Çocuklarda ağız kokusunun 8 nedeni

Halitozis olarak isimlendirilen bed ağız kokusu çocuklarda da görülebiliyor. Yaş kümelerine nazaran değişmekle birlikte mektep çağı evlatlarında görülme sıklığı yaklaşık yüzde 15 olarak kabul ediliyor. Fizyolojik ve patolojik olmak üzere iki çeşitte görülen ağız kokusunun kaynağının tespit edilmesi ve vakit geçirilmeden tedavi planlaması yapılması büyük ehemmiyet taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Evlat Sıhhati ve Marazları Bölümü’nden Doç. Dr. İsmail Yıldız, çocuklarda ağız kokusu ve nedenleri hakkında haber verdi.



Ağız kokusunun birçok nedeni olabilir
Fizyolojik ağız kokusu şahıstan kimseye her an değişiklik gösterebilir. Evladın likit tüketimi, salya üretimi, ağız hijyeni, ağız ve burun florası, mikrobiyotası, en son yenen besinin kimyasal, biyokimyasal, hormonal tesiri, açlık yahut tokluk durumu, uyku durumu, gastrointestinal sistemdeki enzimlerin durumuna nazaran fizyolojik ağız kokusu hengam zaman farklılık gösterebilir. Fizyolojik ağız kokusunda altta yatan sistemik bir hastalık ve patolojik bir durum yoktur. Patolojik ağız kokusunun ise birçok nedeni vardır. Bunlar; sübjektif ağız kokusu, ağız içi nedenlere bağlı ağız kokusu, teneffüs yolu nedenlerine bağlı ağız kokusu, mide-bağırsak meselelerine bağlı ağız kokusu ve kan gazındaki meselelere bağlı olabilir.

Ağız kokusunun 8 değerli nedeni
1. Fizyolojik ağız kokusu: Sabah uyanınca ortaya çıkan ağız kokusu, ağız salgısının azlığı, dehidratasyon, kimi vitamin-mineral eksiklikleri (örneğin A vitamini, B12 vitamini, demir, çinko) ve açlık durumuna bağlı görülebilir.
2. Ağız içi nedenlere bağlı ağız kokusu: Lisanın üstündeki tükürük, bakteri, epitel hücreleri ve azık artıkları birikerek ağız kokusuna neden olabilirler. Dişeti iltihabı, ağız içi enfeksiyonlar, ağız kuruluğu, ağızda ülserler, ağızda aftlar, diş illetleri, diş çürükleri ve yumuşak damak marazları sayılabilir.
3. Solunum yolu nedenlere bağlı ağız kokusu: Boğaz enfeksiyonları, bademcik iltihapları, boğaz iltihapları, bademcik taşları, sinüzit, burun iltihabı, kronik burun tıkanıklıkları, geniz akıntısı, teneffüs yollarında yabancı cisimler, bronşektazi ve akciğer enfeksiyonları sayılabilir.
4. Sistemik marazlara bağlı ağız kokusu: Diyabet, diyabetik koma, metabolik marazlar, zehirlenmeler, kan illetleri, maligniteler ve böbrek yetmezliği sayılabilir.
5. Mide-bağırsak sistemine bağlı ağız kokusu: Gastroesofagial reflü marazı, yemek borusundaki divertüküller, yemek borusundaki darlıklar, mide çıkış darlıkları, duedonal darlıklar, bağırsak emilim kusurları, karaciğer zayıflığı, helicobakter pilori enfeksiyonları ve paraziter illetler sayılabilir.
6. İlaç tasarrufuna bağlı ağız kokusu: Nitrat ve nitritler, sitotoksik ajanlar, fenotiazinler, amfetaminler, dimetil sülfoksitler ve kloral hidrat sayılabilir.
7. Yiyecek ve içecekler bağlı ağız kokusu: Soğan, sarımsak, lahana, turp, alkol, kahve, süt eserleri vb. sayılabilir.
8. Bakteriler: Uçucu kükürt bileşikleri, organik bileşikler ve azotlu bileşikler üreten bakterilerin ağızda bulunması makûs ağız kokusuna neden olurlar.

İki aydan uzun sürmesi durumunda kronik kabul ediliyor
Istenilmeyen ağız kokusunun kesintili yahut kesintisiz olarak 2 aydan daha uzun müddet devam etmesi durumu kronik istenilmeyen ağız kokusu olarak isimlendirilir. Istenilmeyen ağız kokusu olan evlatta tanı açısından kimi testler kullanılabilir. Bunun için gaz kromotografisi ve halimeter üzere testler yapılabilir. Böylece patolojik ağız kokusu tanısı konulabilir. Beğenilmeyen ağız kokusu hem kimseyi hem de etrafındakileri rahatsız eder. Bu nedenle altta yatan neden açığa kavuşturulmalı ve nedene yönelik tedavi yapılmalıdır. Istenilmeyen ağız kokusunun tedavi yaklaşımı multidisipliner olarak planlanmalıdır. Evlat sıhhati ve marazları eksperi, diş doktoru, kulak burun boğaz illetleri kompetanı ve ilgili bilirkişilik sahası doktorları tarafından değerlendirmeler yapılmalı ve altta yatan neden bulunarak tedavi planlanmalıdır.

Evlatlar ağız ve diş paklığı konusunda bilgilendirilmeli
Makûs ağız kokusu olan bir evlatta ayrıntılı alınmış bir hasta hikayesi, tam ve sistemik yapılmış bir fizik muayene gereklidir. Hikaye ve fizik muayene yapıldıktan sonra gerekli laboratuvar tetkikler yapılır. Ağız kokusuna neden olan neden bulunup tedavi edilir. Ağız kokusunun en sık altta yatan nedeni ağız ve diş sıhhati ile ilgili meselelerdir. Bu nedenle evlatlarımıza ağız ve diş ariliği hakkında eğitim verilmelidir. Diş ve lisanın fırçalanması ağız kokusunun önlenmesinde değerli bir yaklaşımdır.

Ağız kokusunu önlemenin yolları

• Ağız kuruluğunun önüne geçmek için bol likit tüketilmesi kıymetlidir.
• Tükürük salgısının arttırılması ağız paklığı ve hijyeni açısından değerlidir. Şekersiz sakız tüketimi tükürük salgısını arttırıcı özellik gösterir.
• Ağız gargaralarının kullanılması ağız hijyenini sağlamada değerlidir.
• Ağız kokusunu artırıcı özellik gösteren besinler kısıtlanması önerilir.
• Ağız, diş hijyeni ve aklığı yapılmasına karşın ağız kokusu devam eden çocuklarda altta yatan sistemik ve mümkün illetler açısından ilgili bilirkişilik kısımları tarafından kıymetlendirme yapılmalı ve tedavi edilmelidir.