Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Nedenleri Tam Olarak Bilinmemektedir
Çocuk romatizma hastalıklarının kesin nedeni birçok vakit bilinmemektedir. Her ne kadar genetik yatkınlıkla birlikte, çevresel faktörlerin tesirli olduğu söylense de, hastalıkların kıymetli bir kısmında ne kesin genetik sistem, ne de hangi çevresel etkenlerin nitekim tesirli olduğu kanıtlanmamıştır.
Çocuk romatizma hastalıkları ekseriyetle bağışıklık sisteminin olağandışı yanıtı sonucu oluşan otoantikorların (vücudun kendi hücre yapı taşlarına karşı oluşmuş antikorlar), bedende iltihabı tepki oluşturması sonucu oluşur. Bu olağandışı ve abartılı bağışıklık karşılığı sonucu deride, eklemlerde, böbreklerde, beyinde, kalp ve akciğer zarında iltihap (yangı, inflamasyon) oluşur ve bu durum uygun formda tedavi edilmezse organlarda hasara yol açar.
Belirti ve Bulgular Tedricen Ortaya Çıkar
Çocuk romatizma hastalıklarının en değerli özelliklerinden birisi, hastalıklara özgü belirti ve bulguların birden fazla vakit tıpkı anda ortaya çıkmamasıdır. Tersine teşhis koyduracak belirti ve bulgular vakit geçtikçe ortaya çıkar. Bu nedenle erken teşhis koymak zordur ve birçok vakit teşhiste gecikmeler olur. Örneğin Juvenil İdyopatik Artrit denen hastalıkta teşhis koymak için hastalık belirti ve bulgularının en az 6 hafta devam etmesi; hastalığın hangi alt kümeye girdiğinin belirlenmesi için ise 6 ay mühletle izlenmesi gerekir.
Sistemik lupus eritematoz (SLE) ise başka birçok hastalıkla karışacak formda, hafif ateş, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık üzere belirtilerle başlar. SLE’de bazen başlangıçtaki tek bulgu kanda pıhtılaşmayı başlatan trombositlerin sayısının düşmesidir. Bu durum idyopatik trombositopenik purpura (İTP) denen kan hastalığı ile karışır.
Birçok Organ ve Sistemi Tesirler
Çocuk romatizma hastalıkları tek bir sistemi değil, çoğunlukla birçok organı birlikte tesirler. Bu nedenle çeşitli organ sistemlerinin işlev bozukluğu biçiminde belirti verir. Temel olarak kas ve iskelet sistemini etkilese bile; böbrek, beyin, kan hücreleri, kalp ve akciğer tutulumları olduğunda, bu organlara ilişkin klinik ve laboratuvar belirti ve bulgulara yol açar. Örneğin, ciltte döküntü, saç dökülmesi, göğüs ağrısı, karın ağrısı, baş ağrısı, yüksek ateş, havale geçirme, kan hücrelerinde bozukluk (anemi, trombosit ve lökosit sayısı düşüklüğü yahut yüksekliği) romatizmal hastalık belirtisi olabilir.
Romatizma Dışı Hastalıklarla Karışır
Misal şikayetler ve bulgular; enfeksiyon hastalıkları (kemik ve eklemin enfeksiyonu), birtakım kanserler (osteosarkom, lösemi vb.) ve ortopedik sıkıntılarla (yırtık menisküs, osteoartroz vb.) durumlarında da görülebilir. O nedenle romatizmal hastalığı, romatizmal olmayan hastalıktan uygun teşhis formülleri ile ayırt etmek gerekir.
En önemli Hastalıklar
En önemli çocuk romatizma hastalıkları Juvenil İdyopatik Artrit (JIA), Ankilozan Spondilit, İnflamatuvar Barsak Hastalığı Artriti, Ailevi Akdeniz Ateşi, SLE, Juvenil Dermatomiyozit, Skleroderma, Vaskülitler (Henoch-Schönlein Purpurası, Kawasaki Hastalığı, Poliarteritis Nodoza, Vb.), Behçet Hastalığı, Sjögren Sendromu, Reaktif Artritler, Ağrı Sendromları ve öbür ender hastalıklardır.
Teşhis, Detaylı Hikaye ve Muayene İle Konur, Laboratuvar Yardımcıdır
Çocuk romatolojisinde hastalık tanısı birçok vakit (%80-85) detaylı hastalık hikayesi ve fizik muayene bulguları ile konur. Görüntüleme usulleri ve laboratuvar testlerinin tanıya katkısı %10-15 civarındadır.
Bu hastalıklardaki esas belirtiler; ateş, eklem şikâyetleri (eklemde ağrı, şişlik, ısı artışı, hareket kısıtlılığı), eklemde sabah sertliği, kas güçsüzlüğü, yürüme sorunları, ciltte döküntü, Raynaud belirtisi (el yahut ayaklar soğuğa maruz kaldığında, evvel beyazlanma, gerisinden morarma ve ısındığında tekrar pembeleşme)’ dir.
Tedaviye Kısa Müddette Cevap Alınmaz, Tedavi Yanıtı Yavaştır. İlaçların Yan Tesirleri Vardır
Çocuk romatizma hastalıklarının en değerli özelliklerinden birisi de tedavi ile kısa müddette dramatik karşılık alınamamasıdır. Güzelleşme yavaş gerçekleşir, birçok vakit ilaçların tam tesir etmesi için aralıksız en az 3-4 ay kullanılması gerekir. Bu durum ailelerde hayal kırıklığına yol açar ve sabırsızlık nedeniyle tedavi uyumsuzluğuna neden olabilir. Ayrıyeten romatizma ilaçları birden fazla vakit hastada rahatsız edici (bulantı, kusma, mide ağrısı, karaciğer işlev bozukluğu, kanama, vb.) yan tesirlere yol açar. Bu da tedavinin devamını güçleştiren bir faktördür. Tüm bu nedenlerle ailenin doktor ve tedavi takımı ile taam bir ahenk ve işbirliği içinde olması gerekir. Aksi takdirde tedaviden istenen sonuç alınamaz.
Aile ve Çocuğa Bakım Verenler ile Sıkı Eşgüdüm Gerekir
Tedavi mühletinin ayları-yılları bulması, bazen tüm çocukluk periyodunu kapsaması nedeniyle, ailenin ve tedaviyi yürütenlerin sabırla ahenk içinde çalışması gerekir.
