Çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu

İnsanlık tarihi boyunca haşarı evlatlar, sorumsuz, kelam dinlemeyen evlat ve gençler daima gündemde olmuştur. Uslu evlatlarla kıyaslanmışlardır. Çeşitli milletler kendilerince tahlil bulmaya çalışmış; bazen şiddetle, bazen hareketli hizmetler vererek, nasihatlerle bu evlatlar düzeltilmeye çalışılmıştır. Edebiyatta da bu mevzu çok işlenmiştir.

Vakit içinde bu evlatların büyüdüğünde de kimi sıkıntılar yaşadığı farkedildi. Çabuk sıkılma, tembellik, sorumluluk alamama gibi… İnsanlığın aydınlanma süreci sonrası ve eğitimin gitgide değerini arttırmasıyla çocuklarda olan bu sorun, mektep hayatına da girmeye başladı. Daha evvel herkesin mektebe gitmediği devirlerde hiperaktif evlatlar yalnızca kendi köyünde konutunda sıkıntılar yaratırken, uzun periyodik dikkat verilmesi gereken mekteplerin oluşmasıyla bir mektep sorunu haline geldi. Bu nedenle son yüzyılda artık bir bozukluk olduğuna bilim etrafı karar vererek sorunu çözmek için araştırmalara başladılar.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirtileri umumî olarak nelerdir: Devletimizde artık halkımızın eğitime ilgisi artmıştır. Ana pederler evlatlarını okutup yeterli ve kendilerine ehliyetli bireyler olmaları için maddi manevi bütün güçlerini harcamaktadırlar. Bu türlü bir ortamda eğitim çok kıymetli hale gelmiştir. Tabiki akabinde malumat kirliliğide bunu takip etmiştir. Bu durumdan ötürü hareketli ve ya dikkat sorunu olan evlatların ayırt edilmesi çok değerli olmuştur, zira dikkat eksikliği yapan diğer illetler vardır. Örneğin; depresyon, günlük hayat meseleleri, mektep uyumsuzlukları , çekingenlik , özgüven eksiklikleri, öğrenme bozuklukları , zeka sorunları ,travma, otizm üzere...

Mektepten başlamadan evvel de bebeklikten beri hiperaktif evlatlar çok hareketlidir ve ana çağırsa bile dikkatini verip anaya karşılık vermezler. Konumlarında duramazlar. Umumide bu evlatlar, uzun müddet bir şeyle uğraşamazlar oyun oynarken bile oyundan oyuna atlarlar. Arkadaşlarıyla oyunu başlayıp bitiremez ve oyunu bozarlar.

Çabuk sıkılma en büyük özellikleridir. Arkadaşlarına vurabilir, çabuk öfkelenebilirler. Kuralları sevmez ve uyamazlar. Ana pederin kurallarına karşı isyankardırlar. Bu düşünceler bazen ana pederin kurallar konusunda çok esnek olmasından da kaynaklanabilir. Mahsusen tek evlat , ailenin tek torunu olunca çok ödün vermekten bu evlatlar kural tanımaz olabilir. hiperaktiviteden farkı bu evlatlar umumide meskende sorunludur. Mektep kurallarına bir vade sonra uyabilir. Zira hocaya nazı geçmeyeceğini bilirler.

Mektep çağına gelince Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklarda en zahmetli periyot başlar. Zira bu yaşa kadar ailenin toleransıyla evlat yönetim edilebilir. Mektep çağında artık kurallı bir ortam olan mektepte kurallara uyması gerekir ve sorumlulukları, dersleri olacaktır ki hiperaktif evlatların en çokça dert yaşadığı hususlardır.

Günümüzde gerçi bilhassa büyük kentlerde üç yaşından sonra kreş ana okuları na giden çocuklarda bu sıkıntılar erken göze batmaya başlar.

Umumide kliniklere gelen vakalarda ilkokulun birinci üç yılında sınıfta konumunda oturtulamayan, devamlı kıpır kıpır, mekana bir şeyler düşürüp alan, devamlı kalkıp kalemini açan , sıkıldıkça arkadaşlarını dürten , ders sırsında konuşan, derste alakasız şeyler anlatan evlatlardır. Doğal olarak okuma yazma sırasında da geçmişten gelirler. Harfleri yanlış müellif, okurken sözlerin sonlarını uydurur. Kısa müddet ders çalıştırmak bile zordur. Beş on dakikalık ödev için ailelerin saatlerce evladı ikna etmeye çalıştıkları görülür. Ana peder evlat ve muallim için çok güçlükle bir süreçtir. Yemek bölgeyken bile masada güçlükle otururlar.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu yaşayan evlatların ana ve pederlerine evlatlarının sorunlarını söylemek hoca için de çok zordur. Bilhassa şahsi mekteplerde okuyan çocuklarda ailelerin beklentilerinin yüksek olmasından ötürü, mektep içinde bu meselenin çözülmesi beklenir. Muallimler de sıkıntı durumda kalır, zira bu mesele tıbbi tedavi olmadan çözülecek bir durum değildir.

Dimağda ki dikkatle bağlantılı kesimlerin bir bozukluğudur ve medikal tedavi koşuldur. Ne kadar erken tedavi edilirse tedavi aktifliği o kadar yüksektir.

Umumide hocalar bu durumu aileye anlatınca aileler muallimi ve eğitim sistemini suçlama eğilimi gösterirler. Kendileri sorunu fark etmiş olsa bile diğer şahıslardan bunu duymak güzellerine gitmez. O yüzden ailelere ilmî gerçeklerle durumu anlatmakta büyük yarar vardır. Bunun bir yaramazlık olmadığını, evladın elinde olmayan bir durum olduğunu belirtmeliyiz. Başkaca bu çocuklarda zeka meselesi olmadığını bunun yalnızca dikkatle alakalı olduğunu söylemeliyiz.

Dikkat eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu erkek çocuklarda dört kat daha ziyadedir. Tıpkı ailede dikkat meselesi olan insanlar varsa risk evlatta artar. Umumide dikkat eksikliği olan kız evlatları çok gözden kaçar, zira hareketlilik kız evlatlarında bir nebze azdır ve sınıf nizamını çok çokça bozmazlar. Bu nedenle muallimler acilen farketmezler. Kızlarda umumide sırada kıpır kıpırlık ve sair şeylerle meşgul olma, defterine bir şeyler çizme, fotoğraf yapma üzere ders harici uğraşlar olur. Ayrıyeten derste dalıp gitmeler hayal kurmalar olabilir. Tekrar yazarken okurken dikkatsizce günahlar olabilir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan evlatlar sınıfta en çok sıkılan evlatlardır. Zil çalınca sınıftan birinci evvel onlar fırlar. Arada derste “öf püf” dediklerini duyabilirsiniz. arkadaşlarınında derste kendileriyle konuşmasını isterler. Sairleri derste bir şeyler yazarken onlar çok sıkılırlar. Bazen muallimlerin ceza olsun diye sınıf dışın çıkma cezası vermesi onlar için armağan üzeredir. Esasen sıkılan evlat dışarı çıkabilmiştir. Bazen bunu farkeden evlat muallim kendini dersten atsın diye yaramazlık yapabilir.

Bu çocuklarda görülen göz teması azlığı dikkatini size verememesindendir. Otizm üzere hastalıklarda olduğu üzere, marazdan kaynaklanan göz temassızlığı üzere değildir. Evlat sıkıldığından sizi dinlemek istemez. Ancak ilgisini çeken bir bahiste sizi göz teması kurarak dinleyebilir. Devamlı diğer şeyler düşündüğünden karşıdakini dinleyemez başında ki tasavvura ağırlaşmaya çalışır.

Tedavide muhakkak doktora götürmek gerekir. Hekim dışında mektep, aile ve tedavi ekibinin birlikte çalışması gerekir. Birinci evvel tabibin aile, muallim ve mektebi haberlendirme vazifesi vardır. Illetin nasıl bir hastalık olduğunu öğretmelidir. Böylelikle evladın elinde olmayarak yaptığı davranışları anlayışla karşılayabileceklerdir. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan evlatların hepsi farklı kişiliklerdir. Hepsinin birbirinden farklı olan özellikleri vardır. Her evlatta münferit munfasıl mesele davranışları tespit edip şahsa kişisel tedavi planlanmalıdır.

Tedavinin birinci aşaması aile ve muallimi haberlendirme dedik.

2. aşamada evladın yaşına nazaran kendini illeti hakkında bilinçlendirerek davranışçı tedavilere başlanır. Bu bir terapi sürecidir tıpkı devirde. Bilinçlendirme akabinde davranış düzeltmeye geçilir. Evlattan alınan geri bildirimlerle davranışlarını denetimi konusunda aşama kaydetmesi sağlanır. Arkadaş bağları, ders takibi, sokaktaki sorunlu davranışları tek tek çalışılmalıdır. Bu evlatlar ekseriyetle ne mevzuda ve neden eleştirildiklerini anlamazlar bu da onların depresif olmasına neden olur. Bütün bu tedaviler ve eğitim yavaş ilerlemelidir. Bu esnada dikkat tedavileri dediğimiz çeşitli terapi yöntemleride kullanılabilir.

Bu marazın dimağdan kaynaklanan kimyasal nedenleri olduğu için evladın gereksinimi olan ilaçlarında aşamalı başlaması gerekir. Bu tedaviyi hızlandıracaktır. Başkaca ilerde bu illetten doğan komplikasyon dediğimiz yeni illetleri engelleyecektir.

Bu meseleler mektep başarısızlığından tutunda ergenlikte meydana gelen davranış dertleri, husus tasarrufu , tembellik hali, hiçbir iş yapmamama isteği, arkadaş münasebetlerine sorunlar, toplumsal problemler ve hata işlemeye kadar gidebilir.

Bu marazı olan bireyler ilerde iş ve çevre hayatlarında başarısız olan bireylerdir. Evlilikleri, iş ömürleri sıkıntılı olabilir.

Anlaşılacağı üzere erken teşhis Dikkat Eksikliğinde çok değerlidir Buda âlâ bir gözlemden makbul. Bu nedenle topluluğu bu hususta haberlendirme değerlidir. Şüphelenilen evlatlar ruhsal muayeneden geçirilip bu mevzuda varsa mesele tedavi edilmelidir. Bu hem evladın hayat kalitesini düzeltecek hem de ana pederin evlatla olan meselelerini azaltacaktır.