Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Tabip olmanın temel sorumluluklarından bir tanesi marazı tedavi etmekten çok kişileri illetten korumaktır. Hele bir de evlatların marazları ile ilgili bir bilirkişilik sahanız varsa hami hekimlik ismine çok şey yapmak zorundasınızdır. Bu tasavvurdan yola çıkarak yaklaşık 8 aylık bir periyot boyunca bu zaviyede ana babalara rehber olabilecek kimi haberleri sizlerle paylaşmaya çalışmaktayım.
Evet çocuklarda görülen ruhsal bozukluklar önlenebilir mi?
Illetlerin külliyen önüne geçilmesi mümkün olmasa bile erken tespitle, önleyici önlemler alınabilmektedir. Örneğin Down sendromu, Fenilketanüri, Tiroid Bozuklukları üzere kimi organik illetleri, ana karnında yahut erken bebeklik periyodunda yapılan tarama testleri sayesinde teşhis edebilmekteyiz. Ancak ruhsal bozukluklar için elimizde bulunan tarama metotları ve kıymetlendirme araçları buna imkan tanımamaktadır. Otizm üzere çok sık rastlanan bir ruhsal bozukluğu ana karnında tespit edememekteyiz. Evladın, 24-36 aylarda gösterdiği kimi davranışlar bize bunu düşündürmektedir.
Gözetici hekimlik ismine, risk kümelerini ve kalıtsal olduğunu bildiğimiz ruhsal bozuklukları erken tespit edip tedbirler almak, kaçınılmazmış üzere görünen sonuçları denetim altına alabilmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu noktada ana pedere danışmanlık verilmesi, seminerler, televizyon programları, el kitapçıkları üzere haber paylaşımları da toplumsal sorumluluğun bir modülü olarak düşünülebilir.
Örneğin, mektep öncesi gruplarlarda erken tespit edilebilen öğrenme bozuklukları iyi tedavi ve destekle evladın bütün mektep hayatında dramatik değişikliklere yol açabilmektedir. Düşünün ki 5 yaşında anaokuluna giden bir evladınız var. Sınıfta verilen boyama aktifliklerine katılmak istemiyor, çok olağan çizimleri kopyalamakta zorluk yaşıyor, kalem tutuşu ile ilgili sarih bir sorunu var. Bu evladın altta yatan zayıflığından ötürü etkinliklere katılmaktaki isteksizliği, görünür bir mühlet sonra mektepte koordinasyon meseleleri yaratabilir. Şayet bu evladın risk öbeğinde olabileceği düşünülür ve 1. sınıf seviyesine gelmeden buna yönelik tedbirler alınırsa, evladın ilköğretim hayatı travmalardan uzak başlayacaktır. Şayet sorun tespit edilmezse; anasınıfında çok kolay bir çizimi bile yapamayan bir evlat, 1. sınıf seviyesinde karmaşık el yazısı çalışmalarında zorlanacak, mektebi nefretle anmaya başlayıp birçok sorun çıkartacaktır.
Dört yaşında bir evlat eline çakmak alıp hanedeki eşyaları yakma teşebbüsünde bulunuyorsa, elindeki bıçakla etrafındakilere oyun hedefli bile olsa saldırıyor ve yaptığı aksiyonun ne manaya geldiğini bilmiyorsa, kendimi öldürmek istiyorum üzere tehditkâr kelamlar sarf ediyorsa, sorun bağıra bağıra “geliyorum” diyordur aslında. Dürtüsel (yani aklına estiğince davranma biçimi) davranışları ön planda olan evlatlar, sonradan davranım bozukluğu, ters olma aksi gelme, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu üzere ruhsal illetlere aday olan evlatlardır ki bu evlatların erken tespiti ve tedavisi evladın bütün hayatının gidişatını değiştirebilir.
Evladını yahut talebesini düzgün gözleyebilen, rastgele bir sorun davranış önünde bunun nedenlerini araştırırken; neler olabilir? ne yapabilirim? üzere sorgulayıcı bir tavır sergileyen birçok hassas ebeveyn ve hocalar, risk öbeği evlatları tespit etme ve yönlendirme konusunda kritik ehemmiyet taşımaktadır.
Şayet evladınızın, kendi yaşıtları ile karşılaştırdığınızda birtakım davranışlarında ve tavırlarında farklılık gözlemliyorsanız, bu bir ruhsal bozukluğun ön belirtisi olabilir. Hassas bir yaklaşım, sorunu olağana almama, akıllıca bir kıymetlendirme ve önleyici yaklaşımlar, sorun olabilecek bir durumu dertsiz bir hale getirebilir.
Evet çocuklarda görülen ruhsal bozukluklar önlenebilir mi?
Illetlerin külliyen önüne geçilmesi mümkün olmasa bile erken tespitle, önleyici önlemler alınabilmektedir. Örneğin Down sendromu, Fenilketanüri, Tiroid Bozuklukları üzere kimi organik illetleri, ana karnında yahut erken bebeklik periyodunda yapılan tarama testleri sayesinde teşhis edebilmekteyiz. Ancak ruhsal bozukluklar için elimizde bulunan tarama metotları ve kıymetlendirme araçları buna imkan tanımamaktadır. Otizm üzere çok sık rastlanan bir ruhsal bozukluğu ana karnında tespit edememekteyiz. Evladın, 24-36 aylarda gösterdiği kimi davranışlar bize bunu düşündürmektedir.
Gözetici hekimlik ismine, risk kümelerini ve kalıtsal olduğunu bildiğimiz ruhsal bozuklukları erken tespit edip tedbirler almak, kaçınılmazmış üzere görünen sonuçları denetim altına alabilmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu noktada ana pedere danışmanlık verilmesi, seminerler, televizyon programları, el kitapçıkları üzere haber paylaşımları da toplumsal sorumluluğun bir modülü olarak düşünülebilir.
Örneğin, mektep öncesi gruplarlarda erken tespit edilebilen öğrenme bozuklukları iyi tedavi ve destekle evladın bütün mektep hayatında dramatik değişikliklere yol açabilmektedir. Düşünün ki 5 yaşında anaokuluna giden bir evladınız var. Sınıfta verilen boyama aktifliklerine katılmak istemiyor, çok olağan çizimleri kopyalamakta zorluk yaşıyor, kalem tutuşu ile ilgili sarih bir sorunu var. Bu evladın altta yatan zayıflığından ötürü etkinliklere katılmaktaki isteksizliği, görünür bir mühlet sonra mektepte koordinasyon meseleleri yaratabilir. Şayet bu evladın risk öbeğinde olabileceği düşünülür ve 1. sınıf seviyesine gelmeden buna yönelik tedbirler alınırsa, evladın ilköğretim hayatı travmalardan uzak başlayacaktır. Şayet sorun tespit edilmezse; anasınıfında çok kolay bir çizimi bile yapamayan bir evlat, 1. sınıf seviyesinde karmaşık el yazısı çalışmalarında zorlanacak, mektebi nefretle anmaya başlayıp birçok sorun çıkartacaktır.
Dört yaşında bir evlat eline çakmak alıp hanedeki eşyaları yakma teşebbüsünde bulunuyorsa, elindeki bıçakla etrafındakilere oyun hedefli bile olsa saldırıyor ve yaptığı aksiyonun ne manaya geldiğini bilmiyorsa, kendimi öldürmek istiyorum üzere tehditkâr kelamlar sarf ediyorsa, sorun bağıra bağıra “geliyorum” diyordur aslında. Dürtüsel (yani aklına estiğince davranma biçimi) davranışları ön planda olan evlatlar, sonradan davranım bozukluğu, ters olma aksi gelme, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu üzere ruhsal illetlere aday olan evlatlardır ki bu evlatların erken tespiti ve tedavisi evladın bütün hayatının gidişatını değiştirebilir.
Evladını yahut talebesini düzgün gözleyebilen, rastgele bir sorun davranış önünde bunun nedenlerini araştırırken; neler olabilir? ne yapabilirim? üzere sorgulayıcı bir tavır sergileyen birçok hassas ebeveyn ve hocalar, risk öbeği evlatları tespit etme ve yönlendirme konusunda kritik ehemmiyet taşımaktadır.
Şayet evladınızın, kendi yaşıtları ile karşılaştırdığınızda birtakım davranışlarında ve tavırlarında farklılık gözlemliyorsanız, bu bir ruhsal bozukluğun ön belirtisi olabilir. Hassas bir yaklaşım, sorunu olağana almama, akıllıca bir kıymetlendirme ve önleyici yaklaşımlar, sorun olabilecek bir durumu dertsiz bir hale getirebilir.
