Cocuk sagligina oyunun katkisi Çocuklarımıza Oyun ve Oyuncak Seçerken Uyarı Etmemiz Gereken Noktalar Oyun, çocuğun somut, zihinsel, dil ve sosyal kapasitesinin gelişmesine fırsat vererek toplum içindeki sosyal rolünün, özdeşiminin ve kendini öteki bireylerden ayıran özelliklerin farkına varmasını sağlar Çocuk oyun esnasında kendisini ve çevresiyle ilgili bilgileri ifade etme olanağı bulur Oyun, çocuğa kurallara uymayı, sorumluluk almayı, işbirliğini ve diğer insanlara saygılı olmayı öğretir Hem girişimci olma, tehlikeyi göze alma, karar verme ve problem çözme yeteneğinin gelişmesine asistan olan kayda değer bir unsurdur Bunların yanı sıra, oyun sırasında çocuğun kendisine güvenini geliştirme, duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamada, kendi kendine yeterli olabilme gibi nitelikler kazandırır Çocuğun benlik gelişiminde ve sosyalizasyonunda oyun etkili bir gelişimsel süreçtir Oyun, çocuğun dikkatinin yoğunlaştırılması ve bunun sürdürülmesine ihtimal sağlar Oyun esnasında dikkatini bir noktaya toplama deneyimleri yapan çocuk bunu jurnal yaşantısına da aktaracaktır Oyun oynayan çocuk, zaman ve mekan kavramlarına ait bilgileri çok doğal bir ortam içinde öğrenir Grup oyunlarında bekleme, devam etme, başlangıç, bitirme, gibi durumlar vakit kavramının yaşam içinde özümlenmesini sağlar Keza, bahçede, sınıfta değişik köşelerde yapılan etkinlikler de mekan kavramının gelişimini destekleyici niteliktedir Bunların yanı sıra, çocuk oyun içinde oyun materyallerini değişik durumlarda kullanarak, renkleri birbirine karıştırarak, nesneleri bir kaba doldurup boşaltarak materyallerin niteliksel ve niceliksel özellikleri hakkında bilgi edinir Oyun Tercihini Etkileyen Faktörler Oyun gelişimini etkileyen faktörler( yaş, sosyoekonomik düzey) bununla beraber oyun tercihini de etkilemektedir Bunlardan başka çevre düzenlemesi, materyal seçimi, eğitimcinin fonksiyonu, çocuğun oyun tercihini etkileyen diğer faktörlerdir Çevre Düzenlemesi ve Materyal Seçimi Oyun, doğal, planlanmamış ve açık açık yapılandırılmamış etkinliklerse de, oyun aracılığıyla rastlantısal ve tasarlanmış öğrenmenin oluşması için, çocuğun yararlanabileceği şekilde çevrenin organizasyonu ve yerinde materyal seçimi taşıyan bir hazırlığın yapılması gereklidir Oyun ortamı çocuğun güven duyabileceği ve kolayca maniple edebileceği şekilde düzenlenmelidir Çocuğun yetenekleri ilgileri ve gelişim düzeyi doğrultusunda, fizik ve düşünce gücünü geliştirebilecek bir düzenleme yapılmalıdır Çocuğun kapasitesi gözönünde bulundurularak ne aşırı uyarıcı yüklü, ne de potansiyelini kullanabileceğinden eksik uyarıcılı olmalıdır 2Çocuğa Ait Özellikler Çocuklar, kendi kendilerine oynarken ya da arkadaşlarıyla oynarken, YAŞ ve CİNSİYET' leriyle ilişkili olarak, hafıza, fizik özelliklerine tarafından oyuncak seçerler Çocuklar cinsel kimliklerinin bilincine vardıkları dört yaşından itibaren cinsiyet tipli oyuncakları seçerler Oyun gelişimini etkileyen faktörler; 1 Yaş: Çocuğun yaşı, oynanan oyun tipini etkileyen en kayda değer faktördür Oyun, dil, us, sosyal ve motor gelişim özelliklerinin yansıtıldığı bir aktivitedir Dolayısıyla oyun, çocuğun yaşına paralel olarak bir metamorfoz ve gelişim göstermektedir Oyun oynama sürecinde çocuk, sosyal bir kişi olarak kimsesiz oyundan, sosyalize olmuş oyuna dürüst bir geçiş sergiler 2 Cinsiyet: Kız ve erkek çocukları aynı gelişimsel oyun aşamalarından geçmektedir Kız ve erkek çocuklarının oyun davranışları arasındaki tek fark, cinsiyetlerine özgü oyun tipini daha artı tercih etmeleridir Örnek olarak, kız çocukları daha fazla sembolik oyunu, erkek çocukları ise daha fazla yapıinşa oyunlarını seçim etmeleri verilebilir 3 Sosyoidareli düzey: Çocukların oyunlarının gelişimi, sosyo idareli düzeylerinden etkilenmektedir Oyun, iyi organize edilmiş varlıklı uyarıcılı çevresel koşullarda olağan gelişimini gösterebilir Huysuz tekdirde, çocuğun gelişimine, dolayısıyla da oyunun gelişimine ket vurulmuş olur 3 Materyale Ait Özellikler Değişik amaçlar için kullanılabilecek fazla fonksiyonlu olmalıdır Çocuğun ilgisini çekecek renk, ebat ve yapıda olmalıdır id Dirençli, sağlam olmalıdır Albenili olmalıdır Bu dikkati yoğunlaştırma ve düş gücünü motive edici bir özelliktir Farklı Alanlara Yönlendirilmiş gelişim alanlarını birden destekleyebilecek zengin uyarıcıları içermelidir Çocuğun öbür deneyimlerine fırsat belirlemek için, oyun materyalleri ayrıca gerçek ayrıca de bunların minyatürü olan iki boyutlu örneklerden seçilmelidir Materyalde buluş özelliği de önemlidir Aralıksız aynı materyalde oynayan çocuk için materyal çok işlevsel olsa bile ilk cazibesini kaybeder bu nedenle materyallerin belirtilen zamanlarda değiştirilmesinde fayda vardır Çocukların yararlanabilecekleri oyun materyallerini aşağıda belirtildiği gibi gruplandırmak mümkündür 1 Büyük kasların gelişimini destekleyen oyun materyalleri;Tırmanma aletleri, itme ve çekme aletleri, büyük toplar, yuvarlanma minderleri, bloklar, bisiklet 2 Ufak kasların gelişimini destekleyen oyun materyalleri; çeşitli renkli kağıtlar, makas, dikiş panoları, boncuk, ip, manupulatif oyuncaklar, manâsız kutular 3 Duyu ve kasların gelişimini destekleyen oyun materyalleri; Farklı özelliklerdeki dokunma panoları, yıkanabilir, kırılmaz bebekler, ses çıkaran oyuncaklar 4 Belleği çalıştıran, problem çözme becerisini geliştiren oyun materyalleri; Yapboz, takmalı, sökmeli oyuncaklar, ip ve boncuk, halka, anahtar, kilit, ayna, büyütücü, mıknatıs, boncuklu hesap tahtası, kitaplar 5 Dramatizasyon materyalleri;Mesleklere özgü giysiler, takılar, mutfak malzemeleri, temizleme malzemeleri, kuklalar 6 Duyu ve düşünceyi açığa çıkaran yaratıcılığı geliştiren oyun materyalleri; badana kalemleri, tebeşir, fırça, kum, hamur, kil, tahta, çekiç, çivi, müzik aletleri, artık materyaller Çocuk yaşının özelliklerine uygun materyali yararlanma eğilimindedir ve materyalin kullanılması da gelişimsel bazı adımları kapsar Çocuk altı aydan itibaren tek bir nesneyle oynar, sonradan öbür iki nesneyle ilişki kurar veya iki nesneyi bütünleştirir sonra aynı objeler aralarında ilişki kurar ve son olarak sembolik amaçlar için onu kullanabilir Bu Nedenle çocuk kullandığı materyale öbür bakış açıları getirerek çevresiyle ilgili ayrı bilgilerini yansıtabilir Yedi aylık bebek, görme ve dokunmayla ilgili görsel ve dokunsal deneyimler ile objeleri manipule eder ve objeleri ağzına alarak tanımaya çalışır Onüçüncü ayda materyalin fiziksel fonksiyonuyla ilgilenir, onsekizinci avuç içi doğru iki obje ile kolay lakin kayda değer zihinsel fonksiyonlu ilişkiler kurabilir Nesnenin manipulasyonu zihinsel gelişimin bir göstergesidir Ve erken çocukluk döneminden itibaren gözlenen bu manipulasyon davranışları, ilkel oyun davranışlarının temeli olarak düşünülmektedir Çocuk, bir nesneye kadar gösterdiği tepkiyi, diğer bir nesneye de aktarabilmeyi başarmışsa materyalle sembolik düzeyde oynayabiliyor demektir Çocuğun materyali sembolik düzeyde kullanması, tasavvur yeteneğinin gelişmiş olmasını gerektirir Bu, dış dünyadaki eylemlerin içte temsilcilik edilmesidir Çocuk iki yaşına değin yeni durumlara deneme yanılmalarla ahenk sağlar İki yaşından sonra çocukta tasavvurlu düşüncenin ürünü olarak kavrama gelişmeye başlar, olayları kendine göre zihninde canlandırabilir Fakat bu zihinsel olgunlaşmayla birlikte herhangi bir nesneyi başka bir nesnenin yerine geçecek bir başvuru formu ortaya çıkar Sembolik oyun gelişiminin birincil dönemlerinde, belli başlı nesne ile nesnenin yerine geçecek nesne aralarında bedenen benzerlik gözlenmektedir İleri aşamalarda, iki nesne arasında bir benzerlik olmasa da çocuk hayal gücünü kullanarak, ilk kez karşılaştığı nesneyi zihnindeki eski şemalar içinde değerlendirir ve yeni bir durum içinde sembolik anlamda kullanabilir 4 Oyun Sırasında Eğiticinin Rolü Çocuklar arasında kişisel farklılıklar vardır, bir takım çocuklar ara sıra yetişkinin rehberliğine gereklilik duyabilir, çocuğun böyle aniden eğitimcinin yanına olduğunu düşünmesi onu rahatlatacaktır Oyun çocuklara deneme yanılma yolu ile problemlerine çözüm getirmelerine asistan olur ve çocukların belirli riskleri göze alma deneyimlerini arttırır Eğitimcinin oyunun çocuğa bu katkıları göz önünde bulundurarak, çocuğa yapacağı rehberliği bir yöntemle belirlemelidir Eğitimci ne fazla aktif ne de aşırı edilgen, geri planda bir tavır içine girmemelidir İhtiyacı olduğu anda çocuğu gerçekte rahatlatacak ve onu bir ileri düzeye götürecek bir rol üstlenmelidir Oysa çocuğa kendi problemini kendi çözebileceği kadar bir zaman tanınması gerektiği de göz önünde tutulmalıdır Okula yeni başlayan yada farklı alanlara yönlendirilmiş şehvetli problemleri gözlenen bir çocuk için eğitimcinin yönlendirici rehberliğinin özel bir önemi vardır Bu çocuklar kendilerini açıklama etmede, oyuna ilk adımı atmada, başlanan bir oyunu bir harmoni içinde sürdürmede gereklilik duydukları desteği eğitimcinin bu yöndeki yönlendirmelerinde bulacaklardır Çocuklarımıza Oyun ve Oyuncak Seçerken Dikkat Etmemiz Gereken Noktalar Oyuncak kutusunda kilit olmamalı, veya kendiliğinden kapanan fakat çocuğunuza zarar vermeyecek bir mekanizma bulunmalı Oyuncaklar çocuğun yaşına uygun olmalı Kolayca kopup, çocuğun ağzına atacağı minik parçaları olmamalı Sivri uçları, kesici kenarları olmamalı Parmaklarının sıkışabileceği ilave yerleri olmamalı Gözlerine zarar verebilecek çıkıntıları olmamalı Çocuğunuza uygun büyüklükte ve ağırlıkta olmalı Zehirsiz boyalarla boyanmış olmalı Oyun değeri olmalı ve sadece yıkıcı deneyler yerine getirmek için kullanılmamalı Oyuncaklar düzenli olarak gözden geçirilmeli, hasarlı ve kırık olanlar atılmalı Dış alanlarda: Oyun alanının tabanı yumuşak, etrafı çitle buruşuk olmalı Oyun alanından zehirli bitkiler temizlenmeli Oyun araç ve gereçleri yere güvenli bir şekilde sabitlenmeli Bozuk paralar, kibrit, bilmek, sigara izmariti oyun alanında olmamalı Mutfakta oyuncak bulunmamalı alinti