Çocuklarda böbrek taşları

- Üriner sistem taş marazı daha çok erişkin marazı üzere algılanmasına karşın, bebeklik devri dahil tüm çocuklarda rastlanan ve görülme sıklığı giderek artan bir hastalıktır.

- Kronik böbrek illeti olan Türk evlatlarının %8’inde üriner sistem taşlarının etken olduğu saptanmıştır.

- Türkiye’de mektep evlatlarında görülme sıklığı % 0.8 olarak saptanmıştır (Kayseri 2008).

- 10 yaşın altında erkeklerde, 10 yaşın üzerinde ise kızlarda daha sıktır.

- Evlatların yaklaşık üçte biri asemptomatiktir ve farklı nedenlerle yapılan USG’de saptanırlar.

Neden daha sık görmeye başladık ?

Ultrasonografi tasarrufunun yaygınlaşması,

Taş konusunda farkındalığın artması,

Hareketsiz hayat,

Beslenme alışkanlıklarının değişmesi

Uygunsuz ilaç ve vitaminlerin kullanılması

Taş oluşumu

Olağan anlatımla taş oluşumunu arttıran ve azaltan faktörlerin istikrarının bozulması

Genetik yatkınlık

Az likit alımı,

Sıcak iklim kuşağında hayat,

Hareketsizlik,

İdrar akımını bozan anatomik anormallikler (doğumsal yada sonradan gelişen),

Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu (İYE),

Taşa taban hazırlayan iyonların (kalsiyum, okzalat, ürik asit, sistin) idrarda yüksek

Taş oluşumunu önleyen sitrat üzere hususların idrarda düşük orantıda bulunması

Klinik

Üriner sistem taşı olan evlatlar

karın ağrısı,

makroskobik ya da mikroskobik hematüri atakları,

idrar yolu enfeksiyonu

bir nedenle yapılan radyolojik incelemede tesadüfen taş saptanabilir.

Laboratuvar tanı

Kan testleri

İdrar testleri (idrarda kalsiyum, okzalat, ürik asit, sitrat, sistim vs) **

Taş tahlili (çıkarılan yahut düşürülen taşların kimyasal analizi)

** Erişkinlerde metabolik etyoloji çocuklardaki kadar sık değildir. Bu nedenle evlatların tümüne metabolik kıymetlendirme tavsiye edilirken, erişkinlerde yalnızca rekürren taşı olanlara metabolik kıymetlendirme önerilir.

Radyolojik tanı

Ultrasonografi

Direkt Üriner Sistem grafisi

Bilgisayarlı Tomografi **

** Düşük dozlu tomografik inceleme (30mAs) vücut kitle indeksi 3 mm olan üreter taşlarını standart bilgisayarlı tomografi (180mAs) ile birebir aşamada gösterebilmektedir.

Tedavi

Çocuklardaki üriner sistem taş illetinde üç temel tedavi aşaması mevcuttur.

1) Akut meselelerde acil tedavi,

2) Ağrının giderilmesi,

3) Âlâ hidrasyon sağlanması

4) Varsa üriner enfeksiyonun tedavi edilmesi

Girişimsel cerrahi ile taşın uzaklaştırılması,

Taş kırma (ESWL)

Endoskopik teknikler

Açık cerrahi tatbikler

İzlem ve gözetici tedavi ile yeni taş oluşumunun engellenmesidir

Bol su

Kısıtlı tuz

Potasyum içeriği güçlü zerzevat ve meyve tüketmek

Çok hayvansal proteinin tüketimine dikkat etmek

Gerekli hallerde ilaç tedavileri ve idrarın alkalileştirilmesi (limonata, portakal suyu)

Bir çalışmada üriner sistem taşı olan evlatların %75’inde idrar volümünün 1.4 ml/kg/saat olduğu takdirde kalsiyum oksalat, kalsiyum fosfat ve ürik asit taşlarına karşı gözetici tesiri bulunduğu saptanmıştır.