Çocuklarda şant enfeksiyonu

Dimağ omurilik likidi (BOS) oluşumu ve emilimindeki istikrardaki bozukluk sonucu gelişen hidrosefali vakalarında kullanılan en aktüel tedavi şant uygulamalarıdır.

Dimağ cerrahisi kısmınca uygulanan bu şantlar

Ventrikülo – peritoneal (VP)

Ventrükülo – atrial (VA) halindedir.

Uygulanan bu şantlardaki en kıymetli, sorun şant işlevinin bozulmasıdır.

Şantın tıkanması

Şantın enfekte olması sonucu şant işlevinin ortadan kalktığı görülmektedir.

Yerkürede yaygın olarak kullanılan şantların komplikasyonu olarak ortaya çıkan bu tabloya evlat dimağ cerrahları tahlil aramakta evlat enfeksiyon mütehassısları tedaviyi planlamaktadır. Örneğin A.B.D yılda 30.000 şant pratiği yapılmakta bu vakaların %8.2 - %12’sinde şant enfeksiyonu gelişmektedir. Şant enfeksiyonu riskini arttıran birtakım faktörler vardır.

Yaş değerlidir. Prematüre ve düşük tevellüt yüklü bebeklerde enfeksiyon riski yüksektir.

Açık nöral tüp defektleri olan hastalar yüksek risk öbeğidir.

Şant uygulanan çocuklarda derinin durumu kıymetlidir.

Sair bir faktör sistemik enfeksiyonun eşlik edip etmemesidir.

Cerrahiyi uygulayan ekibin deneyim ve tekniği

Hami antibiotik uygulanması şant enfeksiyonu riskinde tesirlidir.

Şant enfeksiyonları çoklukla şant tatbikini takip eden birinci iki ayda ortaya çıkar. Bir yıldan sonra görülmesi nadirdir.

Şant enfeksiyonu olan çocuklarda bulgular bariz olmayabilir. Klinik bulgular evladın yaşına nazaran değişkenlik gösterir. Büyük çocuklarda

Ateş

Baş ağrısı

İrritabilite

Karın ağrısı

İştahsızlık görülürken

Yenidoğanlarda

Beslenmede azalma

İrritabilite görülür.

Şant enfeksiyonunda ateş her vakit görülmez. Bu durum muhtemelen enfeksiyonun kronik seyretmesi yahut hastanın diğer bir nedenle antibiotik alması ile izah edilebilir. Uygulanan şant tipine nazaran klinik bulgular değişkenlik gösterir. Şant enfeksiyonlarını tanımlamak zordur. Çocukluk yaş öbeğinde ateş ve irritabiliteye yol açan gayri nedenlerin’de kelam konusu olabileceği unutulmamalıdır. Şantlı evlat hastaların detaylı muayenesi ve takibi çok kıymetlidir.

Şant Enfeksiyonlarında Tanı

Klinik bulgular

Kan incelemesi

Dimağ omurilik sıvısının incelenmesi ve kültürü

Katater ucu kültürü

İle konulmaktadır. tanı da radyolojik tanı metotlarından faydanılmaktadır.

Şant enfeksiyonlarında tanı koymak zordur. Klinik bulguların bariz olmayışı laboratuvar bulgular’ında tanı koydurucu bulguların her hengam olmayışı tanı da gecikmeye neden olabilir. Dimağ omurilik sıvısında her vakit bakteri üretilmeyebilir. Kimi hastalarda mikroorganizmanın şant haznesinde yerleştiği ve fakat buradan kültür alındığında izole edildiği görülmektedir. Kan kültüründe her devir üreme olmayabilir. Örneğin Ventriküloperitoneal şantta kan kültüründe üreme yokken, ventriküloatrial şant vakalarında kan kültüründe üreme tanımlanır.

Şant enfeksiyonlarında komplikasyonlar önemli seyretmektedir. Enfeksiyon tedavisinde kesin bir protokol belirlenmemiştir.

Tedavide

Enfekte şantın çıkarılması

Eksternal ventrikül drenajı

Sistemik antibiotik tedavisi

Lokal antibiotik tedavisi

( Ventriküller içine ) ve

Yeni şant pratiği halinde düşünülmelidir

Şant enfeksiyonlarında antibiotik tedavisi ne hengam başlanmalı ve müddeti ne olmalıdır?

Bu sorunun karşılığını vermek zordur.

Şant enfeksiyonu olan hastalarda geniş spektrumlu antibiotik başlanır. Antibiotik tedavisi kültür sonuçlarına nazaran planlanır. Antibiotik tatbik vadesi hastanın klinik durumu ve kültür sonuçları negatif oluncaya kadar devam edilir.

Kimi antibiotiklerin BOS geçmediği durumlarda lokal antibiotik pratiği gündeme gelmektedir. Tek başına şant yahut ventrikül içine verilen antibiotik tedavisinin kâfi olmadığı vurgulanmakta, sistemik antibiotikle birlikte ise uygulanabileceği önerilmektedir.

Hastanın kliniğindeki düzelme ve BOS bulgularının olağanlaşması ile birlikte yeni şant takılması planlanır. Yeni şantın takılmasından 24 saat sonra antibiotik tedavisi sonlandırılır.

Sonuç olarak şant enfeksiyonlarında antibiotik tedavisi uzun müddetli olmakla ve her hastaya nazaran bu vade değişmektedir.

Tedavi müddetinin uzun oluşu ve önemli komplikasyonlara yol açması nedeniyle şant pratiklerinde yeni arayışlara gidilmiştir.

Son yıllarda en çok kabul edilen yaklaşım antibiotik emdirilmiş şantlardır. Bu şantların çocukluk yaş öbeğinde kullanılabileceği bildirilmektedir. Son on yılda çocuklarda uygulanan antibiotik emdirilmiş şantlarla enfeksiyon orantısında bariz bir düşüş saptanmıştır.

Bu şantların içerdiği antibiotiğin sistemik tesir göstermediği, uygulanan ortamda enfeksiyonu önlediği ve antibiotik direncinin gelişmediği vurgulanmaktadır.

Yeniden şant enfeksiyonlarından korunmada ameliyat öncesi antibiotik kullanılması kıymetlidir.

Şant enfeksiyonları

Antibiotik tedavisi

Lokal antibiotik

Sistemik antibiotik

Antibiotik emdirilmiş şantlar

Prof. Dr. Nuran Gürses

Evlat ve Evlat Enfeksiyon Mütehassısı

-3-