çocuk sağlığına oyunun katkısı

çocuk sağlığına oyunun katkısı Çocuklarımıza Oyun ve Oyuncak Seçerken Uyarı Etmemiz Gereken Noktalar Oyun, çocuğun fiziksel, zihinsel, dil ve sosyal kapasitesinin gelişmesine fırsat vererek toplum içindeki sosyal rolünün, özdeşiminin ve kendini diğer bireylerden ayıran özelliklerin farkına varmasını sağlar Çocuk oyun esnasında kendisini ve çevresiyle ilgili bilgileri açıklama etme olanağı bulur Oyun, çocuğa kurallara uymayı, mesuliyet almayı, işbirliğini ve diğer insanlara saygılı olmayı öğretir Keza girişimci olma, tehlikeyi göze alma, karar verme ve problem çözme yeteneğinin gelişmesine muavin olan manâlı bir unsurdur Bunların yanı sıra, oyun sırasında çocuğun kendisine güvenini geliştirme, şehvetli ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamada, kendi kendine tatmin edici olabilme gibi nitelikler kazandırır Çocuğun benlik gelişiminde ve sosyalizasyonunda oyun etkin bir gelişimsel süreçtir Oyun, çocuğun dikkatinin yoğunlaştırılması ve bunun sürdürülmesine olasılık sağlar Oyun esnasında dikkatini bir noktaya toplama deneyimleri yapan çocuk bunu günlük yaşantısına da aktaracaktır Oyun oynayan çocuk, zaman ve mekan kavramlarına ait bilgileri fazla doğal bir ortam içinde öğrenir Grup oyunlarında bekleme, devam etme, başlama, bitirme, gibi durumlar süre kavramının hayat içinde özümlenmesini sağlar Hem, bahçede, sınıfta öbür köşelerde yapılan etkinlikler de mekan kavramının gelişimini destekleyici niteliktedir Bunların yanı sıra, çocuk oyun içinde oyun materyallerini değişik durumlarda kullanarak, renkleri birbirine karıştırarak, nesneleri bir barbar doldurup boşaltarak materyallerin niteliksel ve niceliksel özellikleri hakkında bilgi edinir Oyun Tercihini Etkileyen Faktörler Oyun gelişimini etkileyen faktörler( yaş, sosyoekonomik seviye) aynı zamanda oyun tercihini de etkilemektedir Bunlardan diğer çevre düzenlemesi, materyal seçimi, eğitimcinin fonksiyonu, çocuğun oyun tercihini etkileyen öteki faktörlerdir Çevre Düzenlemesi ve Materyal Seçimi Oyun, doğal, planlanmamış ve dobra dobra yapılandırılmamış etkinliklerse de, oyun aracılığıyla rastlantısal ve tasarlanmış öğrenmenin oluşması için, çocuğun yararlanabileceği şekilde çevrenin organizasyonu ve uygun materyal seçimi içeren bir hazırlığın yapılması gereklidir Oyun ortamı çocuğun güven duyabileceği ve kolayca maniple edebileceği şekilde düzenlenmelidir Çocuğun yetenekleri ilgileri ve gelişim düzeyi doğrultusunda, fizik ve düşünce gücünü geliştirebilecek bir düzenleme yapılmalıdır Çocuğun kapasitesi gözönünde bulundurularak ne aşırı uyarıcı yüklü, ne de potansiyelini kullanabileceğinden az uyarıcılı olmalıdır 2Çocuğa Ait Özellikler Çocuklar, kendi kendilerine oynarken veya arkadaşlarıyla oynarken, YAŞ ve CİNSİYET' leriyle ilişkili olarak, hafıza, fizik özelliklerine tarafından oyuncak seçerler Çocuklar cinsel kimliklerinin bilincine vardıkları dört yaşından itibaren cinsiyet tipli oyuncakları seçerler Oyun gelişimini etkileyen faktörler; 1 Yaş: Çocuğun yaşı, oynanan oyun tipini etkileyen en manâlı faktördür Oyun, dil, akıl, sosyal ve motor gelişim özelliklerinin yansıtıldığı bir aktivitedir Dolayısıyla oyun, çocuğun yaşına paralel olarak bir başkalaşım ve gelişim göstermektedir Oyun oynama sürecinde çocuk, sosyal bir birey olarak kimsesiz oyundan, sosyalize olmuş oyuna dürüst bir geçiş sergiler 2 Cinsiyet: Kız ve erkek çocukları benzer gelişimsel oyun aşamalarından geçmektedir Kız ve erkek çocuklarının oyun davranışları arasındaki tek fark, cinsiyetlerine özgü oyun tipini daha fazla seçim etmeleridir Örnek olarak, kız çocukları daha çok sembolik oyunu, erkek çocukları ise daha fazla inşainşa oyunlarını seçim etmeleri verilebilir 3 Sosyoidareli düzey: Çocukların oyunlarının gelişimi, sosyo ekonomik düzeylerinden etkilenmektedir Oyun, iyi organize edilmiş varlıklı uyarıcılı çevresel koşullarda sıradan gelişimini gösterebilir Huysuz tekdirde, çocuğun gelişimine, dolayısıyla da oyunun gelişimine ket vurulmuş olur 3 Materyale Ait Özellikler id Değişik amaçlar için kullanılabilecek çok fonksiyonlu olmalıdır Çocuğun ilgisini çekecek renk, boyut ve yapıda olmalıdır Dirençli, sağlam olmalıdır Çekici olmalıdır Bu dikkati yoğunlaşma ve hayal gücünü motive edici bir özelliktir Çeşitli gelişim alanlarını ansızın destekleyebilecek zengin uyarıcıları içermelidir Çocuğun farklı deneyimlerine fırsat devretmek için, oyun materyalleri hem gerçek keza de bunların minyatürü olan iki boyutlu örneklerden seçilmelidir Materyalde yenilik özelliği de önemlidir Kesintisiz aynı materyalde oynayan çocuk için materyal çok işlevsel olsa bile birincil cazibesini kaybeder böylece materyallerin belirli zamanlarda değiştirilmesinde yarar vardır Çocukların yararlanabilecekleri oyun materyallerini aşağıda belirtildiği gibi gruplandırmak mümkündür 1 Büyük kasların gelişimini destekleyen oyun materyalleri;Tırmanma aletleri, itme ve çekme aletleri, büyük toplar, yuvarlanma minderleri, bloklar, bisiklet 2 Ufak kasların gelişimini destekleyen oyun materyalleri; çeşitli renkli kağıtlar, makas, dikiş panoları, boncuk, ip, manupulatif oyuncaklar, anlamsız kutular 3 Duyu ve kasların gelişimini destekleyen oyun materyalleri; Farklı özelliklerdeki dokunma panoları, yıkanabilir, kırılmaz bebekler, ses çıkaran oyuncaklar 4 Belleği çalıştıran, problem çözme becerisini geliştiren oyun materyalleri; Yapboz, takmalı, sökmeli oyuncaklar, ip ve boncuk, halka, anahtar, kilit, ayna, büyütücü, mıknatıs, boncuklu hesap tahtası, kitaplar 5 Dramatizasyon materyalleri;Mesleklere özgü giysiler, takılar, mutfak malzemeleri, temizlik malzemeleri, kuklalar 6 Duyu ve düşünceyi açığa çıkaran yaratıcılığı geliştiren oyun materyalleri; boya kalemleri, tebeşir, fırça, kum, hamur, kil, tahta, çekiç, çivi, müzik aletleri, artık materyaller Çocuk yaşının özelliklerine uygun materyali kullanma eğilimindedir ve materyalin kullanılması da gelişimsel bazı adımları kapsar Çocuk altı aydan itibaren tek bir nesneyle oynar, sonradan bambaşka iki nesneyle ilişki kurar ya da iki nesneyi bütünleştirir sonradan benzer objeler aralarında ilişki kurar ve son olarak sembolik amaçlar için onu kullanabilir Böylece çocuk kullandığı materyale bambaşka görünüm açıları getirerek çevresiyle ilgili ayrı bilgilerini yansıtabilir Yedi aylık bebek, görme ve dokunmayla ilgili görsel ve dokunsal deneyimler ile objeleri manipule eder ve objeleri ağzına alarak tanımaya çalışır Onüçüncü ayda materyalin bedensel fonksiyonuyla ilgilenir, onsekizinci aya dürüst iki obje ile kolay ama önemli zihinsel fonksiyonlu ilişkiler kurabilir Nesnenin manipulasyonu zihinsel gelişimin bir göstergesidir Ve erken çocukluk döneminden itibaren gözlenen bu manipulasyon davranışları, ilkel oyun davranışlarının temeli olarak düşünülmektedir Çocuk, bir nesneye göre gösterdiği tepkiyi, öteki bir nesneye de aktarabilmeyi başarmışsa materyalle sembolik düzeyde oynayabiliyor demektir Çocuğun materyali sembolik düzeyde kullanması, tasavvur yeteneğinin gelişmiş olmasını gerektirir Bu, dış dünyadaki eylemlerin içte temsilcilik edilmesidir Çocuk iki yaşına dek yeni durumlara test yanılmalarla ahenk sağlar İki yaşından sonradan çocukta tasavvurlu düşüncenin ürünü olarak kavrayış gelişmeye başlar, olayları kendine tarafından zihninde canlandırabilir Oysa bu zihinsel olgunlaşmayla birlikte herhangi bir nesneyi diğer bir nesnenin yerine geçecek bir kullanım ortaya çıkar Sembolik oyun gelişiminin ilk dönemlerinde, ana nesne ile nesnenin yerine geçecek nesne arasında bedenen benzerlik gözlenmektedir İleri aşamalarda, iki nesne aralarında bir benzerlik olmasa da çocuk düş gücünü kullanarak, ilk defa karşılaştığı nesneyi zihnindeki eski şemalar içinde değerlendirir ve yeni bir koşul içinde sembolik anlamda kullanabilir 4 Oyun Esnasında Eğiticinin Rolü Çocuklar arasında kişisel farklılıklar vardır, bazı çocuklar zaman zaman yetişkinin rehberliğine gereksinim duyabilir, çocuğun böyle aniden eğitimcinin yanına olduğunu düşünmesi onu rahatlatacaktır Oyun çocuklara deneme yanılma yolu ile problemlerine çözüm getirmelerine yardımcı olur ve çocukların kayıtlı riskleri göze alma deneyimlerini arttırır Eğitimcinin oyunun çocuğa bu katkıları göz önünde bulundurarak, çocuğa oluşturacağı rehberliği bir yöntemle belirlemelidir Eğitimci ne aşırı aktif ne de aşırı faizsiz, geri planda bir tutum içine girmemelidir İhtiyacı olduğu anda çocuğu sahiden rahatlatacak ve onu bir ileri düzeye götürecek bir rol üstlenmelidir Ancak çocuğa kendi problemini kendi çözebileceği değin bir vakit tanınması gerektiği de göz önünde tutulmalıdır Okula yeni başlayan yada farklı alanlara yönlendirilmiş duygusal problemleri gözlenen bir çocuk için eğitimcinin yönlendirici rehberliğinin özel bir önemi vardır Bu çocuklar kendilerini ifade etmede, oyuna ilk adımı atmada, başlanan bir oyunu bir armoni içinde sürdürmede gereksinim duydukları desteği eğitimcinin bu yöndeki yönlendirmelerinde bulacaklardır Çocuklarımıza Oyun ve Oyuncak Seçerken Uyarı Etmemiz Gereken Noktalar Oyuncak kutusunda kilit olmamalı, ya da kendiliğinden kapanan ama çocuğunuza hasar vermeyecek bir mekanizma bulunmalı Oyuncaklar çocuğun yaşına uygun olmalı Zahmetsizce kopup, çocuğun ağzına atacağı küçük parçaları olmamalı Sivri uçları, kesici kenarları olmamalı Parmaklarının sıkışabileceği ek yerleri olmamalı Gözlerine zarar verebilecek çıkıntıları olmamalı Çocuğunuza yerinde büyüklükte ve ağırlıkta olmalı Zehirsiz boyalarla boyanmış olmalı Oyun değeri olmalı ve sadece yıkıcı deneyler yerine getirmek için kullanılmamalı Oyuncaklar düzenli olarak gözden geçirilmeli, hasarlı ve kırık olanlar atılmalı Dış alanlarda: Oyun alanının tabanı yumuşak, etrafı çitle buruşuk olmalı Oyun alanından zehirli bitki örtüsü temizlenmeli Oyun vasıta ve gereçleri yere güvenli bir şekilde sabitlenmeli Bozuk paralar, kibrit, iyi anlamak, sigara izmariti oyun alanında olmamalı Mutfakta oyuncak bulunmamalı alıntı