Çocuklarda ilk yardım

Birincil yardım doğru, hızlı ve zamanında yapılırsa çoğu insan ve çocuk hayatı kurtulur, oluşacak fiziki, ruhsal, sosyal ve nörolojik bozukluklar engellenmiş olur
*
Bilhassa son beş yılda yenidoğan bebeklerin önemli hastalıklarında, çocuk yanıkları, boğulmalar, elektrik çarpmaları, yabancı gövde yutmaları, zehirlenmeler, kesiklerde teorik ve pratik veri taşıyan mesleki kurs ve eğitimler yaygınlaşmış, bu konuda kişiler ve kurumsal yapı eğitilerek sertifikalandırılmıştır
*
Bu Nedenle bu konularda da en kayda değer önlemin eğitim, personel ve kurumsal inşa olduğu vurgulanmıştır
*
Toplumların ve bireylerin gelenek, örf ve ananeleri, göçler, sosyo idareli ve kültürel düzeyleri, mevsim farkları, seyahatler, yerleşim bölgeleri birincil yardımda önemli rol oynar
*
*
Zehirlenmeler ve Kimyasal Zehirlenmeler
• Tüm zehirlenmelerin yarısından fazlası 6 yaş altı olur
• Zehirlenmeye yol açan etmenler toplumun örf ve gelenekleri, eğitim düzeyi, mevsimlere, sosyo idareli düzeye göre değişir
• İlaçlar, kimyasal maddeler, tümör, endüstriyel atıklar, örümcek, yılan, akrep ısırmaları ile zehirlenmeler olur
• Ani bilinç (şuur) kaybında zehirlenme düşünülmelidir
• Hikaye tanıda muavin olur
• Dikkatli genel tetkik ve vital bulgular (kan basıncı, nabız, solunum, ceset ısısı) gözlenmelidir
• Çocukluk çağı zehirlenmelerinin %90 ’ı hafif geçer, antidot (panzehir) sınırlı sayıdadır Esas tedavi destekleyici tedavidir
• Zehirli madde alınımından 4 saat geçmişse genelde sorun çıkmaz
• Bilinç kaybı olan, konvülsiyon (havale geçiren), korozif madde (brülör madde, kimyasallar, çamaşır suyu vb) petrol ürünü zehirlenmelerinde kusturma sakıncalıdır
• Kusturma bilinç kaybı olmayan ve birincil bir saatlik zaman içinde yapılabilir Tedbirli olmalı, solunum yollarına aspirasyon (kaçması) engellenmelidir
• Çamaşır suyu ve sanki alkali ve asit kostik maddeler temas ettikleri yüzeyleri yakarlar Ağız yolu ile gücenmiş ise ağız içi ve göğüs bölgesinde şiddetli Sancı hissedilir, ağız içi ve yemek borusunda yanık oluşur, salya akması, kusma, soluk alma ve konuşma güçlüğü olur, mide perforasyonu (delinmesi) olabilir
• Korozif maddenin içilmesinden sonra yanlış uygulama olarak kusturmaya hedeflemek, bu maddenin Akciğer ve solunum yollarına kaçması ile zatürelere, solunum yollarında yanıklara ve ödeme sebep olur, ileri safhalarda yemek borusu darlıkları oluşur
• Kostik madde cilde temas etmiş ise 15 dk akar su ile yıkanır, salça, diş macunu, yoğurt, krem sürülmez
*
Çare:
Her vaka ’da kusturma ve mide yıkama sakıncalıdır Süt ve bol su içirilmesi uygun olur Hastane ve bilirkişi tedavisi gerekir İleri safhalarda özofagoskopi (yemek borusunun ışıkla tetkiki) yapılarak darlıklara müdahale edilir
*
Boğulmalar
• Trafik kazalarından sonradan boğulmalar ikinci sıradadır
• 5 yaş altı ve 1519 yaş erkek çocuklarda sık görülür
• Geniş kova ve leğenlerde bekletilen sular, banyo, yüzme havuzu, gölet, su birikintileri, kanallar ve deniz kaza alanlarıdır
• Hipoglisemi, aritmi, senkop, konvülsiyon, ilaç, intihar, travma altta yatan sebeplerdendir ve sorgulanmalıdır
• %90 suyun aspire (yutulması) edilmesiyle solunum yolları ve akciğerlerin surfaktan yapısı değişmekte ve atelektazi oluşmakta, %10 laringospazm olur, solunum engellenerek boğulma gerçekleşir
• Suda kalma süresi ve suyun özellikleri manâlı
• 25 dk dan pozitif suda kalma, resüsitasyonun (ilk destek) uzaması, bilincin kapalı olması, göz bebeklerinin genişlemesi durumunda netice iyi değildir
• Tatlı ve tuz suda boğulan farklıdır
*
Çare:
• 5 dk artı asfiksi ağır beyin hasarına sebep olabilir, fakat hastaya kadar değişir
• Her hastaya esas yaşam desteği uygulanmalıdır
• Sudan çıkarılır, ağız içi temizlenir ve ağız ağıza solunum yapılmalıdır
• Akciğer ve midedeki suyu çıkarmaya çalışmamalıdır
• Diyafram altı bası akciğerdeki suyu boşaltmaktan ziyade yutulmuş olan suyun aspire edilmesine sebep olabileceğinden önerilmemektedir
• Tanıdık Olmayan gövde solunum borusunu tıkıyor ise diafragma altı bası gerekir
• En kısa sürede oksijen desteği sağlanır ABCD kuralı uygulanır
• Erken müdahale ağır nörolojik ve beyin hasarlarını önler
• Islak elbise, soğuk ve rüzgarlı ortamdan uzaklaştırılmalıdır, sıcak battaniye uygulanır
• Sıcak suya daldırmak tehlikelidir
• Ilk takviye sonrası ambulansla hastaneye sevk edilmelidir
*
Tanıdık Olmayan Beden Yutmaları
• Tanıdık Olmayan gövde soluk borusuna kaçabilir
• Tanıdık Olmayan vücut yutulabilir
• Yabancı beden burun ve kulak yoluna girebilir
• Çocuklar çevreyi keşfederken buldukları her şeyi ağızlarına alırlar, ara sıra kulak ve burunlarına sokarlar
• Yabancı karoser bulunduğu yer önemlidir
• Tanıdık Olmayan ceset soluk borusuna kaçması, ses kaybı, nefes alamama, boğulur gibi olma, hışıltı ve hırıltı, göğüste çekilme olabilir
• Metal para, nazarlık, çengelli iğne, Oyuncak parçası, tavuk kemiği, balık kılçığı, çiğnemeden yutulan iri yemek yemek parçaları elma vb
• Tanıdık Olmayan cisim yumuşak ise sırtına vurarak, baş aşağıda çevirmek, heimlich manevrası ile yerinden oynayabilir
• Sert ve sivri cisimlerde laringoskop yardımı ile ameliyathane de çıkarılır (Genel duyu yitimi ile)
• Gıda alışkanlığı, toplumsal kültür tanıdık olmayan beden aspirasyonu üstünde rol oynar (bilhassa kuruyemiş ve ayçiçeği, toplu iğne)
• En sık 3 yaş civarında olur
• Akut fazda spazm şeklinde öksürük nöbetleri, morarma, boğulma atağı, hışıltı (wheezing) olur Aileden alınacak data önemlidir
• Kronik fazda semptomlar gerileyebilir, akciğer filmi önemlidir (radyoopak ise yeri ve büyüklüğü belli olur)
• Yabancı cisim yemek yemek borusu veya solunum yollarında ise bozmak önemlidir (Bronkoskopi önemli)
• Geç teşhis, tekrarlayan pnömoni, akciğer absesi, bronşektazi, pnömotoraks olabilir
• Emekleyen bebekler buldukları her şeyi yutma eğilimindedir, (metal para, nazarlık, hap, çengelli iğne , kocaman ve sert yiyecekler)
• Boyun grafisi, akciğer grafisi, batın grafisi, tanıdık olmayan cismin yerini belirtir
• Mideye inen yabancı cisimlerin %95 ’i 2448 saat içinde gaita ile çıkar, sık sık kontrollere çağrılır
• Karın ağrısı, kusma, gaitada kan varsa Cerrahi tedavi düşünülür
• Bariz, sivri kenarlı cisimler, toplu iğne, dikiş iğnesi, tırnak, kırık sırça yutulmasında hasta hastaneye yatırılır, günlük grafiler ve gaita teftiş edilir, yabancı cisim yer değiştirmesi gözlenir, AKUT batın bulgusu, rektal kanama olursa cerrahi tedavi gerektirir



Önlem:
• Eğitim önemlidir
• 34 yaş civarındaki çocuklara sert, minik taneli yiyecekler verilmemeli, yutabilecekleri irilikte verilmeli
• Oyun oynarken, koşarken, TV seyrederken beslenmemeli
• Ağızda yiyecek varken koşma, gülme, ağıt engellenmelidir
• Oyuncak parçaları yerinde büyüklükte olmalı
• Nazarlık, küpe, kolye, bileklik takılmamalı
*
*
*
*