Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Çocuklar fotoğraflarla iç dünyalarını dışa vurabilir. Hislerini, o anki gündemlerini-zihinlerini meşgul eden durumları, isteklerini ve hayallerini tabir edebilirler. Psikolojide kullanılan fotoğraf testleri ve kıymetlendirme teknikleri birebir vakitte öbür usullerle; aile görüşmesi, oyun müşahedesi ve okuldan alınan kıymetlendirme üzere birlikte kullanılır. Yeniden çocuğun içinde bulunduğu sosyokültürel ortamı da bilmek gerekir. Bu formda yapılan bir çalışma çok daha sağlıklı değerlendirmeyi mümkün kılar.
Davido1 şöyle açıklıyor: ‘Kelime hazneleri ne kadar düzgün olursa olsun çocuklar, düşündüklerini söz etmede yetişkinlerden daha çok zorlanır zira söz hazneleri şimdi gereğince gelişmemiştir. Bu bağlamda, fotoğraf çocuk için ayrıcalıklı bir tabir aracıdır zira kalem tutabilmekten diğer maharet gerektirmez.’ Fotoğraf çocuğun kelam olmadan kendisini tabir etmesine imkan tanır. Meşhur kitapta Küçük Prens hayal gücünü fil yutmuş boğa yılanında ortaya koymuştur. Aslında çok küçük yaştan itibaren çocukların özgür fotoğraf çizme maharetini köreltilmekte ve çocuklar gerçeklik kaygısı içinde özgürlüğü kısıtlanmış, belirli hallerin tekrar edildiği bir çizim dünyası içine sıkıştırılmaktadır.
Fotoğraf yapma hüneri de öteki maharetler üzere adım adım gelişir ve yaşla birlikte çeşitli evrelerden geçerek olgunlaşır. Kozmik olan bu evreler; lekeleme, karalama, çiziktirme, iribaş insan, entelektüel gerçeklik, görsel gerçeklik ve yerde tasvir evresidir.
Çocuğun çizdiği birinci insan imgesi çoklukla büyük yuvarlak bir baş ve baştan çıkan iki çizgiden meydana gelir. Yaşı ilerledikçe çocuk insan figürünü çok daha ayrıntılı çizmeye başlar. Yapılan çalışmalar çocukların çizdiği insan fotoğraflarında kendisini resmettiğini göstermiştir. Dünyanın farklı yerlerinden çocuk fotoğraflarını incelediğimizde birebir yaş aralığındaki çocukların çok misal fotoğraflar yaptığını görürüz. Beş-altı yaşlarında bir çocuk basitçe insan, konut, ağaç, çiçek, güneş, bulut ve kuş çizebilir.
Çocuklarla yapılan fotoğraf çalışmalarında psikolog çocuğa mümkün olduğunca müdahale etmeyerek müşahede yapar, resmi sayfanın neresine çizdiği, biçimleri hangi sırayla çizdiği, karalama yapıp yapmadığı, silgi kullandığı yerler, çizim özellikleri-bastırma, silik çizme, üstünden geçme üzere, kullandığı renkler üzere pek çok noktaya dikkat eder. Tıpkı vakitte fotoğraf çizerken çocuk kıssa anlatabilir yahut gündelik olaylardan bahsedebilir. Çocuğun istediği üzere olmayan biçimler karşısındaki reaksiyonu de takip edilir. Tekrar tekrar çizmeye mi çalışıyor, üstünü mü karalıyor, öbür bir şeye mi dönüştürüyor yoksa yeni bir kağıt isteyip evvelkini çabucak çöpe mi atıyor?
Artık fotoğrafların neler anlattığına bir göz atalım;
-
Silik çizgiler, sık silgi kullanma, resmi bir türlü bitirememe inançsız, utangaç ve içedönük bir çocuk olduğunu gösterir. Her şeyi düz çizgilerle ve orantılı çizmeye çalışma gerçekçi bir bakış açısını akla getirir. Hassas çocuklarsa daha çok kavisli çizgiler kullanır. -
Fotoğraf kağıdını vakte nazaran kıymetlendirmek de mümkün. Sayfanın ortası şu an, solu geçmiş, sağı ise geleceği işaret eder. Fotoğrafın sayfaya nazaran ortalanması çocuğun istikrarlı bir iç dünyası olduğunu gösterir. -
Renklerin hislerle ilişkisi çok evvelden beri bilinir. Kırmızı-öfke / saldırganlık / dürtüsellik, mavi-sakinlik / özdenetim / ahenk, yeşil-umut / ilişkisellik, beyaz-adalet, sarı- cömertlik, bağımlı olma, siyah-üzüntü / yas / utangaçlık temsil eder. Çocuğun resmi değerlendirirken renk kullanıp kullanmadığı, ve şayet kullandıysa hangi renklerin baskın olduğu incelenir. Tekrar etmek gerekirse değerlendirmede tüm ayrıntılar bir bütünün kesimi olarak ele alınır, ne sadece çizgiler ve biçimler ne de sadece renkler yorumlanmaz. -
Çocuk fotoğraflarında en sık karşılaştığımız çizimlerde biri konuttur. Mesken, sembolik olarak güvenlik duygusu, sığınak, aile ortamı ve dış dünya ile münasebet üzere durumları temsil eder. Mesken çizimi pek çok ayrıntısı da içerir, kapı, pencereler, çatı, baca, merdivenler, çitler, konutun bahçesi üzere.
Meskenin kapısı dış dünya ile nasıl bağlantı kurduğunu gösterir. Kapı çizilmemesi başka beşerlerle bağ kurmaya kapalı olduğunu gösterir. Kapının açık olması ise yakınlığa duyduğu güçlü gereksinimi belirtir. Pencereler de benzeri halde ilişkiselliği gösterir. Perdeler ulaşılabilirliğin az olduğunu, pencere olmaması düşmancıllığı gösterebilir.
Meskenin önündeki veranda etraftan gelecek tehditlere karşı korunma muhtaçlığını temsil eder. Meskene giden yolun tıkalı olması telaş ve saldırganlık algılamanın göstergesi olabilir. Kapının yahut yolun olmaması başarısızlık algısı ile ilgili de olabilir.
Konutun çatısı zihinsel durumu gösterir. Bacasından duman çıkan konutlar yakın alakalarda yakınlığı temsil eder. Baca birebir vakitte cinsel olgunluğu ve dengeyi de gösteren bir simgedir.
‘Kağıda âlâ ortalanmış, açık pencereli, çok kapılı bir mesken, çocuğun yumuşak karakterli, açık ve paylaşımcı olduğunu gösterir. Meskenin etrafını ise çoklukla uyumlu ve ölçülü çizer. Buna rağmen mesken küçükse, çocuk kağıdın tümünü kullanmamışsa pencereler küçükse ya da mesken penceresizse, meskenin etrafı yalıtılmış öğelerle yahut kocaman ağaçlarla donatılmışsa bu fotoğraf, çocuğun duygusal meselelerini gösterir.'
6 yaş öncesi çocukların pencereleri konutun duvarına yapışık çizmesi gelişimsel olarak olağandır. Bunun nedeni çocukların bu yaşa kadar boşluk kavramını tam anlayamamalarıdır. Bu yüzden fotoğraf kağıdının tümünü doldurmaya çalışırlar.
Çocuklarla yürütülen psikoterapi çalışmalarının değerli bir modülü olan fotoğraflar, kıymetlendirme için kullanıldığı kadar güzelleştirici tarafıyla de ruhsal dayanağın bir kesimidir. Bilhassa kelama irtibat kurmakta zorlanan, sessiz, utangaç, içekapanık çocuklarla çalışırken çok sık kullanılan bir prosedürdür.
