Çocuğun hislerini tabir edebilme hüneri kazanmalarında yaşadıkları aile ve kültür ortamının değerli bir tesiri vardır. Hissettiklerini rahatça söz etmesine imkan sağlayan bir aile ortamında yetişen çocuklar, hislerini iletmek için sözcük dağarcıklarını daha fazla geliştirme muhtaçlığı hissederler. Bunun sonucu olarak da daha fazla sözcük öğrenirler. Kâfi hürlük hissetmeyen ailelerde yetişen çocuklar ise tabir zahmeti yaşarlar. Herkesin hayatının kimi kısmında kızdığı, öfkelendiği, nefret ettiği yahut olaylara karamsar baktığı anlar vardır ve olacaktır. Kıymetli olan, kısmen yaşadığı bu hisleri sergileme değil, onları kontrol altına alabilmesidir. Hangi his nerede, nasıl, hangi boyutta ve ne formda karşısındakilere yansıttığı ve onların hislerini anlayarak, buna nasıl tutum ve davranış geliştirebildiğidir. Bu bir maharet işidir. Öğrenilebilir, öğretilebilir ve geliştirilebilir. Çocuklar da yaşantısında bunlara emsal çok farklı hisler yaşayarak ve bu hisleri ebeveyne ve arkadaşlarına yansıtacaktır.
Okul öncesi devirde çocuklarımıza his okur-yazarlığı kazandırmalıyız. Çocuklarda his gelişimi için; çocuğun söz dağarcığına yeni his sözcükleri eklemek gerekir. Bunun için de;
-
Çocuklardan kitap, mecmua, gazetelerde fotoğrafları bulunan bireylerin, hissettikleri hakkında neler düşündüğünü açıklaması ile kendisinin de bu duyguyu hissettiği anlara ilişkin bir örnek vermesini isteyebiliriz.( yüz sözleri, vücut lisanı ve his kartları ile hikaye fotoğrafları bu maksatla kullanılabilir.) -
Hisleri manaya ve tanıma fırsatı veren oyun, aktiflik, drama, kukla oyunları ve masallar bu hususta faydalı olabilir. -
Çocuklarda vücut lisanının kullanılmasını, sessiz sinema oyunu oynayarak ve ayna karşısında değişik yüz sözleri oluşturmak -
Değişik hisleri yansıtan ses ton ile konuşma alıştırmaları
-
“Şu davranışını çok beğeniyorum” -
“ Şu davranışın çok hoş” üzere özelleştirici kelamlar her vakit onlara inanç ve yürek ve memnunluk verir.
-
Çocuklardan kolay gündelik işlere yardım etmesi istenmelidir. Örn: 3 yaşındaki çocuktan dağıttığı oyuncakları toplaması, 7 yaşındaki çocuktan masayı toplarken yardım istemek üzere -
Uygunluk defteri edinmek ve günlük tutmak -
Yolda gördüğü tanıdığı merhaba demek ve nasılsın diye sormak, hasta arkadaşını aramak
-
Hobiler, altı aydan az bir mühlete sahip olmamalıdır. Hobi; uğraş ve uğraşın arttırılmasında kıymetlidir.
-
Dürüst olunması ve konuşmalarda tesirli model oluşturulması değerlidir. -
Eğitici hikayelerden yararlanılmalıdır. Eğitici hikayeler, sorun tahlilini gerçekçi kılar. -
Çocukların hikaye ile ilgili yorum yapmalarına, soru sormalarına, fotoğrafları yorumlamalarına ve muhakeme yapmalarına yardımcı olunmalıdır.
-
Misal hususlara ilgi duyan çocuklara yönelik etkinlikler düzenlenmeli, bu aktiflikten oluşacak arkadaşlıkta zevk almaya başladıklarında, arkadaşlığın kıymeti vurgulanmalı -
Arkadaşı ile sorun yaşayan çocuklara ögütte bulunulmamalıdır. Sabırlı olmaları söylenmeli, kendi kararını kendisinin vermesi sağlanmalıdır. -
Çocuklardan küçük şeylerden memnun olmasını bekleyin. Onlara sahip olduğu kıymetleri hissettirip, bunlardan memnunluk duymasının gerekliliği öğretin.(Bunun için çocuğun sahip olduğu şeylerin bir listesi oluşturulabilir.) -
Çocuğunuza vakit zaman en sevdiğiniz bir özelliğini söyleyin. -
Onun yaptığı bir iş için harcadığı emeğine bedel verdiğinizi gösterin. -
Onun üzere bir çocuğa sahip olduğunuz için mutluluğunuzu tabir edin
-
Onunla oyun oynayın -
Bir arada sinema izleyin -
Anlatılan bir masalın fotoğraflanmasını isteyin -
Fotoğraf albümünü bir arada inceleyip birlikte yorum yapın -
Uyumadan evvel yatağında sohbet edin -
Gündelik hoşlukları karşılıklı paylaşın -
Herkesin meskende bir misyon ve sorumluluğu paylaştığını onun da bir iş yapması gerektiğini belirttikten sonra, bir iş verip yapmasını sağlayın. İş birliği içinde işlerin daha çabuk bittiğini gösterin. (yeme masasını birlikte toplamak)