Çocuklar şiddeti unutmaz!

Ülkemizde birçok çocuğa ebeveynleri ya da yakın akrabaları göre fiziksel şiddet uygulandığı tahmin ediliyor *Somut şiddetin niçin olduğu hissi travmanın, somut yaralar değin tez iyileşmediği de biliniyor Central Hospital ’dan Uzm Psikolog Aycan Bulut uyarıyor: “ Çocuklardaki hissi zararın etkisi genel olarak ergenlikte ya da ebeveyn olduklarında ortaya çıkar
*
Şiddetin Yol Açtığı Psikolojik Sorunlar Kalıcıdır
*
Aile içi zorlama; aile üyelerinden birinin diğerini duygusal, maddesel ve cinsel istismara maruz bırakması, sosyal olarak izole etmesi ve somut açıdan denetleme etmesi ya da yoksun bırakması gibi davranışları içerir
*
Şiddete tanık olmak bile çocukları etkiler
Ev içindeki şiddete şahit olmak çocukları ve çocukların geleceklerini ciddi bir biçimde etkiler Saldırganlık ve zor gibi davranışlar dışarıdan öğrenilir Çocuk şiddete maruz kaldığı vakit aynı şiddeti hatta fazlasını etrafındaki kişilere uygular Çoğu ebeveyn çocuğun şiddetten etkilenmeyeceğini veya çocuğun yaşadıklarını unutacağını düşünür Oysa çocuklar unutmazlar Aile içinde baskı gören çocukların, öteki çocuklara nazaran daha yüksek düzeyde hissi ve davranışsal sorunlarının olduğu bilinir Güç ve saldırganlık, ebeveyni model alarak öğrenilir Zor, çocukların nefret edilen şey ve kaygı yaşamasına, asabi olmasına, uyku bozukluklarına, davranışsal ve gelişimsel gerilemelere, maddi şikayetlere, düşük benlik saygısına, kendine ve başkalarına karşısında güven eksikliğine, armoni sorunlarına, ders başarısızlıklarına, dikkat eksikliğine, irtibat problemlerine, asosyal kişiliğin gelişmesine ve depresyona neden olur
*
Kavgacı ve coşmuş kişiler maddi zor uygulamaya gereksinim duyarlar Coşmuş kişiler aynı zamanda yüksek sesle bağırarak karşısındaki kişiyi sindirmeye çalışırlar Böyle kişilerin irtibat ile ilgili sorunları vardır Bu kişiler, bağırarak ve zor uygulayarak kendilerini ifade ederler Bilhassa kendilerinden minik ve zayıf kişilere aleyhinde zor kullanarak karşısındakini sindirirler Bu koşul ebeveyn ile çocuk aralarında çoğunlukla yaşanır Halbuki çocuklar bakıma ve korunmaya gereklilik duyarlar
*
Çocuk şiddeti ebeveynlerinden öğrenir
Çocuk ne yaparsa yapsın, ders tahsis etmek ya da disiplin bilgi vermek için çocuğa baskı uygulanmamalıdır Bu durumda çocuğun öğreneceği tek şey zorlama uygulamaktır Çocuklar, hayatı ebeveynleriyle kurdukları ilişkiden öğrenir Kuvvet olan bir evde çocuk da ev açık havada kuvvet uygulamaya başlar ve bu onun için doğaldır Ebeveynler, çocukları doğduğu andan itibaren onlara karşı sabırlı ve ilgili davranmalıdır Bu koşul, bilhassa tedirgin, stresli, bitap ya da gözü yaşlı hissedilen zamanlarda ya da çocuğun bakımında anne babaya takviye edecek bir aile büyüğü olmadığında *zorlaşabilir Her ebeveyn ara sıra zorlama *günler geçirebilir veya olan bitenin acısını çocuklardan çıkardıkları zamanlar olabilir Bu, onların iyi ebeveynler olmadıklarının göstergesi değildir Sorun odaklı olmak yerine çözüm odaklı edinmek gerekir Onlar, sadece zorlu koşullarda yerinde sorun çözme becerilerini kullanamayabilirler Yapılması gereken daha ağırbaşlı olan ebeveyni faal ayla getirmek ve fazla tepki vermeden *yerinde sorun çözme becerilerini geliştirmektir
*
Ebeveynler çocuklarına nasıl davranmalı?
Çocuğunuza zaman ayırın Çocuğunuza sarılın, kucaklayın, öpün, dokunun, ona olumlu geri bildirimlerde bulunun, sevdiğinizi söyleyin Çocuğunuzdan kaçmayın, uzakta durmayın Söylediklerine ve düşüncelerine saygı gösterin Cinayet vermeyin Olmasını istediğiniz birey gibi çocuğunuza davranın Maddi güç uygulamayın Küstah şekilde konuşmayın Çocuğunuza hürmet gösterin Kusur yaptığında bile onun yanında olacağınızı hissettirin Eğer kontrolünüzü kaybedip istemediğiniz bir şeyi öfkeyle çocuğunuza söylerseniz katiyen özür dilemekten utanmayın Bu şekilde çocuğunuz yetişkinlerin de hata yapabileceğini ve bunu açıklayabileceklerini görür Olumlu davranışları pekiştirici şekilde davranın Çocuğunuzu takdir edin Çocuklar için ilginin iyisi kötüsü yoktur Alaka ilgidir bu nedenle siz olumlu davranışı destekledikçe bu davranışlar çoğalacaktır
*
Çocuklarda şiddete bağlı buhran olabilir
Ailenin, çocuğun depresyona girmesinde büyük etkisi vardır Aile içi çatışmaların, özellikle de okuldaki başarısızlığın çocuklardaki depresyon riskini artırıyor Aile içi çatışmalar, çocuk ve ergenlerde depresyon riskini arttıran etkenlerin başında geliyor Çözüm zorlaştıkça buhran artıyor Anne veya babası depresyonda olan çocuklar, diğerlerine kadar daha pozitif risk aşağıda Mektep başarısızlığı da, depresyonu etkiliyor Genellikle okulda başarı yakalayamayan çocuk çöküntü yaşayarak depresyona giriyor Günümüzde kendine güveni eksik olan, kendini beğenmeyip başarısız bulan çocukların da depresyona yakalanma oranları yüksek Psikiyatride benlik saygısının düşüklüğü olarak tanımlanan bu şart, çocuğun depresyona yatkınlığını arttırıyor Çocuğun yaşamını negatif etkileyen her türlü olay birer risk etmenidir: güç, *boşanma, ölüm, rahatsızlık, ağır ekonomik sıkıntılar gibi
*
Çocuklar bebeklikten itibaren her yaşta depresyona girebilir Bebeklerde depresyonun belirtilerini farklıdır Şiddetin tetiklediği buhran okul öncesi dönemde ilgisizlik, uykusuzluk ve kilo kaybı olarak kendini gösterir Bebeklik depresyonu ise farklıdır Bilhassa anneden farklı kalarak cezalandırılan çocukta rahatsızlık, ağlamayı takiben gıda bozukluğu, mide bağırsak sisteminde sorunlar ve son olarak içe kapanmaya varan bir sorun biçiminde buhran belirtileri ortaya çıkıyor Bu durumda bebek çevre ile ilişkiyi en ince ayrıntısına kadar keser Duruşu, bakışı dikkat çekicidir Anne bebeğe ilgi göstermezse bebeklik depresyonu kalıcı olur*
*
Çocuklarda bunalım farklıdır
Erişkin depresyonuyla çocuklarda görülen buhran farklıdır Erişkinlerdeki depresif duygu durumu, içe kapanma, konuşmama gibi belirtiler görülürken, çocuklarda ise basit kızma, bağırma şeklinde kendini gösterir Erişkinlerde görülen fazla iştah açılması çocuklarda da olabilir Ancak erişkinlerde izlenen bulgulardan fazla kilo kaybı yerine çocuklukta, gelişim dönemine göre beklenen kilo artışının olmayışı tanı için yeterlidir, çocuklarda kilo kaybetmesi koşulu aranmaz Ufak çocuklarda dertli yüz ifadesi, halüsinasyonlar, içine kapanma ve somatik belirtiler yani maddesel yakınmalar daha sık görülür Depresyonda yaşla değişmez en manâlı bulgular konsantrasyon bulguları, uykusuzluk ve intihar düşünceleridir Her ne kadar intihar riski yaşla birlikte artsa da fazla küçük çocuklarda bile olabilen bir risktir
*
Kontrolünüzü kaybedeceğinizi anladığınızda ortamdan uzaklaşın
Çocuğunuza *karşı kontrolünüzü kaybedeceğinizi hissettiğiniz zamanlarda derin bir nefes alın ve içinizden 10'a değin sayın Nefesinize odaklanın Kendinize sizi sakinleştiren şeyler söyleyin İmkanınız varsa *ortamdan uzaklaşın ve sakinleşene değin bekleyin Çocuğunuza mutlaka izah etme yapın Neye kızdığınızı, ne hissettiğinizi, ne düşündüğünüzü söyleyin Sorundan kaçmayın birlikte çözüm bulun Tüm bunları yaparken, bir yanlamasına onu ve kendinizi incitmekten kaçınırsınız, öteki yana da ona öfkenin nasıl teftiş edilebileceğini öğretmiş olursunuz Son olarak çocuğunuza ve çevrenize karşısında öfkenizi azaltamıyorsanız ve zorlama kullanmaya devam ediyorsanız bir uzmandan destek alabilirsiniz