iltasyazilim
FD Üye
Çocuk Psikoloğuna Gereklilik Duyulan Konular
Son yıllarda çocuk psikolojisi ebeveynler kadar önemsenmeye başlasa da halen bir psikoloğa gitmek bir çok insan için, tabu olma özelliğini halen koruyor Annebabalar çocuklarını psikoloğa götürmek için defalarca düşünüyor, sorunları çözmek için çeşitli yöntemleri deniyor ve en son çare olarak bir psikoloğa başvuruyor Psikoloğa gitmeye karar verene dek sorun iyice ilerliyor, bu da çözüme ulaşmayı güçleştiriyor Pek fazla aile, ilkokuldan itibaren çocuklarının eğitimi için önemli bir bütçe ayırıyor, ancak çocuklar için yapılacak yatırımın en büyüğü birincil 6 yılda yapılmalı, çünkü kişilik gelişiminin yüzde yetmişbeşi mektep öncesi dönemde tamamlanıyor Bu dönemlerden sonra çocuğunuzu daha iyi koşullarda yaşatabilirsiniz, fakat daha dinç ve mutlu, daha tehlikesiz ve sosyal, daha zeki ve kendini geliştiren bir insan olmasına katkınız fazla azalır
Hangi durumlarda psikoloğa gidilmeli?
Aileler psikologlara çocuklarıyla ilgili aşağıdaki durumlar için başvurabilir
· Gelişim kontrolü için
· Davranış ve ahenk bozuklukları, hastalıkların tedavisi, sakatlıklar için
· Aile ile ilgili sorunlar ve yaşam değişiklikleri için
· Psikolojiyle ilgili sorulara cevap için
Gelişim kontrolü
Psikoloğa gitmek için çocukların herhangi bir sorun yaşamasını ya da bir rahatsızlık, davranış bozukluğu geliştirmesini ummak yanlıştır 06 yaş döneminde çocukları, gelişim kontrolü yaptırmak için ahenkli aralıklarla bir uzmana götürmek gerekir Gelişim kontrolü seanslarına psikoloğun da onayıyla, annebabalar, çocuk bakıcıları ya da çocukla ilişkide olan öteki aile büyükleri de katılabilir Gelişim kontrolleri doğruca annebabaların edinecekleri bilgiler aşağıdaki gibidir;
· Çocuğunuzun gelişiminin adi olup olmadığını öğrenirsiniz Gelişim kontrolü seanslarında çocukların gelişimleri 5 grupta incelenir; bedensel, hareket, dil, sosyalhissi, zeka gelişimi
· Geriden gelen gelişim alanlarını ve bu alanları desteklemek için yapmanız gerekenleri öğrenmiş olursunuz Psikoloğunuz size bu alanı geliştirmenizi sağlayacak egzersizler, oyun ve oyuncaklar önerecektir Örneğin, siz çocuğunuzun tavır problemi olduğunu oysa 18 ayda farkedebilirsiniz, ama bir psikolog bunu 810 aylar arası farkedip, dil gelişimini destekleyici egzersizlere yük vermenizi sağlayabilir Bu şekilde sorunlar çıkmadan önleyebilirsiniz
· Çocuğunuzun gelişimini cesaretlendirmek için neler yapabileceğinizi öğrenirsiniz
· Çocuğunuzun güçsüz ve dinç yönlerini, eğilimlerini ve bunları geliştirme yollarını öğrenirsiniz
· Çocuğunuzla sağlıklı irtibat kurmayı öğrenirsiniz
· Farkına varmadan yaptığınız hataları görme ve ayarlama olanağı bulursunuz
· Çocuğunuzla oyun oynamayı ve ona herhangi bir şeyi içten yöntemlerle öğretmeyi öğrenirsiniz
· Spor, sanat veya bilimin herhangi bir dalına çocuğunuzu dinç bir şekilde yönlendirmeyi öğrenirsiniz
· Yaşına kadar hangi oyun ve oyuncakları tercih etmeniz gerektiğini öğrenirsiniz
· Çocuğunuzun içinde bulunduğu dönemle ilgili zorunlu bilgileri ve bu dönemlerde dikkat etmeniz gereken konuları öğrenirisiniz Örneğin; 8 ay civarı yabancılardan korkma, 12 ay civarı özgürlüğünü bildiri etme, 18 ay civarı tuvalet eğitimine hazırlık vb
· Ortaya çıkabilecek muhtemel ahenk ve davranış bozuklukları ve hastalıkları çabucak tanı edebilme, önlem alabilme ve tedaviye başlayabilme olanağı bulursunuz
Gelişim kontrollerine açtırmak için en ideal dönem 68 aylar arasıdır Psikologlar gelişim kontrollerini öbür periyotlarla yapabilirler Çocuğun gelişimine göre seanslar daha sık yapılabilir Ama gelişimi bayağı çocuklar için genel olarak aşağıdaki program tatmin edici olmaktadır
6 36 ay arası 2 ayda bir röportaj
3 yaş 6 yaş arası 4 ayda bir mülâkat
Davranış ve harmoni bozuklukları, hastalıklar, sakatlıklar
Aileler, yaygın gelişimsel bozukluklar, cinsiyet anomalileri ve kromozomal bozukluklar için psikologlara başvurabilir Mesela, otizm, hiperaktivite ve uyarı dağınıklığı, downsendromu, zeka geriliği, söylev bozuklukları, öğrenme güçlükleri gibi hastalıkların tedavisinde psikologlardan takviye alınabilinir Bu hastalıklarda tıbbi tedavi gerekliyse, psikologlar takviye tedavi programlarını yürütürler bunun dışında bu hastalıkların tanısının konamadığı durumlar olabilir, ama çocuğun hastalığa eğilimi vardır; bu durumlarda tıbbi çare uygulanamaz ama bir psikologla uyumlu çalışarak, egzersiz yapılarak sorunu iyice çözmek ya da sorunun ilerlemesini engellemek muhtemel olabilir
Kaza sonucu ve doğuştan olan sakatlıklarda da, tıbbi tedavilerin yanı sıra, psikolojik yardım elde etmek keza tedaviye uyumu artırır, keza de çocuğun ve ailenin sorunla başaçıkmasını kolaylaştırır Bu nesil sakatlıklara misal olarak, körlük, sağır ve dilsizlik, ortopedik sakatlıklar, ağır söylev bozuklukları vb Verilebilinir
Uyum sorunları ve davranış bozukluklarının tedavisinde genelde psikolojik destek kimsesiz tatmin edici olmaktadır Bu sorunlar fazla yaygındır ve bir fazla aile bunları destek almayı gerektirir bir sorun olarak görmez Annebabalar genel olarak, bu müşteri sorunların kendiliğinden geçmesini bekler ya da sorunu gidermek için o kadar sağlıksız yöntemler dener ancak, sorun yer değiştirerek diğer bir forma girer veya büyüyerek çözülemez ülkü kazanç Ahenk ve davranış bozukluklarına misal olarak aşağıdaki sorunları sıralayabiliriz;
Gece korkuları
Fobiler
Endişe bozukluğu
Parmak emme (bebeklik dıştan)
Tırnak yeme
Öfke ve saldırganlık
Altını ıslatma
Dışkı kaçırma ya da tutma
Kekemelik
Tikler
Yalancılık
Çalma
Kardeş kıskançlığı
Cinsel sorunlar ve mastürbasyon
Yeme bozuklukları
Uyku bozuklukları
İçe kapanıklık
Aşırı inatçılık
Ailelerin bu sorunları çözmede yaptıkları en büyük yanlışlardan biri sorunu ortadan kaldırmaya çalışmaktır Fakat, soruna yol açan sebebi ortadan uyandırmak gerekir Yoksa sorun ya büyüyerek veya yeni bir sorun olarak bir zaman sonradan tekrar ortaya çıkar Örneğin tırnağını yiyen bir çocuğu zorlama yoluyla ya da çeşitli cezalarla bu alışkanlığından vazgeçirebilirsiniz, fakat çivi yeme alışkanlığına yol açan şehvetli sebepler ortadan kalkmadıkça sorun tekrarlar veya çocuk altına kaçırma vb Gibi yeni bir sorun geliştirir
Aile ile ilgili sorunlar ve yaşam değişiklikleri
Boşanma, aile bireylerinden birinin ölümü, bakıcının değiştirilmesi, şehir halkı ya da ev değişikliği, okula başlangıç, kreşe başlama, kardeş doğumu ve annenin işe başlaması gibi yaşam değişiklikleri çocuklar için manâlı hissi sorunlara yol açabiliyor Yetişkinler gibi, çocuklar da bu tip değişimlerden farklı düzeylerde etkilenebiliyorlar Bu değişimlerden önce psikoloğa başvurarak çocukların bu değişime hazırlanmış olup olmadıklarıno öğremekde ve hazırlanmış değillerse bu olayların çocuklara nasıl anlatılabileceği konusunda danışmakta yarar vardır Bilhassa boşanma ve kardeş doğumu konularında mutlaka birkaç seanslık danışmanlık alınması gerekir; çoğu çocuk bu değişimlerden çok etkilenmektedir
Psikolojiyle ilgili sorulara yanıt
Aileler çocuklarının psikolojilerine hasar vermeden bir takım kolay sorunları çözebilmek için de psikologlara başvurabilirler Bu sorunların bir kısmı basit önerilerle giderilebilir Sağlığa Zararlı yöntemlerle çözüldüğünde ise yukarıda sayılan ahenk bozukluklarına veya duygusal sorunlara yol açabilir Sorunların hepsinin çocukluk çağlarında ortaya çıkmadığını, çocukluk dönemlerinde yaşanan olayların ve sağlıksız eğitim yöntemlerinin buluğ çağı ve ekseriyet dönemlerinde ortaya meydana çıkan sorunlara zemin hazırladığını da unutmamak gerekir Ailelerin yanıtlarını merak ettiği sorulara aşağıdaki örnekler verilebilir;
Çocuğumu kreşe hangi yaşta göndermeliyim?
Başını duvara vuruyor, nasıl engel olabilirim?
Yüzümüze vuruyor, bu davranışından nasıl vazgeçirebilirim?
Fazla inatçı, her dediği yapılsın istiyor, ne yapabilirim?
Yatağını ne süre ayırmalıyım?
Bana fazla düşkün, onu kendimden nasıl uzakta tutabilirim?
Ders çalışmayı sevmiyor, nasıl ders çalışmasını sağlayabilirim?
Okula gitmek istemiyor, ne yapmalıyım?
Kardeşine vurmasını nasıl engellerim?
Psikologlarla ilgili yanlış bilgiler
Psikologların herkese uygulanabilen hazırlanmış reçeteleri vardır
Psikologların sihirli değnekleri vardır; bir seansta sorunları ortadan kaldırırlar
Psikologlara herşeyi anlatmaya gerkek yoktur, ailelerin sırlarını paylaşmaları gerekmez
Psikolağa gitmek için hastalık ilerletmek gerekir
Psikologlara sadece çare nedeniyle gidilir, bir sorun yoksa ve herşey yolundaysa gidilmez
Psikologlara danışmanlık ve denetim amacıyla gidilmez
Psikologlar sizin farkedemediğinizi farkedemez; sizin çocuğunuzu sizden daha iyi tanıyamaz *
Son yıllarda çocuk psikolojisi ebeveynler kadar önemsenmeye başlasa da halen bir psikoloğa gitmek bir çok insan için, tabu olma özelliğini halen koruyor Annebabalar çocuklarını psikoloğa götürmek için defalarca düşünüyor, sorunları çözmek için çeşitli yöntemleri deniyor ve en son çare olarak bir psikoloğa başvuruyor Psikoloğa gitmeye karar verene dek sorun iyice ilerliyor, bu da çözüme ulaşmayı güçleştiriyor Pek fazla aile, ilkokuldan itibaren çocuklarının eğitimi için önemli bir bütçe ayırıyor, ancak çocuklar için yapılacak yatırımın en büyüğü birincil 6 yılda yapılmalı, çünkü kişilik gelişiminin yüzde yetmişbeşi mektep öncesi dönemde tamamlanıyor Bu dönemlerden sonra çocuğunuzu daha iyi koşullarda yaşatabilirsiniz, fakat daha dinç ve mutlu, daha tehlikesiz ve sosyal, daha zeki ve kendini geliştiren bir insan olmasına katkınız fazla azalır
Hangi durumlarda psikoloğa gidilmeli?
Aileler psikologlara çocuklarıyla ilgili aşağıdaki durumlar için başvurabilir
· Gelişim kontrolü için
· Davranış ve ahenk bozuklukları, hastalıkların tedavisi, sakatlıklar için
· Aile ile ilgili sorunlar ve yaşam değişiklikleri için
· Psikolojiyle ilgili sorulara cevap için
Gelişim kontrolü
Psikoloğa gitmek için çocukların herhangi bir sorun yaşamasını ya da bir rahatsızlık, davranış bozukluğu geliştirmesini ummak yanlıştır 06 yaş döneminde çocukları, gelişim kontrolü yaptırmak için ahenkli aralıklarla bir uzmana götürmek gerekir Gelişim kontrolü seanslarına psikoloğun da onayıyla, annebabalar, çocuk bakıcıları ya da çocukla ilişkide olan öteki aile büyükleri de katılabilir Gelişim kontrolleri doğruca annebabaların edinecekleri bilgiler aşağıdaki gibidir;
· Çocuğunuzun gelişiminin adi olup olmadığını öğrenirsiniz Gelişim kontrolü seanslarında çocukların gelişimleri 5 grupta incelenir; bedensel, hareket, dil, sosyalhissi, zeka gelişimi
· Geriden gelen gelişim alanlarını ve bu alanları desteklemek için yapmanız gerekenleri öğrenmiş olursunuz Psikoloğunuz size bu alanı geliştirmenizi sağlayacak egzersizler, oyun ve oyuncaklar önerecektir Örneğin, siz çocuğunuzun tavır problemi olduğunu oysa 18 ayda farkedebilirsiniz, ama bir psikolog bunu 810 aylar arası farkedip, dil gelişimini destekleyici egzersizlere yük vermenizi sağlayabilir Bu şekilde sorunlar çıkmadan önleyebilirsiniz
· Çocuğunuzun gelişimini cesaretlendirmek için neler yapabileceğinizi öğrenirsiniz
· Çocuğunuzun güçsüz ve dinç yönlerini, eğilimlerini ve bunları geliştirme yollarını öğrenirsiniz
· Çocuğunuzla sağlıklı irtibat kurmayı öğrenirsiniz
· Farkına varmadan yaptığınız hataları görme ve ayarlama olanağı bulursunuz
· Çocuğunuzla oyun oynamayı ve ona herhangi bir şeyi içten yöntemlerle öğretmeyi öğrenirsiniz
· Spor, sanat veya bilimin herhangi bir dalına çocuğunuzu dinç bir şekilde yönlendirmeyi öğrenirsiniz
· Yaşına kadar hangi oyun ve oyuncakları tercih etmeniz gerektiğini öğrenirsiniz
· Çocuğunuzun içinde bulunduğu dönemle ilgili zorunlu bilgileri ve bu dönemlerde dikkat etmeniz gereken konuları öğrenirisiniz Örneğin; 8 ay civarı yabancılardan korkma, 12 ay civarı özgürlüğünü bildiri etme, 18 ay civarı tuvalet eğitimine hazırlık vb
· Ortaya çıkabilecek muhtemel ahenk ve davranış bozuklukları ve hastalıkları çabucak tanı edebilme, önlem alabilme ve tedaviye başlayabilme olanağı bulursunuz
Gelişim kontrollerine açtırmak için en ideal dönem 68 aylar arasıdır Psikologlar gelişim kontrollerini öbür periyotlarla yapabilirler Çocuğun gelişimine göre seanslar daha sık yapılabilir Ama gelişimi bayağı çocuklar için genel olarak aşağıdaki program tatmin edici olmaktadır
6 36 ay arası 2 ayda bir röportaj
3 yaş 6 yaş arası 4 ayda bir mülâkat
Davranış ve harmoni bozuklukları, hastalıklar, sakatlıklar
Aileler, yaygın gelişimsel bozukluklar, cinsiyet anomalileri ve kromozomal bozukluklar için psikologlara başvurabilir Mesela, otizm, hiperaktivite ve uyarı dağınıklığı, downsendromu, zeka geriliği, söylev bozuklukları, öğrenme güçlükleri gibi hastalıkların tedavisinde psikologlardan takviye alınabilinir Bu hastalıklarda tıbbi tedavi gerekliyse, psikologlar takviye tedavi programlarını yürütürler bunun dışında bu hastalıkların tanısının konamadığı durumlar olabilir, ama çocuğun hastalığa eğilimi vardır; bu durumlarda tıbbi çare uygulanamaz ama bir psikologla uyumlu çalışarak, egzersiz yapılarak sorunu iyice çözmek ya da sorunun ilerlemesini engellemek muhtemel olabilir
Kaza sonucu ve doğuştan olan sakatlıklarda da, tıbbi tedavilerin yanı sıra, psikolojik yardım elde etmek keza tedaviye uyumu artırır, keza de çocuğun ve ailenin sorunla başaçıkmasını kolaylaştırır Bu nesil sakatlıklara misal olarak, körlük, sağır ve dilsizlik, ortopedik sakatlıklar, ağır söylev bozuklukları vb Verilebilinir
Uyum sorunları ve davranış bozukluklarının tedavisinde genelde psikolojik destek kimsesiz tatmin edici olmaktadır Bu sorunlar fazla yaygındır ve bir fazla aile bunları destek almayı gerektirir bir sorun olarak görmez Annebabalar genel olarak, bu müşteri sorunların kendiliğinden geçmesini bekler ya da sorunu gidermek için o kadar sağlıksız yöntemler dener ancak, sorun yer değiştirerek diğer bir forma girer veya büyüyerek çözülemez ülkü kazanç Ahenk ve davranış bozukluklarına misal olarak aşağıdaki sorunları sıralayabiliriz;
Gece korkuları
Fobiler
Endişe bozukluğu
Parmak emme (bebeklik dıştan)
Tırnak yeme
Öfke ve saldırganlık
Altını ıslatma
Dışkı kaçırma ya da tutma
Kekemelik
Tikler
Yalancılık
Çalma
Kardeş kıskançlığı
Cinsel sorunlar ve mastürbasyon
Yeme bozuklukları
Uyku bozuklukları
İçe kapanıklık
Aşırı inatçılık
Ailelerin bu sorunları çözmede yaptıkları en büyük yanlışlardan biri sorunu ortadan kaldırmaya çalışmaktır Fakat, soruna yol açan sebebi ortadan uyandırmak gerekir Yoksa sorun ya büyüyerek veya yeni bir sorun olarak bir zaman sonradan tekrar ortaya çıkar Örneğin tırnağını yiyen bir çocuğu zorlama yoluyla ya da çeşitli cezalarla bu alışkanlığından vazgeçirebilirsiniz, fakat çivi yeme alışkanlığına yol açan şehvetli sebepler ortadan kalkmadıkça sorun tekrarlar veya çocuk altına kaçırma vb Gibi yeni bir sorun geliştirir
Aile ile ilgili sorunlar ve yaşam değişiklikleri
Boşanma, aile bireylerinden birinin ölümü, bakıcının değiştirilmesi, şehir halkı ya da ev değişikliği, okula başlangıç, kreşe başlama, kardeş doğumu ve annenin işe başlaması gibi yaşam değişiklikleri çocuklar için manâlı hissi sorunlara yol açabiliyor Yetişkinler gibi, çocuklar da bu tip değişimlerden farklı düzeylerde etkilenebiliyorlar Bu değişimlerden önce psikoloğa başvurarak çocukların bu değişime hazırlanmış olup olmadıklarıno öğremekde ve hazırlanmış değillerse bu olayların çocuklara nasıl anlatılabileceği konusunda danışmakta yarar vardır Bilhassa boşanma ve kardeş doğumu konularında mutlaka birkaç seanslık danışmanlık alınması gerekir; çoğu çocuk bu değişimlerden çok etkilenmektedir
Psikolojiyle ilgili sorulara yanıt
Aileler çocuklarının psikolojilerine hasar vermeden bir takım kolay sorunları çözebilmek için de psikologlara başvurabilirler Bu sorunların bir kısmı basit önerilerle giderilebilir Sağlığa Zararlı yöntemlerle çözüldüğünde ise yukarıda sayılan ahenk bozukluklarına veya duygusal sorunlara yol açabilir Sorunların hepsinin çocukluk çağlarında ortaya çıkmadığını, çocukluk dönemlerinde yaşanan olayların ve sağlıksız eğitim yöntemlerinin buluğ çağı ve ekseriyet dönemlerinde ortaya meydana çıkan sorunlara zemin hazırladığını da unutmamak gerekir Ailelerin yanıtlarını merak ettiği sorulara aşağıdaki örnekler verilebilir;
Çocuğumu kreşe hangi yaşta göndermeliyim?
Başını duvara vuruyor, nasıl engel olabilirim?
Yüzümüze vuruyor, bu davranışından nasıl vazgeçirebilirim?
Fazla inatçı, her dediği yapılsın istiyor, ne yapabilirim?
Yatağını ne süre ayırmalıyım?
Bana fazla düşkün, onu kendimden nasıl uzakta tutabilirim?
Ders çalışmayı sevmiyor, nasıl ders çalışmasını sağlayabilirim?
Okula gitmek istemiyor, ne yapmalıyım?
Kardeşine vurmasını nasıl engellerim?
Psikologlarla ilgili yanlış bilgiler
Psikologların herkese uygulanabilen hazırlanmış reçeteleri vardır
Psikologların sihirli değnekleri vardır; bir seansta sorunları ortadan kaldırırlar
Psikologlara herşeyi anlatmaya gerkek yoktur, ailelerin sırlarını paylaşmaları gerekmez
Psikolağa gitmek için hastalık ilerletmek gerekir
Psikologlara sadece çare nedeniyle gidilir, bir sorun yoksa ve herşey yolundaysa gidilmez
Psikologlara danışmanlık ve denetim amacıyla gidilmez
Psikologlar sizin farkedemediğinizi farkedemez; sizin çocuğunuzu sizden daha iyi tanıyamaz *