Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Geçenlerde halk otobüsüne bindim. Bir anne çocuğuna "Rahat dur yoksa bir daha seni dışarı çıkartmam bak." diye söyleniyordu. Çocuk da birkaç dakika sakin durur, üzülür sonra anne tekrar ikaz eder. Sonra çocuk tekrar harekete geçer ve anne "Bak kardeşin bu türlü yaptı onu çıkartmadım, çıkartmıyorum. Sen de rahat durmazsan seni de bir daha çıkartmayacağım." diye tekrar etti. Ben çocuğa baktım ve şöyle bir görüntü gözümün önüne geldi: Çocuk büyümüş, özgüvenini yitirmiş, tahminen de toplumsal fobisi olmuş biri olarak kapımı çalmış, benden ruhsal takviye istiyor, bu durumdan kurtulmak istiyor. Hasebiyle üzüldüm hakikaten. Bunun üzerine bu türlü bir yazı yazmak istedim. Umarım yararlı olur.
Muhtemelen birçok anne baba bu durumu sıkça yaşıyordur. Pekala lakin bu türlü durumlarda yahut buna benzeri öteki durumlarda anne babanın nasıl davranması gerekir? Nasıl davranırsa çocuk özgüvenini yitirmez? Neler söylerse çocuk gerçek bir birey olmaktan çıkmaz. Neler söylerse çocuk ileriki hayatında zorluk çekmez.
Öncelikle ebeveyn çocuğun hissini anlamaya çalışmalı. Çocuğun ne yapmak istediğini anladığını çocuğa hissettirmeli. Çocuğa şunu düşündürtmemiz gerekir: Vay annem-babam beni anlamış. Yani çocuk anlaşıldığını hissedebilmeli. bu ortada isterseniz farkındalığımız daha fazla gelişsin diye gelin bunu biz yetişkinlerin dünyasına uyarlayalım bakalım neler hissedeceksiniz. Diyelim ki yanınızda eşiniz, abiniz, ablanız yahut diğer bir yetişkin var ve biraz hareket etmek, tahminen yerini değiştirmek, tahminen ayağa kalkmak istiyor. Siz de ona dönüp diyorsunuz ki "Bak rahat dur yoksa bir daha seni dışarı çıkartmam." ya da "Bir daha seninle dışarı çıkmam." ya da "Biraz rahat dur ya nu nedir bu türlü." Bir düşünün neler olur, neler yaşanır, neler hissedersiniz? Karşıdaki muhattabınız neler hisseder, neler düşünür? Kaldı ki bu kişi bir yetişkin ve bu yetişkin hareket etme dürtüsünün önüne geçebilir, onu denetim edebilir. Lakin çocuk bunu dahi denetim edemeyen, tersine bu hareket etme isteği tam da onun tabiatında olan biri. Ayrıyeten şunu da belirtmeden geçemeyeceğim: hareketsizlik çocuğun yaratılışına zıt, alışılmamış bir durum. Çocuktan mum üzere durmasını beklemek ne kadar hakikat bir düşünün lütfen. Kendi çocukluğunuzu düşünün. Bunları anlattıktan sonra olması gereken diyaloğu gösterelim.
Anne: Galiba hareket etmek istiyorsun.
Çocuk: Ya evet der ya da onaylayacak üslupta başını sallar.
Anne: Burada böylelikle durmaktan sıkıldın değil mi?
Çocuk: Tekrar tıpkı hareketi yapar.
Anne: Sendeki bu istek bende de var biliyor musun? Ben de hareket etmek istiyorum.
Çocuk: Şaşırır, güler.
Anne: Lakin şu an otomobil hareket halinde değil mi?
Çocuk: Evet anne otomobil çok süratli hareket ediyor.
Anne: Ani bir hareket yaparsa biz de istikrarımızı kaybetmez miyiz sence?
Çocuk: Evet anne.
Anne: İstikrarımızı kaybettiğimizde de yere düşebilir yaralanabiliriz değil mi?
Çocuk: Evet anne hem de berbat yaralanırız.
Anne: Onun için biraz daha sabretsek nasıl olur sence?
Çocuk: Gerçek söylüyorsun anneciğim.
Maalesef çocuklarla olan bağlantımız nitekim de çok olumsuz. Pekala öteki neler oluyor. Bir akşam yemeğini düşünelim. Herkes sofrada. Anne tabaklara yemek koyuyor. Tabi niyetli annemiz çocuğu düşündüğü için, gelişimini düşündüğü için çocuğun tabağına fazlaca yemek koyuyor ve o tabak bitmeden sofradan kalkmak yok diyor. Çocuk her seferinde önüne konulan yemeği yememek için sorun çıkartsa bile kazananın anne olacağını bilir ve yemeğini yer. Ya da çocuk benim karnım tok lakin annem bu türlü dediğine nazaran ben aslında tok değil açım zira anneler her şeyi bilir. Sanki onun gizemli güçleri mi var deyip tekrar yemeğini yer. Hasebiyle da çocuk bu kanılar ışığında önüne konulan yemeğini her seferinde yiyecek ve muhtemelen obez olup çıkacak ve anne-çocuk diyetisyenin yolunu tutacaktır. Bir öteki ihtimal de çocuk yemeği yememek için mızmızlanacak sorun çıkacak anne zorla çocuğa yedirecek. Lakin hocam âlâ beğenilen diyorsunuz da biz bu türlü yapmasak çocuklar hiç bir şey yemiyor, sıska biri olup çıkıveriyorlar. Pekala sevgili anneler çocukluğunuzu düşünün.(ya da oburların çocukluğunu) Anneler çocukların eline bir ekmek verir bazen o ekmeğin salça sürülmüştür bazen de kuru bir ekmek verilmiştir. Nasıl da iştahla o ekmek yenirdi, nasıl da hemencecik bitirirlerdi. Zira o anneler çocuklarına yemeği zorla yedirmezlerdi. Hatta çocuk acıktığı için gelip anneden kendisi isterdi. Ondan sonra şimdiki annelerimiz keder yanıyorlar: Hocam çocuklarımız çok mutsuz. Ne yapsak yaranamıyoruz. E tabi keyifli olmaz. Sen çocuğa bir oyuncak değil, fazladan fazladan oyuncak alıyorsun, tabağına fazladan fazladan yemek katıyorsun, çocuğu hiç dışarı çıkartmıyor çıkarttığında da fazladan fazladan koruyorsun. Her şeyin fazlası ziyan diye boşuna dememişler.
Pekala mevzumuza geri dönelim. Anne yemekleri sunarken çocuğun tabağına az mı yoksa fazla mı yemek koymalı. Bu türlü bir durumda çocuğa şunlar denilmeli: Yiyebileceğiniz kadar yemek almanız daha gerçek daha hoş olmaz mı? Zira yemek tabakta kalınca çöpe gidiyor. Bu yemeğin çöpe gitmesi başta bu nimetleri bize veren Allah'a saygısızlık. Sonra bu yemeğin içindeki besinlerin yetişmesine katkısı olan çiftçiye saygısızlık, sonra bunu satın aldığımız bakkal amcaya saygısızlık. Sonra bunları satın alabilmemizi sağlayan paraya saygısızlık. Sonra o parayı kazanan Babamıza saygısızlık, sonra da bu yemekleri pişiren hazırlayan bana saygısızlık olmaz mı? Muhtemelen çocuk haklısın anneciğim diyecek. Ve çocuk şayet yemeğini alabilecek kuvvete sahipse kendisi almalı, değilse çocuğa "Ne kadar yemek tabağına bırakayım anneciğim" diye sorarak tabağına o denli bırakmalıdır. Bu davranış hem çocuğun ferdî ve ahlaki gelişimine katkı sağlayacak hem de çocuk bir obez olup çıkmayacak. Böylece obezite ile çaban bir kişi eksiltmiş olacağız.
Bir öteki örnek verip yazımı bitirmek istiyorum. Anne baba ve çocuk üçü de evdedirler. Çocuk çok hoş bir fotoğraf yapmıştır. Babasına resmi göstermek ister lakin tam da o sırada baba anneyle önemli bir tartışmaya girmiştir. Çocuk resmi göstermek için ikide bir babasını çekiştiriyordur. Baba bir orta kızına dönüp buyur kızım der ve kız da resmi gösterir lakin baba anneyle tartışmasına geri döner. Kız da fotoğrafını gösterdiğinde babasının takdirini beklerken bir bakar ki babası annesiyle tartışmaya devam ediyordur. En son da kız baba baksaydın ne olurdu ki der ve geri döner, anne baba ise tartışmalarına devam eder. Kim bilir memleketimin kaç yuvasında bu görüntü kaç kere gerçekleşmektedir. Kaç çocuk tahminen bu halde kırılmıştır, üzülmüştür. Pekala sevgili psikoloğum siz ne yapardınız bu türlü bir durumda der üzeresiniz? Ben ne yapar mıydım? Söyliyim. Birinci evvel kızım beni çekiştirnce kızımın uzunluk hizasına kadar eğilir, gözlerine bakar bir dakika bekler misin kızım der eşimle olan konuşmamı bitrirmeye çalışır(ya da eşime de bir dakika bekler misin derdim) ve kızıma dönerdim. Böylece de ikisinin de kendisini bedelli hissetmesini sağlardım.
