve dolayısı ile idrar akışını engellemeye sebep olan durumlar üzere daha çok doğumsal sebeplerden kaynaklanmaktadır.
5 yaş üzerinde ise daha çok doğumsal olmayan meselelerden kaynaklanan durumlara bağlı kronik böbrek yetmezliği gelişir. Devletimizde kronik böbrek yetmezliğinin en sık nedeni reflü nefropatisi dediğimiz idrarın, idrar kesesinden böbreklere gerisingeriye akışıdır. Bu durum, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına ve vaktinde ve erken tedavi edilmezse böbrekte kalıcı hasarlanmalarla ilerleyici ve geri dönüşümsüz kronik böbrek yetmezliğine sebep olur.
Kronik böbrek yetmezliği nispeten sessiz ilerleyebilir. Belirtiler illete mahsus olmadığı için, haftalar ya da aylar mühletince yalnızca halsizlik şikâyeti olan hastanın kronik böbrek yetmezliği gözden kaçabilir. Bu nedenle münhasıran, evlat sıhhati ve marazları izleminde yapılacak yalın bir idrar tahlili bile nispeten kıymetli malumatlar verebilir.
Başlangıçta idrar ölçüsünün artması, gece ve gündüz idrar kaçırma üzere bulgular baş gösterirken marazın ilerlemesiyle şikâyetler aşikâr bir hal alır ve idrar ölçüsünde azalma, solukluk, iştahsızlık, kilo alamama, kusma, yüzde ve bacaklarda ödem ve nefes darlığı ortaya çıkar.
Kronik böbrek yetmezliği olan evlatların büyümeleri ve cinsî gelişim basamakları geri kalır, öğrenme kapasiteleri azalır. Evlatlar uymaları gereken proteinden yoksul hususî bir diyetlerinin olması ve iştahlarının da azalmış olması nedeniyle kilo alamaz ve istikrarlı beslenemezler. Bu hastalarda içe kapanma ve depresyon sık görülür.
Kronik böbrek yetmezliği olan çocuklarda bozulmuş böbrek fonksiyonları nedeniyle kan yapıcı hormon iğneleri, canlı D vitamini, alkali tedavisi üzere ilaçlarla destek tedavisi yapılmaktadır. Gelgelelim biriken zararlı hususların ilaçlarla uzaklaştırılması mümkün değildir.
Vücut biriken bu zararlı hususların üstesinden gelemez hale geldiği hengam diyaliz tedavisi üzere böbreğin hizmetini kısmen üstlenen tedavi tekniklerine başvurulur ya da koşullar müsaitse bugün için kabul edilen en ülkü tedavi usulü olan böbrek nakline başvurulur.
Böbrek nakli ile hastalarının hayat müddeti beklentisi diyaliz hastalarına nazaran daha uzun olmaktadır. Tekrar diyaliz hastalarına nazaran böbrek nakli yapılan hastalarda daha uygun bir büyüme-gelişme sağlanır, alışılagelmiş mektep performansına ulaşılır, diyaliz bağımlılığından kurtulma laf bahsidir ve diyette muaflık verilir. Mümkün olan her evlatta, münhasıran diyaliz tedavisine başlamadan böbrek naklinin yapılması bu avantajları kıymetli orantıda sağlayacaktır.
Günümüzde küçük evlatlara, velev süt evlatlarına dahi böbrek nakli yapmak mümkündür. Lakin bu durumda bebeğe tutarlı küçüklükte bir böbreğin bulunması gereklidir.
Hayatını kaybeden insanlardan yapılan organ bağışlarında, bağışın yapıldığı kişi çocukluk yaş kümesinde ise bu kadavralardan sağlanan böbrekler, yalnızca Sıhhat Bakanlığı bekleme listesine kayıtlı sıra bekleyen evlatlara nakledilir. Bu durumda organın büyüklüğü ile ilgili sorun da tabiatıyla ortadan kalkmış olur.
Memleketimizde böbrek nakli açısından rakamları incelediğimizde yaklaşık %90 orantısında canlı vericiye başvurulduğu görülmektedir. Bu vericilerin yaklaşık %58’ini valideler, % 34’ünü pederler kalan kısmını da etik şura onayı alınması koşulu ile mevcut maddelerimizin müsaade verdiği kan bağına sahip vericiler oluşturmaktadır. Ne yazık ki organ bağışı nispetleri memleketimizde muhtaçlığın çok altındadır.
Böbrek naklinin cerrahi prosedüründen kısaca bahsedecek olursak, böbrek; alıcı kişinin sağ yahut sol kasığına yerleştirilir. Atardamar, toplardamar ve idrar yolları teması yapılır. Böbrek vücuda nazaran büyük olan çocuklarda karın içine yerleştirilir.
Ameliyat yaklaşık 2-2,5 saat kadar sürer. Ameliyattan 2-3 gün sonra çıkarılmak üzere bir dren yerleştirilir. Hastaların %5’inin idrar yollarına 3-4 hafta sonra geri çıkarılacak bir stent yerleştirilir. Cilt estetik dikişler ile kapatılır. Rastgele bir sorun olmayan hastalar nakilden 5-6 gün sonra taburcu edilir.
Başka bütün organ nakillerinde olduğu üzere böbrek nakli sonrası da hastanın bağışıklık sistemi vücuda yerleştirilen bu yeni organı kabul etmek istemez, adeta bu yabancı gördüğü yapıya karşı bir savaş başlatır.
Bu yüzden, organ nakli hastalarına bağışıklık sistemlerini baskılayacak tedavi uygulanmaktadır ve ne yazık ki günümüzdeki bütün ilerlemelere karşın vücut bu yabancı organı hiçbir vakit unutmayacağı için ömür uzunluğu ilaç kullanmak gerekmektedir.
Devir zaman bu ilaçların dozunda hastanın durumuna nazaran değişiklikler yapılması ve gerekli durumlarda ilaç değişikliğine gidilmesi gerektiği için nakil öncesinde, esnasında ve nakil sonrasında pediatrik nefrolog tarafından hasta takibi ve ilaçların bu tabibin önerdiği biçimde kullanılması son radde kıymetlidir.
Hasta, hiçbir halde kendi başına nazaran ilaçlarının tasarruf formunu değiştirmemelidir. Bu noktada, doktorun aile ile muhaberesi ve ailenin ahengi son nokta değer taşımaktadır.
Evlat hastaların bu ilaçları resen içmesi laf konusu olmadığından, velev evlat ilaç kullanmayı reddetme davranışlarına girebileceğinden ailenin bu mevzudaki hassasiyeti ve sorumluluk bilinci tedavinin muvaffakiyetini direkt belirlemektedir. İlaçların tertipli bir biçimde ve belirlenen dozlarda kullanılmaması, nizamlı aralıklarla denetimlerin yapılmaması maatteessüf nakledilen böbreğin reddi ile sonuçlanabilir.
Yerinde donanıma ve tecrübeli takıma sahip bir merkezde, uygun bir hekim-aile-hasta işbirliği sonucu yakın takip ile kronik böbrek yetmezliği olan çocuklarda bugün için kabul edilen en ülkü tedavi formülü olan böbrek nakli sonuçları epey yüz güldürücüdür.
Bunların başlıcaları; kandaki, toksik hususlar dediğimiz vücutta oluşan zararlı hususları idrar yolu ile uzaklaştırmak, vücudun asid- baz istikrarı ile su ve tuz istikrarını sağlamak, kan basıncını düzenlemek, kan üretiminde rol alan hormonu salgılamak ve D vitaminini etkinleştirmek suretiyle kemik metabolizmasında rol almak. Binaenaleyh, bu organların yetmezliği durumunda, atılması gereken zararlı hususlar vücutta birikir, kan basıncı düzensizliği ve münhasıran hipertansiyon gelişir. Ağır seviyede kansızlık gelişir, D vitamini aktifleşemediği için kalsiyum, fosfor dengesizliği ve önemli kemik sorunları oluşur.
Çocuklarda böbrek yetmezliği, akut dediğimiz, saatler ya da günler içinde gelişen ve çoğunlukla geri dönüşü olabilen durumlar iken kronik böbrek yetmezliği ilerleyici ve geri dönüşümü olmayan durumları söz eder.
Çocuklarda kronik böbrek yetmezliğine, her yüz bin evlatta iki vaka olarak rastlanır ve yetişkinler kadar sık olmasa da görülme sıklığı yerküre umumunda gitgide artış göstermektedir. Kronik böbrek yetmezliği, hem kendisi hem de sebep olduğu başka dertler nedeni ile tedavisi uzun, çetin ve maliyeti yüksek bir sıhhat sorunudur.
Çocuklarda kronik böbrek yetmezliğinin nedenleri yaşlara nazaran değişmektedir. 5 yaşın altındaki çocuklarda, tek ya da her iki böbreğin kistlerle kaplı olması, doğuştan böbreklerin tam gelişmemiş olması, böbrek çıkışında ya da idrar torbası çıkışında tıkanıklıklara ve dolayısı ile idrar akışını engellemeye sebep olan durumlar üzere daha çok doğumsal sebeplerden kaynaklanmaktadır.
5 yaş üzerinde ise daha çok doğumsal olmayan meselelerden kaynaklanan durumlara bağlı kronik böbrek yetmezliği gelişir. Devletimizde kronik böbrek yetmezliğinin en sık nedeni reflü nefropatisi dediğimiz idrarın, idrar kesesinden böbreklere gerisingeriye akışıdır. Bu durum, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına ve vaktinde ve erken tedavi edilmezse böbrekte kalıcı hasarlanmalarla ilerleyici ve geri dönüşümsüz kronik böbrek yetmezliğine sebep olur.
Kronik böbrek yetmezliği nispeten sessiz ilerleyebilir. Belirtiler illete mahsus olmadığı için, haftalar ya da aylar mühletince yalnızca halsizlik şikâyeti olan hastanın kronik böbrek yetmezliği gözden kaçabilir. Bu nedenle münhasıran, evlat sıhhati ve marazları izleminde yapılacak yalın bir idrar tahlili bile nispeten kıymetli malumatlar verebilir.
Başlangıçta idrar ölçüsünün artması, gece ve gündüz idrar kaçırma üzere bulgular baş gösterirken marazın ilerlemesiyle şikâyetler aşikâr bir hal alır ve idrar ölçüsünde azalma, solukluk, iştahsızlık, kilo alamama, kusma, yüzde ve bacaklarda ödem ve nefes darlığı ortaya çıkar.
Kronik böbrek yetmezliği olan evlatların büyümeleri ve cinsî gelişim basamakları geri kalır, öğrenme kapasiteleri azalır. Evlatlar uymaları gereken proteinden yoksul hususî bir diyetlerinin olması ve iştahlarının da azalmış olması nedeniyle kilo alamaz ve istikrarlı beslenemezler. Bu hastalarda içe kapanma ve depresyon sık görülür.
Kronik böbrek yetmezliği olan çocuklarda bozulmuş böbrek fonksiyonları nedeniyle kan yapıcı hormon iğneleri, canlı D vitamini, alkali tedavisi üzere ilaçlarla destek tedavisi yapılmaktadır. Gelgelelim biriken zararlı hususların ilaçlarla uzaklaştırılması mümkün değildir.
Vücut biriken bu zararlı hususların üstesinden gelemez hale geldiği hengam diyaliz tedavisi üzere böbreğin hizmetini kısmen üstlenen tedavi tekniklerine başvurulur ya da koşullar müsaitse bugün için kabul edilen en ülkü tedavi usulü olan böbrek nakline başvurulur.
Böbrek nakli ile hastalarının hayat müddeti beklentisi diyaliz hastalarına nazaran daha uzun olmaktadır. Tekrar diyaliz hastalarına nazaran böbrek nakli yapılan hastalarda daha uygun bir büyüme-gelişme sağlanır, alışılagelmiş mektep performansına ulaşılır, diyaliz bağımlılığından kurtulma laf bahsidir ve diyette muaflık verilir. Mümkün olan her evlatta, münhasıran diyaliz tedavisine başlamadan böbrek naklinin yapılması bu avantajları kıymetli orantıda sağlayacaktır.
Günümüzde küçük evlatlara, velev süt evlatlarına dahi böbrek nakli yapmak mümkündür. Lakin bu durumda bebeğe tutarlı küçüklükte bir böbreğin bulunması gereklidir.
Hayatını kaybeden insanlardan yapılan organ bağışlarında, bağışın yapıldığı kişi çocukluk yaş kümesinde ise bu kadavralardan sağlanan böbrekler, yalnızca Sıhhat Bakanlığı bekleme listesine kayıtlı sıra bekleyen evlatlara nakledilir. Bu durumda organın büyüklüğü ile ilgili sorun da tabiatıyla ortadan kalkmış olur.
Memleketimizde böbrek nakli açısından rakamları incelediğimizde yaklaşık %90 orantısında canlı vericiye başvurulduğu görülmektedir. Bu vericilerin yaklaşık %58’ini valideler, % 34’ünü pederler kalan kısmını da etik şura onayı alınması koşulu ile mevcut maddelerimizin müsaade verdiği kan bağına sahip vericiler oluşturmaktadır. Ne yazık ki organ bağışı nispetleri memleketimizde muhtaçlığın çok altındadır.
Böbrek naklinin cerrahi prosedüründen kısaca bahsedecek olursak, böbrek; alıcı kişinin sağ yahut sol kasığına yerleştirilir. Atardamar, toplardamar ve idrar yolları teması yapılır. Böbrek vücuda nazaran büyük olan çocuklarda karın içine yerleştirilir.
Ameliyat yaklaşık 2-2,5 saat kadar sürer. Ameliyattan 2-3 gün sonra çıkarılmak üzere bir dren yerleştirilir. Hastaların %5’inin idrar yollarına 3-4 hafta sonra geri çıkarılacak bir stent yerleştirilir. Cilt estetik dikişler ile kapatılır. Rastgele bir sorun olmayan hastalar nakilden 5-6 gün sonra taburcu edilir.
Başka bütün organ nakillerinde olduğu üzere böbrek nakli sonrası da hastanın bağışıklık sistemi vücuda yerleştirilen bu yeni organı kabul etmek istemez, adeta bu yabancı gördüğü yapıya karşı bir savaş başlatır.
Bu yüzden, organ nakli hastalarına bağışıklık sistemlerini baskılayacak tedavi uygulanmaktadır ve ne yazık ki günümüzdeki bütün ilerlemelere karşın vücut bu yabancı organı hiçbir vakit unutmayacağı için ömür uzunluğu ilaç kullanmak gerekmektedir.
Devir zaman bu ilaçların dozunda hastanın durumuna nazaran değişiklikler yapılması ve gerekli durumlarda ilaç değişikliğine gidilmesi gerektiği için nakil öncesinde, esnasında ve nakil sonrasında pediatrik nefrolog tarafından hasta takibi ve ilaçların bu tabibin önerdiği biçimde kullanılması son radde kıymetlidir.
Hasta, hiçbir halde kendi başına nazaran ilaçlarının tasarruf formunu değiştirmemelidir. Bu noktada, doktorun aile ile muhaberesi ve ailenin ahengi son nokta değer taşımaktadır.
Evlat hastaların bu ilaçları resen içmesi laf konusu olmadığından, velev evlat ilaç kullanmayı reddetme davranışlarına girebileceğinden ailenin bu mevzudaki hassasiyeti ve sorumluluk bilinci tedavinin muvaffakiyetini direkt belirlemektedir. İlaçların tertipli bir biçimde ve belirlenen dozlarda kullanılmaması, nizamlı aralıklarla denetimlerin yapılmaması maatteessüf nakledilen böbreğin reddi ile sonuçlanabilir.
Yerinde donanıma ve tecrübeli takıma sahip bir merkezde, uygun bir hekim-aile-hasta işbirliği sonucu yakın takip ile kronik böbrek yetmezliği olan çocuklarda bugün için kabul edilen en ülkü tedavi formülü olan böbrek nakli sonuçları epey yüz güldürücüdür.