Cocuklarda Aşı Ceşitleri - Aşının Onemi

Bebeklerde aşının onemi, Cocuk aşıları, Bebek aşıları, bebeklikte yapılan aşılar, cocukların olacağı aşılar

BCG AŞISI
İlk ayını dolduran bebeklere uygulanmaktadır Bu aşının koruyuculuğu uygulanan diğer aşılar duzeyinde olmasa da tuberkuloz menenjit ve miliyer tuberkulozdan % 65 oranında koruduğu icin ve ulkemizde tuberkuloz insidansının yuksekliği nedeniyle yapılması gerekliliği vardır Bu aşı, ABD ve İngiltere gibi tuberkuloz insidansının duşuk olduğu ulkelerde rutin olarak yapılmamaktadır Ancak HIV olgularının artması ve ilaclara direncli suşların gelişmesi nedeniyle gelişmiş ulkelerde de tuberkuloz sorun olmaya devam etmektedir BCG aşısının ciddi yan etkileri azdır İmmun yetmezliği olanlarda dissemine BCG itis'e neden olabilir (21000000) Koruyuculuk oranı daha yuksek tuberkuloz aşıları geliştirilmeye calışılmaktadır


DİFTERİTETANOZBOĞMACA DTBAŞISI
Ulkemizde rutinde kullanılan bu aşının icindeki boğmaca aşısı tum hucre aşısıdenilen alı olup, besiyerinde ureyen bakteri ve toksininin formaldehid ile inaktive edilmesi yontemiyle yapılamktadır Bu aşı uygulanan cocuklarda sıklıkla ( % 1050 ) oranında enjeksiyon yerinde kızarıklık, şişlik, ağrı, hareket kısıtlılığı, ateş, ağlama gorulmektedir Nadiren de yuksek ateş ve konvulsiyon gorulmektedir Gelişmiş sanayi ulkelerinde aselluler boğmaca aşısı (aB) kullanılmaktadır Aselluler boğmaca aşısında yan etkiler 510 defa azalmaktadır Ancak bu aşı oldukca pahalı olup bakanlığa bağlı sağlık merkezlerinde rutinde kullanılmamaktadır Bazı tıp fakultesi aşı polikliniklerinde ve ozel muayenehanelerde ucretini kendi odeyenlere uygulanmaktadır Aselluler boğmaca Difteri Tetanoz aşısı ileriki yıllarda bol uretilerek fiyatı duşurulurve ulkemiz ekonomisi duzelirse, o zaman bu aşı rutin uygulamaya girebilir

COCUK FELCİ AŞISI
Ulkemizde oral cocuk felci aşısı OPVkullanılmaktadır Bu aşı attenue zayıflatılmış virus icerdiği icin ilk aşılananlarda 760000 aşıda bir olguda komplikasyon olarak felc gorulmektedir Bu aşı immun yetersizliği olanlara, immunosupressif tedavi gorenlere, kortikosteroid tedavi alanlara ve yakın temaslılarına yapılırsa risk cok daha fazla 6800 katartmaktadır Bu nedenle ulkemizde de bu grup hasta ve yakınlarına OPV onermiyoruz ABD ve İskandinav ulkeleri ise seyrek de olsa gorulen OPV komplikasyonları nedeniyle ulkelerinde inaktif intramukuler poliomyelit aşısını IPVkullanmaktadır Bizim ulkemizde 2 yıldan beri poliomyelit olgusu yoktur, ancak polio kontrolunun yetersiz olduğu kuzey Irak sınırından her an bulaşma olabilir, o nedenle rutin aşılamalarda ve kampanyalarda OPV kullanılmalıdır Ancak bireysel aşılamalarda ve ozel muayenehanelerde ucretini kendi odeyenlere IPV yapılmaktadır
Bizim ulkemizde ne zaman rutin IPV aşı uygulamasına gecileceği ayrı bir araştırma konusudur

KIZAMIK ve KIZAMIKKIZAMIKCIKKABAKULAK KKKAŞISI
Ulkemizde rutinde Sağlık Bakanlığına bağlı kurumlardayalnız kızamık aşısı tablodaki gibi kullanılmaktadır Ancak gelişmiş ulkelerin hepsinde ve gelişmekte olan ulkelerin bir kısmında ( Doğu Akdeniz bolgesindeki 23 ulkeden 8 inde) KKK aşısı kullanılmaktadır Ulkemizde de bir cok tıp fakultesinde ve ozel muayenehanelerde aşı ucretini kendi odeyenlere 1215 ayda ilk aşı ve okula başlarken (46 yaş) ikinci aşı rapelyapılmaktadır Konjenital kızamıkcığa bağlı sakatlıkları ve kabakulak komplikasyonlarını (ensefalit, sağırlık, orşit gibi) onlemek icin bu aşının bir an once rutine girmesi onerilmektedir

HEPATİT B AŞISI
Turkiye hepatit B infeksiyonu yonunden orta endemisite bolgesinde yer almaktadır HBsAg taşıyıcılığı toplum genelinde % 39125 olarak verilmekte olup bu oran bolgelere gore değişir AntiHBs pozitifliği % 206523, hepatit B infeksiyon seroprevalansı % 2560 arasında değişmektedir Hepatit B nin başlıca bulaş yolu horizontal yolla olmakla beraber diğer tum yollar da ( vertikal, parenteral, cinsel temas ) infeksiyonun yayılmasında etkilidir Hepatit B infeksiyonu5 yaşın uzerindeki cocuklarda ve yetişkinlerde % 510, 15 yaş arasındaki cocuklarda % 30, perinatal infeksiyon geciren bebeklerde % 90 oranında kronikleşir

Hepatit B infeksiyonunun yayılımını onlemenin en etkili yolu temas oncesinde duyarlı kişilerin aşılanmasıdır Hepatit B aşısı tum yenidoğan bebeklere doğumdan hemen sonra rutin olarak onerilmektedir Aşı 01 ve 6 aylarda intramukuler olarak yapılır HBsAg pozitif anneden doğan bebeklere ilk 12 saat icinde HBIG (Hepatit B hiperimmunglobulin 05 ml) ve aşı farklı anatomik bolgelerde uygulanır Premature bebeklere aşı anne HBsAg negatif ise vucut ağırlığı 2 Kg olana kadar ertelenir Ancak anne HBsAg pozitif ise doğar doğmaz aşı ve HBIG uygulanmalıdır Hepatit B aşısı % 9095 oranında koruyucudur Sağlıklı cocuklarda aşı sonrası serokonversiyonun test edilmesi gerekmez Ancak riskli kişilerde uc dozluk aşıdan sonra antiHBs yanıtı gelişmediyse bu kişiler tekrar aşılanır Aşı enjeksiyon yerinde hafif ağrı yapabilir Aşının multipl skleroz veya demiyelinizasyonu reaktive ettiği ileri surulmuş, ancak elde edilen verilere gore ilişki olmadığı bildirilmiştir Ulkemizde rutin hepatit B aşısı yenidoğan bebeklere yapılmakta ve ucret Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır


HAEMOPHILUS INFLUENZA TİP B ( Hib ) AŞISI
Ulkemizde Hib menenjiti, pnomonisi ve diğer invazif hastalıklarının mortalite ve morbiditesini gosteren geniş caplı araştırmalar maalesef yoktur Okul, yuva ve kreşlerde yapılan araştırmalarda nazofarenks kulturlerinde taşıyıcılık oranı % 2252 arasında bulunmuştur ABD de Hib aşısından once ( 1980 ) yılda 25000 infeksiyon, 13000 menenjit ve 500 olum gorulurken, aşıdan sonra ( 1995 ) infeksiyon 1300, menejit 86 ve olum 5 e duşmuştur

Gelişmiş ulkelerin coğunda kojuge Hib aşılarırutin aşı şemasına girmiş ve bu ulkelerde invazif Hib infeksiyonu ortadan kalkmıştır Ancak gelişmekte olan ulkelerde rutin aşı şemasında olmadığı icin aşı ozel olarak yapılmaktadır Hib infeksiyonlarının ozellikle de menenjitin mortalitesi yuksektir ve ağır komplikasyonları vardır Bu nedenle Hib aşısının, bir an once Sağlık Bakanlığı rutin aşı şemasına girmesi gerekmektedir

SUCİCEĞİ AŞISI
Suciceği tum dunyada ve ulkemizde yaygın olarak gorulen, cocukluk cağının en bulaşıcı hastalıklarındandır Hastalık cok bulaşıcı olduğu icin aşı yapılmayan toplumlarda insanların % 90 dan fazlası yetişkin cağa gelmeden hastalığı gecirmektedir Turkiyede her yıl 12 milyon civarında cocuk goğmaktadır Bu cocukların % 90 dan fazlası 18 yaşından once su ciceği gecirdiğine gore ulkemizde yılda ortalama 1 milyon su ciceği hastalığı gorulduğunu soyleyebiliriz Suciceği geciren cocuğun yuva, kreş ve okula gitmemesi gerekir

Suciceğinden sonra streptokok ve stafilokokların neden olduğu invazif yumuşak doku enfeksiyonları sık gorulmektedir, ayrıca pnomoni, akut serebellar ataksi (14000), enesefalit, Reye sendromu, hepatit, glomerulonefrit, artrit, osteomyelit, myokardit, trombositopeni, purpura fukminans, dissemine intravaskuler koagulasyon (DİK) nadir de olsa gorulmektedir Losemili, malign tumorlu, immun yetmezlikli cocuklar ile, immunoterapi, radyoterapi ve kortikoterapi goren cocuklar su ciceğine yakalanırsa hastalık cok ağır, hatta olumcul seyretmektedir

Son donemde yapılan calışmalarda suciceği komplikasyonlarında artış olduğu ve hastalığın onemli morbiditeye neden olduğu gosterilmiştir
Aşı 1974 yılında Japonya'da M Takahashi tarafından geliştirilmiştir 1995 yılından beri ABD de suciceği aşısı (Oka suşu) rutin olarak kullanılmaya başlanmıştır Aşıdan once yılda 11000 cocuk hastaneye yatırılır ve 100 cocuk olurken şimdi bu rakamlar cok azalmıştır

Aşı hastalık gecirmemiş cocuklara 1 yaş ile 12 yaş arasında bir defa yapılmaktadır 13 yaşından sonra ise 48 hafta arayla 2 doz onerilir Aşı konjenital immun yetmezliği olanlara, malignite ve immunsupressif tedavi alanlara yapılmaz Ayrıca 1 yıldır remisyonda ve laboratuvar değerleri normal olan akut lenfoblastik losemilere onerilebilir Aşının ağır hastalıktan koruma etkinliği % 95 olarak bilinmektedir

HEPATİT A AŞISI
Hepatit A hastalığı ulkemizde bolgelere gore farklılık gostermekle birlikte yapılmış bazı calışmalara gore, genel olarak dunyada orta veya yuksek endemik ulkeler arasındadır ve hastaneye yatan akut viral hepatitli olgularda, A hepatiti cocuklarda ilk sırayı almaktadır

Hastalığın klinik bulguları yaşa bağlı olarak asemptomatik infeksiyondan anikterik (sarılık olmadan) veya ikterik (sarılıkla birlikte) infeksiyon, hatta mortalite ile seyredebilen ciddi infeksiyona yol acan bir dağılım gosterebilir 6 yaş altında genellikle (% 90) asemptomatik seyreder 6 yaş ustu cocukların % 70 den daha fazlası asemptomatik iken erişkin hastaların % 80 e yakını semptomatiktir Cocuklarda semptomlar; yorgunluk, karın ağrısı, bulantı kusma, kas ağrısı bulgularıyla, genellikle akut solunum yolları infeksiyonu bulgularına benzer şekildedir ve bu tabloya ikter (sarılık) eşlik edebilir veya etmeyebilir

Amerikan Pediatri Akademisi cocuklara hepatit A aşısının 2 yaş uzerinde yapılabileceğini onermektedir Daha erken tavsiye edilmemesinin gerekceleri arasında, devam eden maternal antikorların (anneden gecen antikorlar) aşının etkisini azaltabilmesi yanında, kucuk cocuklarda hastalığın genellikle hafif veya asemptomatik gecmesi de rol oynar Genellikle dunyada hepatit A aşısı icin onerilen standart bir yaş yoktur Risk grubu ve ulkelerin hatta bolgelerin kendi ozellikleri ve maternal antikorların kaybolma suresi bu kararda kritik rol ustlenmektedir Hastalığın rastlanma oranının yuksek olduğu ve periyodik salgınların olduğu bolgelerde rutin aşılama onerilmektedir Ulkemiz şartlarında hepatit A aşısı 26 yaş arasında yapılmalıdır